Όταν οι άνθρωποι πίνουν πολύ λίγο νερό, πιθανώς ενεργοποιούνται μηχανισμοί παρόμοιοι με αυτούς των άγριων ζώων που πέφτουν σε χειμερία νάρκη. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει μια διεθνής ερευνητική ομάδα με τη συμμετοχή επιστημόνων από τη Βιέννη "Journal of Internal Medicine". Ενώ στα ζώα το λίπος που έχουν αποθηκεύσει όχι μόνο τα προστατεύει από την πείνα, αλλά και από τη δίψα κατά τη διάρκεια της χειμερίας νάρκης, στους ανθρώπους η επαρκής πρόσληψη υγρών μπορεί να προστατεύει από την παχυσαρκία.

Στη μελέτη τους, η ερευνητική ομάδα που αποτελείται από γιατρούς, κτηνιάτρους και βιολόγους υπό την ηγεσία του Richard Johnson από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο (ΗΠΑ) ανέλυσε τους βιολογικούς μηχανισμούς με τους οποίους τα ζώα αποτρέπουν την αφυδάτωση κατά τη διάρκεια της χειμερίας νάρκης, κατά την οποία συχνά δεν πίνουν τίποτα για μήνες.

Κατά τη διάρκεια του μεταβολισμού του λίπους και του γλυκογόνου μεσούσης της χειμερίας νάρκης, παράγεται νερό που διατηρεί την ισορροπία υγρών σε πολλά ζώα.

Στα θηλαστικά, η βαζοπρεσίνη, μια ορμόνη που ρυθμίζει την ισορροπία υγρών, παίζει κεντρικό ρόλο. Ήταν ήδη γνωστό ότι συμβάλλει καθοριστικά στην έναρξη και τη διατήρηση της χειμερίας νάρκης.

"Στη μελέτη μας, συνοψίσαμε εκ νέου τις σχέσεις μεταξύ της βαζοπρεσίνης και της δημιουργίας αποθεμάτων λίπους πριν από τη χειμερία νάρκη σε διάφορα ζώα και τις συγκρίναμε με την παχυσαρκία των ανθρώπων", εξήγησε η συν-συγγραφέας Johanna Painer-Gigler από το Ινστιτούτο Έρευνας για την Άγρια Ζωή και την Οικολογία (FIWI) της Κτηνιατρικής Πανεπιστημίου της Βιέννης.

Το φθινόπωρο, η παραγωγή βαζοπρεσίνης αυξάνεται στα ζώα που πέφτουν σε χειμερία νάρκη. Αυτό διεγείρει έναν μεταβολισμό βασισμένο σε υδατάνθρακες, ο οποίος συνοδεύεται από δίψα, αυξημένη πρόσληψη νερού και αποθήκευση γλυκογόνου και λίπους. Όταν πλησιάζει ο χειμώνας, τα επίπεδα της βαζοπρεσίνης αρχίζουν να μειώνονται, τα ζώα μεταβαίνουν σε μεταβολισμό βασισμένο στα λίπη και πέφτουν σε χειμερία νάρκη.

Σε αυτή τη φάση, το λίπος μεταβολίζεται στο σώμα και παράγεται νερό. Ταυτόχρονα, η έκκριση βαζοπρεσίνης καταστέλλεται και η συγκέντρωση των διαλυμένων ουσιών (οσμωτικότητα) στο ορό του αίματος μειώνεται, γεγονός που με τη σειρά του καταστέλλει την αίσθηση της δίψας. "Θεωρούμε ότι η παραγωγή νερού από λίπος δεν μπορεί να συμβαδίσει με τις ανάγκες του οργανισμού σε νερό", λέει ο Painer-Gigler.

Επιπλέον, η ρηχή αναπνοή κατά τη διάρκεια της χειμερίας νάρκης προκαλεί υπεροξέωση του αίματος (αναπνευστική οξέωση). Για αυτό το λόγο, τα ζώα πρέπει να ξυπνήσουν, να ζεσταθούν και να μεταβούν για μικρό χρονικό διάστημα σε μεταβολισμό υδατανθράκων.

Κατά τη διαδικασία αυτή, το γλυκογόνο, ένας υδατάνθρακας που αποθηκεύεται στα κύτταρα, αποικοδομείται, με αποτέλεσμα να σχηματίζεται γρήγορα νερό στο σώμα.

Αυτό διευκολύνει επίσης την αναπνοή και διορθώνει έτσι την υπεροξέωση του αίματος. Μόλις όλα επανέλθουν στο φυσιολογικό, το σώμα επιστρέφει στο μεταβολισμό του λίπους και η χειμερία νάρκη συνεχίζεται.

"Η παρατήρησή μας ότι η παχυσαρκία εξυπηρετεί έναν φυσικό σκοπό, δηλαδή να εξασφαλίσει την επιβίωση, ιδίως μέσω της αποθήκευσης νερού σε περιόδους έλλειψης, θα μπορούσε επίσης να είναι σημαντική για την κατανόηση της παχυσαρκίας στους ανθρώπους", τόνισε η Painer-Gigler. Οι επιστήμονες θαωρούν ότι ''στους στους ανθρώπους η αποθήκευση λίπους προκαλείται από ένα ελαττωματικό σύστημα ελέγχου".

Η φρουκτόζη, είτε προέρχεται από την τροφή είτε παράγεται από τον οργανισμό, μπορεί να παίζει κάποιο ρόλο σε αυτό. Η φρουκτόζη δεν επηρεάζει μόνο τη μετάδοση σημάτων από την "ορμόνη της πείνας" λεπτίνη, αλλά και την παραγωγή βαζοπρεσίνης και, κατά συνέπεια, την όρεξη για νερό – "μια διαδικασία που διεγείρεται επιπλέον από την πρόσληψη αλατιού", σύμφωνα με τη συν-συγγραφέα Szilvia Kalgeropoulu από το FIWI.

Επίσης, τα περισσότερα άτομα με παχυσαρκία έχουν αυξημένα επίπεδα βαζοπρεσίνης στο αίμα και εμφανίζουν επίσης σημάδια αφυδάτωσης.

Για το λόγο αυτό, θεωρούν ότι η επαρκής πρόσληψη υγρών είναι ζωτικής σημασίας για την καλή υγεία, κυρίως λόγω των συνεχώς αυξανόμενων θερμοκρασιών που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή.

Οι ερευνητές θεωρούν ότι η δράση των αγωνιστών των υποδοχέων GLP-1, όπως η σεμαγλουτίδη, ως "ενέσεις αδυνατίσματος" μπορεί εν μέρει να οφείλεται στην γνωστή ικανότητά τους να αναστέλλουν την παραγωγή βαζοπρεσίνης.

Πηγές:
Journal of Internal Medicine

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ο Ε.Ε.Σ. τίμησε την Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού με δράση για τα παιδιά στο Σύνταγμα
Νέο rapid test για την ηπατίτιδα C δίνει αποτελέσματα σε 15 λεπτά [μελέτη]
Χειμώνας και αναπνευστικές λοιμώξεις: Πώς μας προστατεύουν τα εμβόλια