Δεν μπορούμε να δούμε τι σκέφτονται οι άλλοι άνθρωποι, οπότε πρέπει να το συμπεράνουμε, και αυτό είναι πολύ σημαντικό για την επικοινωνία μας ως άνθρωποι. Έτσι δημιουργούμε μια κοινή σημασία και επιλέγουμε τις λέξεις μας για να γίνουμε κατανοητοί – δημιουργείται μια μορφή νοητικής ενσυναίσθησης.

Ένα κρίσιμο ορόσημο στην ανάπτυξη της θεωρίας του νου είναι η ηλικία μεταξύ τριών και πέντε ετών, μια περίοδος-ορόσημο κατά την οποία τα παιδιά συνήθως αρχίζουν να επιλύουν εργασίες αναγνώρισης λανθασμένων πεποιθήσεων, οι οποίες θεωρούνται ευρέως ως καθοριστική δοκιμασία για τις ικανότητες της θεωρίας του νου.

Αυτές οι εργασίες απαιτούν από τα παιδιά να αναγνωρίσουν τις λανθασμένες πεποιθήσεις ενός χαρακτήρα παραμυθιού, συνήθως σε σχέση με τις λανθασμένες αντιλήψεις του χαρακτήρα σχετικά με τη θέση, το περιεχόμενο ή τη φύση ενός αντικειμένου.

Υποστηρίζεται ότι η επιτυχής ολοκλήρωση εργασιών που αφορούν λανθασμένες πεποιθήσεις αντικατοπτρίζει την ανάπτυξη αναπαραστάσεων των νοητικών καταστάσεων των άλλων.

Για να μάθουν περισσότερα σχετικά με αυτή την κρίσιμη περίοδο κατά την οποία αναπτύσσεται η κοινωνική γνώση, ερευνητές του Ινστιτούτου Γνωσιακών και Νευροεπιστημών Max Planck συγκέντρωσαν δεδομένα από 41 παιδιά ηλικίας μεταξύ τριών και δώδεκα ετών. ''Αρχικά προσπαθήσαμε να εντοπίσουμε ομάδες που ενεργοποιούνται γενικά κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας της θεωρίας του νου στο αναπτυσσόμενο παρεγκεφαλίδα, ανεξάρτητα από τις ικανότητες των παιδιών στη θεωρία του νου''.

Τα παιδιά παρακολούθησαν ταινίες σε έναν μαγνητικό τομογράφο, ενώ καταγραφόταν η εγκεφαλική τους δραστηριότητα. Αυτή το τεστ με σκηνές από ταινίες έδειξε σημαντική συμμετοχή του παρεγκεφαλιδικού, μιας περιοχής του εγκεφάλου που είναι γνωστή κυρίως για τις κινητικές λειτουργίες, αλλά πρόσφατα και για τη γλώσσα και τη γνωστική λειτουργία», εξηγεί η Κατερίνα Μανώλη, πρώτη συγγραφέας της μελέτης.

Νευρολογικές και ψυχιατρικές διαταραχές

Σύμφωνα με την ίδια και τις συναδέλφους της, τα παιδιατρικά ευρήματα υποδεικνύουν ότι οι βλάβες του παρεγκεφαλιδικού λοβού στην πρώιμη παιδική ηλικία συχνά οδηγούν σε σοβαρές και μόνιμες αλλαγές στην κοινωνική συμπεριφορά.

Αυτές είναι συχνά νευρολογικές και ψυχιατρικές διαταραχές, όπως διαταραχές του φάσματος του αυτισμού και σχιζοφρένεια. "Είναι πολύ πιο δύσκολο να αναρρώσει κανείς από μια βλάβη του παρεγκεφαλιδικού λοβού όταν την υποστεί σε νεαρή ηλικία, παρά όταν την υποστεί ως ενήλικας. Διαπιστώσαμε ότι η παρεγκεφαλίδα μεταδίδει περισσότερες πληροφορίες στον φλοιό του εγκεφάλου στα παιδιά, ενώ στους ενήλικες ο φλοιός του εγκεφάλου μεταδίδει περισσότερες πληροφορίες στην παρεγκεφαλίδα.

Συνεπώς, λαμβάνει χώρα ένα είδος αντίστροφης κυκλοφορίας. Πιστεύουμε, λοιπόν, ότι η παρεγκεφαλίδα δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη των φλοιωδών διεργασιών στην παιδική ηλικία", λέει η Μανώλη.

"Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν μια σημαντική σχέση μεταξύ των αλλαγών στην παρεγκεφαλίδα κατά την πρώιμη παιδική ηλικία και της ανάπτυξης της θεωρίας του νου. Η παρεγκεφαλίδα αποθηκεύει πληροφορίες που βοηθούν στην πρόβλεψη των μετέπειτα ψυχικών καταστάσεων", λέει η Sofie Valk.

"Τα ευρήματά μας συνάδουν επίσης με ενδείξεις ότι οι κοινωνικο-γνωστικές ελλείψεις των διαταραχών του φάσματος του αυτισμού συνδέονται με λειτουργικές και δομικές ανωμαλίες του παρεγκεφαλιδικού φλοιού. Θα ήταν ενδιαφέρον να μελετηθεί η λειτουργία της ενεργοποίησης του παρεγκεφαλιδικού φλοιού σε μικρότερα παιδιά και βρέφη".

Αν και η λεκτική θεωρία του νου εμφανίζεται μόνο σε ηλικία τριών έως πέντε ετών, τα νήπια κάτω των δύο ετών φαίνεται να λαμβάνουν ήδη υπόψη τη νοητική κατάσταση των άλλων σε μη λεκτικές εργασίες.

Σε μελλοντικές μελέτες θα πρέπει να διερευνηθεί σε ποιο βαθμό διάφορες περιοχές του εγκεφάλου σχετίζονται με τις μη λεκτικές ικανότητες που παρατηρούνται στα βρέφη.

Πηγές:
Μαx Planck Institut

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Λάρισα: Ανοικτή συζήτηση κατά της διάλυσης της Παιδιατρικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου
Προχωρημένες επαφές για πώληση της Innovis Pharma
Πρώτη προκήρυξη για 53 μόνιμους ψυχιάτρους του Εθνικού Δικτύου Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας (ΕΔΥΨΥ)