Εδώ και χρόνια συζητείται η πιθανή προστασία από τον καρκίνο μέσω της χαμηλής δόσης ακετυλοσαλικυλικού οξέος (ASS), της χημικής ονομασίας της ασπιρίνης. Το ακετυλοσαλικυλικό οξύ είναι ένας αναστολέας της κυκλοοξυγενάσης.

Η μελέτη ASPREE ("Aspirin in Reducing Events in the Elderly" - Η ασπιρίνη στη μείωση των περιστατικών σε ηλικιωμένους) ήταν μια προοπτική μελέτη παρέμβασης, στην οποία συμμετείχαν συνολικά 19.114 υγιείς ηλικιωμένοι (ηλικίας τουλάχιστον 70 ετών) στην Αυστραλία και τις ΗΠΑ το χρονικό διάστημα μεταξύ 2010 και 2014.

Στη μελέτη με εικονικό φάρμακο εξετάστηκε πώς η λήψη 100 mg ASS ημερησίως επηρέαζε διάφορους παράγοντες, μεταξύ των οποίων και ο κίνδυνος καρκίνου.

Το αποτέλεσμα ήταν απροσδόκητο: Αντί για προληπτικό αποτέλεσμα, παρατηρήθηκε ακόμη και ελαφρώς αυξημένος κίνδυνος καρκίνου σε προχωρημένα στάδια, με αποτέλεσμα οι συγγραφείς της δημοσίευσης στο "Journal of the National Cancer Institute" να συμβουλεύουν να χρησιμοποιείται το ASS με προσοχή σε ηλικιωμένους.

Ωστόσο, καθώς άλλες έρευνες έδειξαν από τότε και πάλι θετικά αποτελέσματα του ASS στον κίνδυνο ειδικά για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, η συζήτηση για το θέμα αυτό δεν έπαψε. Τα αποτελέσματα της μελέτης υποδηλώνουν επίσης ότι πιθανώς μόνο ορισμένες ομάδες ατόμων επωφελούνται από τη χρήση.

Τώρα, με βάση τα δεδομένα της ASPREE, οι ερευνητές εξέτασαν εάν υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στα οποία η ASS έχει καρκινοπροστατευτική δράση. Η ομάδα της Δρ Le Thi Phuong Thao από το Monash University στη Μελβούρνη της Αυστραλίας δημοσίευσε τα αποτελέσματα στο επιστημονικό περιοδικό "JAMA Oncology".

Εστίαση στο CHIP – κλωνική αιματοποίηση ακαθόριστου δυναμικού

Οι επιστήμονες έδωσαν ιδιαίτερη προσοχή στο CHIP: (κλωνική αιματοποίηση ακαθόριστου δυναμικού). Αυτό το φαινόμενο που σχετίζεται με την ηλικία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο, ιδίως για αιματολογικές καρκινικές παθήσεις, αλλά και για συμπαγείς όγκους.

Σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), τα άτομα με CHIP παρουσιάζουν μία ή περισσότερες επίκτητες μεταλλάξεις σε γονίδια-οδηγούς για μυελοειδείς νεοπλασίες, χωρίς όμως να πάσχουν από καρκίνο του αίματος. Το ποσοστό των μεταλλαγμένων γονιδίων, η λεγόμενη συχνότητα αλλοτύπων (VAF), ανέρχεται σε τουλάχιστον 2%.

Τι είναι το CHIP;

Η κλωνική αιματοποίηση ακαθόριστου δυναμικού (Clonal Hematopoiesis of Indeterminate Potential, CHIP) είναι, σύμφωνα με την Γερμανική Εταιρεία Αιματολογίας και Ιατρικής Ογκολογίας (DGHO), μια προ-καρκινική κατάσταση που προδιαθέτει στην ανάπτυξη αιματολογικής νεοπλασίας.

Επίσης, οι φορείς των μεταλλάξεων CHIP διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για πολλές άλλες ασθένειες, όπως έμφραγμα του μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικό επεισόδιο, διαβήτη τύπου 2, ουρική αρθρίτιδα και οστεοπόρωση.

Συνολικά, τα άτομα με CHIP έχουν σημαντικά αυξημένη συνολική θνησιμότητα. Η συχνότητα του CHIP αυξάνεται με την ηλικία: σε ηλικία κάτω των 40 ετών, λιγότερο από το 1% του πληθυσμού επηρεάζεται, ενώ σε ηλικία 70 ετών και άνω, το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 15-20%.

