Αγγλικός όρος

tuberculosis

Ορισμός

Μια λοιμώδης νόσος που προκαλείται από βάκιλλο φυματίου, Mycobacterium tuberculosis, και χαρακτηρίζεται παθολογικά από φλεγμονώδη διήθηση, σχηματισμό φυματίων, τυροειδοποίηση ιστών, νέκρωση, αποστήματα, ίνωση και αποτιτάνωση. Επηρεάζει συνηθέστερα το αναπνευστικό σύστημα, αλλά μπορούν να προσβληθούν και άλλα σημεία του οργανισμού όπως η γαστρεντερική και ουροποιογεννητική οδός, οστά, αρθρώσεις, νευρικό σύστημα, λεμφαδένες, και δέρμα. Ψάρια, αμφίβια, πτηνά και θηλαστικά (ειδικότερα βοοειδή) υπόκεινται στη νόσο. Υπάρχουν τρεις τύποι βακίλλων φυματίωσης: ανθρώπειοι, βόειοι, και των πτηνών. Οι άνθρωποι μπορούν να προσβληθούν από οποιονδήποτε από τους τρεις τύπους, αλλά στις ΗΠΑ ο ανθρώπειος τύπος κυριαρχεί. Η μόλυνση συνήθως αποκτάται μέσω της επαφής με ένα προσβεβλημένο άτομο ή μια προσβεβλημένη αγελάδα ή μέσω της πόσης μολυσμένου γάλακτος. Στις ΗΠΑ, περίπου 10 έως 15 εκατομμύρια άτομα έχουν προσβληθεί από φυματίωση. Παγκοσμίως, περίπου 1,7 δισεκατομμύρια άτομα φέρουν τη λοίμωξη. Περίπου 3% των περιστατικών ΤΒ είναι ανθεκτικά σε φάρμακα.

Η φυματίωση συνήθως προσβάλλει τους πνεύμονες, αλλά η νόσος μπορεί να εξαπλωθεί σε άλλα όργανα συμπεριλαμβανομένων των γαστρεντερικών και ουροποιογεννητικών οδών, οστών, αρθρώσεων, νευρικού συστήματος, λεμφαδένων, και δέρματος. Τα μακροφάγα περιβάλλουν τους βακίλλους σε μία προσπάθεια εγκόλπωσής τους αλλά δεν μπορούν, παράγοντας κοκκιώματα με έναν μαλακό, τυροειδή πυρήνα. Από αυτήν την κατάσταση, οι αλλοιώσεις μπορεί να επουλωθούν από ίνωση και αποτιτάνωση και η νόσος να υπάρχει σε ένα ανεσταλμένο ή ανενεργό στάδιο. Επανενεργοποίηση ή επιδείνωση της νόσου ή επαναμόλυνση οδηγούν στη χρόνια προοδευτική μορφή.

Η συχνότητα εμφάνισης της ΤΒ μειώθηκε σταδιακά από τα 1950 έως περίπου το 1990, όταν το επιδημικό σύνδρομο επίκτητης ανοσοανεπάρκειας, μία αύξηση στον πληθυσμό των αστέγων, μία αύξηση στους μετανάστες από ενδημικές περιοχές, και μία μείωση στην δημόσια επαγρύπνηση προκάλεσαν ανάκαμψη της νόσου. Οι πληθυσμοί σε υψηλότερο κίνδυνο ΤΒ περιλαμβάνουν ασθενείς με ανθρώπινο ιό ανοσοανεπάρκειας (HIV), Ασιάτες και άλλους πρόσφυγες, άστεγους των πόλεων, αλκοολικούς και άλλους χρήστες ουσιών, τρόφιμους φυλακών και ψυχιατρικών ιδρυμάτων, εσωτερικούς ασθενείς ιδιωτικών κλινικών, ασθενείς που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, και άτομα με χρόνιες αναπνευστικές διαταραχές, σακχαρώδη διαβήτη, νεφρική δυσλειτουργία, ή με υποσιτισμό. Άτομα από αυτές τις ομάδες κινδύνου πρέπει να εκτιμώνται για ΤΒ εάν αναπτύξουν πνευμονία. Όλοι οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας πρέπει να εξετάζονται ετησίως.

