Η χρόνια κόπωση αποτελεί παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από κόπωση διάρκειας  άνω του εξαμήνου και σημαντική μείωση της ενεργειακής εφεδρείας του σώματος. Νοσήματα που προκαλούν χρόνια κόπωση είναι η κακή διατροφή, η αναιμία, καρδιακά νοσήματα, η υπερκόπωση, οι ορμονικές διαταραχές, οι χρόνιες φλεγμονές, τα καρκινώματα, οι παθήσεις του κυκλοφορικού συστήματος, οι αναπνευστικές παθήσεις, το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης ή μυαλγικής εγκεφαλομυελίτιδας, η κόπωση μετά από κορωνοιό long covid, τα ψυχιατρικά σύνδρομα. Το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης ή σύνδρομο μυαλγικής εγκεφαλίτιδας ή  μυαλγικής εγκεφαλομυελίτιδας, ME / CFS, χαρακτηρίζεται από υπερβολική κόπωση, που δυσχεραίνει την τέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων, προβλήματα ύπνου, προβλήματα συγκέντρωσης, επιδείνωση συμπτωμάτων μετά από σωματική ή πνευματική δραστηριότητα ενώ ενδέχεται να συνυπάρχει πόνος σε διάφορα μέρη του σώματος,  συμπτώματα γρίπης,  πονόλαιμος, ευαίσθητοι τραχηλικοί λεμφαδένες, ορθοστατική δυσανεξία, δηλαδή εμφάνιση ή επιδείνωση συμπτωμάτων σε όρθια θέση. Ο εντοπισμός του υποκείμενου αιτίου είναι απαραίτητος κατά την ειδική παθολογική εξέταση ώστε να χορηγηθεί αποτελεσματική αιτιολογική θεραπεία.

Ανεξαρτήτως αιτιολογίας ωστόσο, οι πάσχοντες από χρόνια κόπωση πρέπει να αποφεύγουν ορισμένα λάθη, τα οποία δυστυχώς συχνά διαπράττονται:

Δεν εκτίθενται στον ήλιο

Η μειωμένη διάθεση που προκαλεί η κόπωση έχει ως αποτέλεσμα, οι πάσχοντες να παραμένουν επί πολλή ώρα στο σπίτι, αποφεύγοντας ακόμη και την έξοδο στο μπαλκόνι του σπιτιού τους. Ωστόσο με την πρακτική αυτή δεν τροφοδοτούν τον οργανισμό τους με επαρκή βιταμίνη D η οποία συντίθεται στον οργανισμό με την επίδραση του ηλιακού φωτός. Η μειωμένη τροφοδότηση του οργανισμού με βιταμίνη D εξασθενεί συνολικά τον οργανισμό διότι η βιταμίνη είναι σημαντική για την υγεία του σκελετού, την αντιμετώπιση φλεγμονών,  την αντίσταση έναντι λοιμώξεων, τη φόρτιση των ενεργειακών αποθηκών. Ιδιαιτέρως το ηλιακό πρωινό φως είναι σημαντικό για την ομαλοποίηση των επιπέδων μελατονίνης- σεροτονίνης. Η μελατονίνη αποτελεί ουσία που εκκρίνεται κατά τη νύχτα και προκαλεί ύπνο και καταστολή ενώ η σεροτονίνη, αποτελεί «ορμόνη της δράσης» και ευρίσκεται  σε  άμεση σύνδεση με το ηλιακό φως.   Όταν ο άνθρωπος αποφεύγει να εκτεθεί στο ηλιακό φως ακόμη και το Σαββατοκύριακο, ιδιαίτερα μάλιστα όταν αποφεύγει να εκτεθεί στο πρωινό φως, η σχέση σεροτονίνης μελατονίνης κινδυνεύει να διαταραχτεί σημαντικά με αποτέλεσμα εξασθένηση και κόπωση.