Ήδη σε μια προηγούμενη ανάλυση υποομάδων της μελέτης ASPREE είχε παρατηρηθεί ότι η CHIP συσχετιζόταν με αυξημένη θνησιμότητα, η οποία οφειλόταν κυρίως στην αυξημένη θνησιμότητα από καρκίνο. Ιδιαίτερα ευάλωτα ήταν τα άτομα με CHIP και σημαντικά αυξημένο VAF 10% και άνω.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της τρέχουσας ανάλυσης, ακριβώς αυτή η υποομάδα φαίνεται να επωφελείται ιδιαίτερα από τη λήψη ASS.

Άλλοι παράγοντες που, σύμφωνα με αυτή την αξιολόγηση 9350 συμμετεχόντων στη μελέτη ASPREE, συνδέονταν με το όφελος της χρήσης ASS ήταν η μεγαλύτερη ηλικία, η κατάσταση μη καπνιστή, ο καρκίνος στην οικογένεια και ο χαμηλός δείκτης μάζας σώματος (BMI).

Συνολικά, ο κίνδυνος καρκίνου μειώθηκε κατά 15% στην ομάδα των συμμετεχόντων που επωφελήθηκαν από το ASS (αναλογία κινδύνου 0,85). Αντίθετα, ο υψηλότερος ΔΜΣ, το καθεστώς καπνιστή, η πολυφαρμακία και ο καρκίνος στο ιστορικό του ατόμου είχαν αρνητική επίδραση – στην αντίστοιχη υποομάδα, ο κίνδυνος καρκίνου με ASS ήταν ακόμη υψηλότερος σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (HR 1,14) .

Πολλά ανοιχτά ερωτήματα

Η μελέτη αφήνει τον αναγνώστη κάπως αμήχανο. Ερωτήματα που προκύπτουν είναι, για παράδειγμα: Πόσο διαδεδομένο είναι το CHIP με VAF τουλάχιστον 10%; Φαίνεται πρακτικό να υποβάλλονται οι ηλικιωμένοι σε εξέταση για CHIP, προκειμένου να εντοπιστούν εκείνοι που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τη λήψη ASS; Τι γίνεται με τις πιθανές αρνητικές επιδράσεις του ASS – λέξη-κλειδί: κίνδυνος αιμορραγίας;

Οι συγγραφείς αρκούνται να αναφέρουν ότι τα αποτελέσματά τους υποδηλώνουν "σημαντική ετερογένεια στην αποτελεσματικότητα" του ASS για την πρόληψη του καρκίνου σε ηλικιωμένους. Ωστόσο, θεωρούν βιολογικά εύλογο ότι οι ασθενείς με CHIP θα μπορούσαν να επωφεληθούν ιδιαίτερα, λόγω της αντιφλεγμονώδους δράσης του ASS.

Δύο ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες εκφράζουν σαφώς πιο κριτική άποψη στην ιστοσελίδα ειδήσεων "Medscape" σχετικά με τη μελέτη.

Οι δευτερεύουσες αναλύσεις είναι κατ' αρχήν ενδιαφέρουσες, αλλά είναι κατάλληλες κυρίως για την ανάπτυξη υποθέσεων, λέει ο Δρ Christopher Labos, από το Πανεπιστήμιο McGill στο Μόντρεαλ του Καναδά.

Όταν, όπως σε αυτή την περίπτωση, το αποτέλεσμα της αρχικής μελέτης είναι αρνητικό, δεν πρέπει να αποδίδεται υπερβολική σημασία σε μια δευτερεύουσα ανάλυση.

Ο Δρ Gilbert Welch από το Brigham and Women’s Hospital στη Βοστώνη των ΗΠΑ είναι πιο σαφής: "Αυτό είναι μια παράνομη χρήση της εξατομικευμένης ιατρικής." Χαρακτηρίζει τη μελέτη ως μια προσπάθεια να απαριθμήσει αμφισβητήσιμους παράγοντες κινδύνου, ακολουθούμενη από ανεπιβεβαίωτες παρεμβάσεις που, αν όχι καθόλου, θα μπορούσαν να βοηθήσουν μόνο λίγους.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί
Ενδυνάμωση των ασθενών: Καμπάνια ευαισθητοποίησης για την ενίσχυση υιοθέτησης της περιτοναϊκής κάθαρσης στην Ελλάδα
Πνευμονία: Βακτηριακό ένζυμο είναι πιθανό να προκαλεί μοιραίες καρδιακές επιπλοκές [μελέτη]