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ: Περίπου 4 έως 12 εβδομάδες θα παρέλθουν μεταξύ του χρόνου της λοίμωξης και του χρόνου εμφάνισης μιας ευαπόδεικτης πρωτογενούς αλλοίωσης ή θετικής δερματικής δοκιμής φυματίνης.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Η πνευμονική ΤΒ παράγει χρόνιο βήχα, παραγωγή πτυέλων, πυρετό, ιδρώτα, και απώλεια βάρους. Η ΤΒ μπορεί επίσης να προκαλέσει νευρολογική νόσο (μηνιγγίτιδα), μολύνσεις των οστών, ουροποιητική αιμορραγία, και άλλα συμπτώματα εάν εξαπλωθεί σε άλλα όργανα.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ: Μία θετική δερματική δοκιμή φυματίνης υποδεικνύει ότι ο ασθενής παρουσιάζει φυματιώδη λοίμωξη. Ωστόσο, εκτός και εάν επαναλαμβανόμενες εξετάσεις υποδείξουν μία πρόσφατη αλλαγή από αρνητική, είναι απίθανο να γνωρίζουμε πόσο πρόσφατα συνέβη η λοίμωξη. Μία τεκμαρτή διάγνωση ενεργούς νόσου πραγματοποιείται μέσω της εύρεσης οξεάντοχων βακίλλων σε κεχρωσμένα επιχρίσματα από πτύελο ή άλλα σωματικά υγρά. Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με την απομόνωση του Mycobacterium tuberculosis σε καλλιέργεια ή ταχείς δοκιμαστικούς ανιχνευτές νουκλεϊνικών οξέων.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Θεραπευτικές αγωγές για ΤΒ έχουν αναπτυχθεί για ασθενείς ανάλογα με την κατάσταση HlV, την επικράτηση στην κοινωνία νόσου ανθεκτικής σε πολλαπλά φάρμακα, αλλεργίες φαρμάκων, και αλληλεπιδράσεις φαρμάκων. ΤΒ χωρίς επιπλοκές στον μη-HlV προσβεβλημένο ασθενή τυπικά αντιμετωπίζεται με θεραπευτική αγωγή τεσσάρων φαρμάκων για 2 μήνες (ισονιαζίδη, ριφαμπίνη, εθαμπουτόλη, και πυραζιναμίδη), ακολουθούμενη από ισονιαζίδη και ριφαμπίνη για 4 μήνες επιπλέον. Κάποιοι ειδικοί συνιστούν μία μεγαλύτερη σε χρονική διάρκεια θεραπεία σε ασθενείς που έχουν προσβληθεί συγχρόνως και με HIV. Για τη διασφάλιση συμμόρφωσης και για την αποτροπή της εξέλιξης ανθεκτικών σε φάρμακα στελεχών των Mycobacteria, πρέπει να χρησιμοποιείται άμεσα παρατηρούμενη θεραπεία. Η ανθεκτική σε πολλαπλά φάρμακα ΤΒ είναι δυσκολότερο να αντιμετωπισθεί επιτυχώς. Έχει ποσοστό θνησιμότητας έως 80% και μπορεί να απαιτεί θεραπεία έως 2 έτη.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Όλοι οι ασθενείς με HIV πρέπει να ελέγχονται για ΤΒ, και όλοι οι ασθενείς με ΤΒ πρέπει να ελέγχονται για HIV, επειδή περίπου ένα τέταρτο όλων των ασθενών με τη μία νόσο μπορούν να προσβληθούν από την άλλη.

Συντομογραφία

TB

Ετυμολογία

[" + Ελλ. osis, κατάσταση]

Υπώνυμος όρος

avian tuberculosis
bovine tuberculosis
endogenous tuberculosis
exogenous tuberculosis
hematogenous tuberculosis
latent tuberculosis
miliary tuberculosis
multidrug resistant tuberculosis
open tuberculosis