Σταμέλλου Ελένη, Επίκουρη Καθηγήτρια Νεφρολογίας, Τμήμα Ιατρικής, Σχολή Επιστημών Υγείας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα.

Η 14η Μαΐου έχει οριστεί ως η Παγκόσμια Ημέρα της IgA Νεφροπάθειας (γνωστή και ως νόσος Berger). Μία χρόνια πάθηση των νεφρών που προκαλείται όταν το ανοσοποιητικό μας σύστημα λειτουργεί με τρόπο που τελικά τραυματίζει τoυς νεφρούς. Πιο συγκεκριμένα, ο οργανισμός παράγει μια μορφή της ανοσοσφαιρίνης A (IgA), που δεν είναι σωστά "φτιαγμένη". Αυτή η παθολογική IgA συσσωρεύεται  στα σπειράματα των νεφρών – τα μικρά φίλτρα που καθαρίζουν το αίμα μας – και προκαλεί φλεγμονή. Σταδιακά, αυτή η φλεγμονή οδηγεί σε βλάβη και απώλεια της νεφρικής λειτουργίας.

Η νόσος παρόλο που δεν κάνει διακρίσεις σε φύλο και ηλικία, εμφανίζεται πιο συχνά σε άνδρες νεαρής και μέσης ηλικίας και περνά απαρατήρητη στα αρχικά στάδια, γιατί δεν προκαλεί συμπτώματα που να επηρεάζουν την καθημερινότητα. Συνήθως εκδηλώνεται με την παρουσία αίματος στα ούρα (αιματουρία), λευκώματος στα ούρα (πρωτεϊνουρία) ή και σταδιακή μείωση της νεφρικής λειτουργίας. Η έγκαιρη διάγνωση και παρακολούθηση είναι πολύ σημαντική. Γι αυτό γιατροί άλλων ειδικοτήτων, όπως οι παθολόγοι και οι ουρολόγοι πρέπει να είναι ενημερωμένοι και να παραπέμπουν τους ασθενείς στο νεφρολόγο με την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων.

Διάγνωση

Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με βιοψία, δηλαδή με τη λήψη ενός μικρού δείγματος από τον νεφρό ώστε να φανεί η ιδιαίτερη εναπόθεση IgA. Παρότι η διαδικασία της βιοψίας μπορεί να φοβίζει, γίνεται με τοπική αναισθησία και σύντομα ο ασθενής επιστρέφει σπίτι. Μόλις τεθεί η διάγνωση, το πρώτο βήμα είναι να προστατέψουμε τους νεφρούς μειώνοντας την πίεση και την πρωτεΐνη που χάνεται στα ούρα. Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως με φάρμακα που «μπλοκάρουν» την ορμονική οδό ρενίνης-αγγειοτενσίνης, δηλαδή τα κλασικά χάπια της πίεσης. Η μείωση του αλατιού, η απώλεια περιττού βάρους, η άσκηση και η διακοπή καπνίσματος ενισχύουν σημαντικά το αποτέλεσμα.

Αν παρά την παραπάνω προσπάθεια εξακολουθούν να χάνονται μεγάλες ποσότητες πρωτεΐνης, εξετάζεται η συστηματική χορήγηση κορτικοστεροειδών (κορτιζόνη). Ωστόσο η επιλογή αυτή συνοδεύεται από σημαντικές παρενέργειες (σακχαρώδης διαβήτης, λοιμώξεις, οστεονέκρωση) και γι’ αυτό χορηγούνται επιλεκτικά σε ασθενείς πολύ υψηλού κινδύνου. Ωστόσο, υπάρχουν πλέον και πιο στοχευμένες θεραπείες.

Η βουδεσονίδη στοχευμένης ελεγχόμενης αποδέσμευσης μεταφέρει μια μικρή δόση κορτιζόνης κατευθείαν στο τελικό τμήμα του λεπτού εντέρου, εκεί όπου «γεννιέται» η νόσος. Με τον τρόπο αυτό μειώνει την απώλεια πρωτεΐνης και καθυστερεί την επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας, με πολύ λιγότερες παρενέργειες σε σύγκριση με την κλασική κορτιζόνη. Μια ακόμη επιλογή, είναι θεραπείες που χαλαρώνουν τα αγγεία των νεφρών μειώνοντας έτσι τόσο την πίεση μέσα στο φίλτρο όσο και τη φλεγμονή. Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλές ακόμη στοχευμένες θεραπείες βρίσκονται υπό κλινική διερεύνηση.

Αντιμετώπιση

Η IgA νεφροπάθεια είναι δυστυχώς μια πάθηση ακόμα χωρίς οριστική θεραπεία. Ωστόσο με την κατάλληλη παρακολούθηση από τον νεφρολόγο, την αλλαγή στον τρόπο ζωής και την έγκριση νέων στοχευμένων θεραπειών, οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να καθυστερήσουν για πολλά χρόνια – ή και να αποφύγουν – την ανάγκη για αιμοκάθαρση ή μεταμόσχευση.

Συμπερασματικά, η IgA νεφροπάθεια παραμένει μια πρόκληση για τη νεφρολογία, με τις νεότερες θεραπείες να τονίζουν την πρόοδο που σημειώνεται στην κατανόηση και αντιμετώπιση της νόσου.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Πώς συνδέεται η ενσυναίσθηση με το ανοσοποιητικό των παιδιών
Επ' αυτοφώρω σύλληψη καρδιοχειρουργού στη Λάρισα για φακελάκι
Η κατάλληλη διατροφή για όσο θηλάζετε