Δεν μεριμνούν για την καλή υγιεινή του ύπνου τους

Ο σωστός ύπνος προϋποθέτει καλή υγιεινή ύπνου. Κατά τη διάρκεια του σωστού ύπνου, καθώς το άτομο χαλαρώνει και εισέρχεται σε κατάσταση ύπνου, η εγκεφαλική δραστηριότητα σταδιακά μειώνεται για να αυξηθεί προοδευτικά στη συνέχεια. Μεγάλα κύματα δ εμφανίζονται κατά την καταγραφή της εγκεφαλικής δραστηριότητας, τα οποία αντιστοιχούν στην έντονη προσπάθεια που καταβάλλει το σώμα κατά το στάδιο αυτό, να επιδιορθώσει τις φθορές του σώματος που έγιναν κατά τη διάρκεια κυρίως της εγρήγορσης από την επίθεση ποικίλων αντίξοων παραγόντων (π.χ. stress, καρκινογόνα, καυσαέρια τοξίνες). Η σωστή επιδιόρθωση των φθορών του σώματος είναι απαραίτητη για τον εφοδιασμό των ενεργειακών αποθηκών του σώματος με μέγιστη ενεργειακή εφεδρεία.Ο κύκλος του ύπνου ευρίσκεται σε στενή αλληλεπίδραση με το σύνολο των βιοχημικών κύκλων του οργανισμού με αποτέλεσμα η διαταραχή του να επηρεάζει δυσμενώς την περιοδική έκκριση σημαντικών για τη λειτουργία του σώματος χημικών ουσιών. Η ομαλή περιοδική έκκριση των ουσιών αυτών είναι απαραίτητη για τον έλεγχο των φλεγμονών στο ανθρώπινο σώμα, την ομαλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, το σωστό μεταβολισμό της γλυκόζης, τη διατήρηση υγιούς ορμονικής ισορροπίας.

Η σωστή υγιεινή ύπνου εξασφαλίζεται όταν:

  • Το υπνοδωμάτιο έχει καλές συνθήκες θερμοκρασίας υγρασίας, άνετο στρώμα, μαξιλάρια, κουβέρτες, υπάρχει πλήρης συσκότιση του υπνοδωματίου.  Χρησιμοποιήστε μάσκες ύπνου.  Απομακρύνετε τις πηγές θορύβου (π.χ. ζώα), ρούτερ και κινητά από το υπνοδωμάτιο. Εάν η πλήρης συσκότιση σας προκαλεί φόβο, χρησιμοποιήστε ένα διακριτικό κίτρινο ζεστό φως που προσομοιάζει το φως της σελήνης.
  • Αποφεύγετε την έκθεση στο μπλε φως υπολογιστών, κινητών κατά το δίωρο που προηγείται του ύπνου. Το μπλε φως διαταράσσει την έκκριση της μελατονίνης, ουσίας που έχει ζωτικό ρόλο για το σωστό ύπνο. Αποφύγετε κατά το δυνατόν την υπερβολική έκθεση στο μπλε φως, μετά το μεσημέρι.
  • Αποφεύγετε αλκοόλ, καφέ, καπνό και τα μεγάλα νυχτερινά γεύματα που δυσχεραίνοντας την πέψη διαταράσσουν τον ομαλό ρυθμό του ύπνου.
  • Εφαρμόσετε μια χαλαρωτική ρουτίνα κατά το δίωρο που προηγείται του ύπνου.
  • Έχετε σταθερό ωράριο κατάκλισης αφύπνισης
  • Ασκείτε δραστηριότητες που σας βοηθούν να διαχειριστείτε με επάρκεια το stress. Η θρησκευτικότητα,  η ακρόαση επιλεγμένης μουσικής, η κλασική φιλοσοφία, η ψυχοθεραπεία,  οι ενδυναμωτικές φιλικές, οικογενειακές και συντροφικές σχέσεις, η βιβλιοφιλία, η τέχνη, η επαφή με τη φύση,  η αποφυγή κατάχρησης «οθονών» συντελούν στη διαχείριση του άγχους.

Δεν φροντίζουν για τη σωστή διατροφή τους

Το μεσογειακό παραδοσιακό διατροφικό μοντέλο χωρίς κατάχρηση αλκοόλ, καφέ, ποτών cola είναι η διατροφή που συνιστάται. Εάν είστε υγιής, η διατροφή σας πρέπει να  περιλαμβάνει καθημερινώς φρούτα, λαχανικά, σύνθετους υδατάνθρακες (π.χ. όσπρια, μαύρο ψωμί, δημητριακά ολικής άλεσης), φρέσκο extra παρθένο ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς, γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά. Καλό είναι να αποφεύγεται η κατάχρηση κρέατος, λιπαρών ιδιαίτερα κορεσμένων, γλυκαντικών ουσιών και τυποποιημένων προϊόντων (κενές θερμίδες). Το ψάρι εφοδιάζει το σώμα με υψηλής ποιότητας πρωτεΐνη, ω3 λιπαρά, πολύτιμα άλατα και βιταμίνες και πρέπει να είναι συστατικό μιας σωστής ισορροπημένης διατροφής σε εβδομαδιαία βάση. Δώστε στον οργανισμό πλούσιο και ενεργειακό πρωινό γεύμα μετά την αφύπνιση και μην παραλείπετε γεύματα. Εάν πάσχετε από χρόνιο νόσημα πρέπει να ακολουθείτε τις γενικές διατροφικές οδηγίες που συνάδουν με την πάθησή σας. Πρέπει να αποφεύγετε τις δίαιτες express,  τις εξαιρετικά υποθερμιδικές, τις μονοφαγικές ή τις στερητικές δίαιτες που οδηγούν σε ταχεία απώλεια βάρους. Ανάλογα με την περίπτωση ενδέχεται να χρειαστείτε συμπληρωματικές βιταμίνες.

Επιμένουν να καπνίζουν

Το οξυγόνο είναι σημαντικό για τη σωστή επιτέλεση της πλειοψηφίας των βιοχημικών αντιδράσεων που γίνονται στο ανθρώπινο σώμα και την παροχή υψηλής ενεργειακής εφεδρείας. Με την ομαλή λειτουργία της αναπνοής στο φυσιολογικό άτομο, το οξυγόνο εισέρχεται στο αίμα στο επίπεδο των πνευμόνων. Το αίμα που έχει κορεστεί από οξυγόνο, είναι ζωηρό κόκκινο και λέγεται αρτηριακό αίμα. Στο αίμα το οξυγόνο μεταφέρεται με την αιμοσφαιρίνη.  Με την κυκλοφορία του αίματος το οξυγόνο, προσλαμβάνεται από τα κύτταρα των ιστών και χρησιμοποιείται για τις βιοχημικές αντιδράσεις. Ο καπνός του τσιγάρου και πολλά από τα συστατικά του προκαλούν δομικές αλλαγές στην αναπνευστική οδό. Αυτές οι αλλαγές περιλαμβάνουν περιβρογχιολογική φλεγμονή και ίνωση, αυξημένη διαπερατότητα των βλεννογόνων, εξασθένιση της κάθαρσης των βλεννογόνων, αλλαγές στην προσκόλληση των παθογόνων και διαταραχή του αναπνευστικού επιθηλίου. Ένας αριθμός συστατικών του καπνού τσιγάρων, συμπεριλαμβανομένων της ακρολεΐνης, της ακεταλδεΰδης, της φορμαλδεΰδης, των ελεύθερων ριζών που παράγονται από χημικές αντιδράσεις εντός του καπνού τσιγάρου και του νιτρικού οξειδίου, μπορεί να συμβάλλουν στις παρατηρούμενες δομικές μεταβολές στα επιθηλιακά κύτταρα των αεραγωγών.  Αυτές οι αλλαγές έχουν ως αποτέλεσμα την διαταραχή της ομαλής διάθεσης του οξυγόνου στο ανθρώπινο σώμα.

Οι βλαπτικές επιδράσεις του καπνού δεν αφορούν μόνο τους ενεργητικούς αλλά και τους παθητικούς καπνιστές.  Παρά το γεγονός ότι μπορεί να χρειαστεί πάνω από δεκαετία για να αποκατασταθούν οι ανοσολογικές διαταραχές στους χρόνιους καπνιστές,  αρκετές  ανωμαλίες στους καπνιστές αποκαθίστανται εντός 6 εβδομάδων μετά τη διακοπή του καπνίσματος.

Δεν εκπαιδεύουν τον εαυτό τους να μαθαίνει και να σέβεται τα ενεργειακά όρια του σώματός τους

Αρκετοί πάσχοντες από χρόνια κόπωση παρουσιάζουν όρια δραστηριότητας, τα οποία πρέπει να αυτοεκπαιδευτούν να τα αναγνωρίζουν και να μην τα υπερβαίνουν. Όλοι  οι άνθρωποι έχουν όρια δραστηριότητας πέραν των οποίων κινδυνεύουν να προσβληθούν από υπερκόπωση, εάν όμως πάσχετε από χρόνια κόπωση, τα δικά σας όρια είναι πιο στενά. Μην πιέζετε τον εαυτό σας να ολοκληρώσει ασφυκτικά επαγγελματικά προγράμματα, να ενταχτεί σε πιεστικά προγράμματα άσκησης, να διεκπεραιώσει κουραστικές κοινωνικές υποχρεώσεις.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ανακαλεί συσκευασμένο τσουρέκι ο ΕΦΕΤ
Κηπουρική: Πώς βοηθά την ψυχική μας υγεία
Μητσοτάκης από το υπουργείο Υγείας: Τηλεφωνική γραμμή "1566" από τον Ιούλιο για το ΕΣΥ