Αγγλικός όρος

urinary tract infection

Ορισμός

Λοίμωξη των νεφρών, των ουρητήρων ή της κύστης από μικροοργανισμούς που είτε ακολουθούν ανοδική πορεία από την ουρήθρα (95% των περιπτώσεων), είτε διασπείρονται στο νεφρό αιματογενώς (5%). Περίπου 7 εκατομμύρια Αμερικανοί επισκέπτονται κάθε χρόνο τον ιατρό τους εξαιτίας κάποιας ουρολοίμωξης. Οι ουρολοιμώξεις εμφανίζονται σε κατά τα άλλα υγιείς γυναίκες, σε άνδρες με υπερτροφία του προστάτη ή κώλυμα στην έξοδο της ουροδόχου κύστης και σε παιδιά με συγγενείς ανατομικές ανωμαλίες του ουροποιητικού συστήματος καθώς και σε ασθενείς με χρόνιους καθετήρες κύστεως.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ: Το 80% των ουρολοιμώξεων οφείλονται στην Escherichia coli. Στις νέες γυναίκες κοινό αίτιο είναι ακόμα ο Staphylococcus saprophyticus. Στους άνδρες με υπερτροφία του προστάτη ανευρίσκεται συνήθως εντερόκοκκος. Στις λοιπές περιπτώσεις η ουρολοίμωξη αποδίδεται στην Klebsiella, στον Proteus mirabilis, στον Staphylococcus aureus, στη Pseudomonas aeruginosa ή σε άλλους λοιμογόνους μικροοργανισμούς.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Τα συμπτώματα των ουρολοιμώξεων ποικίλλουν. Οι νεότεροι σε ηλικία ασθενείς εμφανίζουν πόνο κατά την ούρηση, συχνουρία ή ανάγκη επιτακτικής ούρησης ή και τα δύο. Άλλα συμπτώματα είναι: πυελικός ή υπερηβικός πόνος, δεκατική πυρετική κίνηση ή και πυρετός και αλλαγή στην οσμή ή το χρώμα των ούρων. Οι ηλικιωμένοι μπορεί να εμφανίσουν πυρετό, σύγχυση ή κώμα λόγω σήψης. Οι ασθενείς με πυελονεφρίτιδα συχνά παραπονιούνται για πόνο στην πλάγια κοιλιακή χώρα, εξάντληση, ναυτία, εμέτους και υψηλό πυρετό. Οι ουρολοιμώξεις μπορεί να είναι και ασυμπτωματικές, ιδίως κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αυτού του είδους ωστόσο οι ουρολοιμώξεις μπορεί να οδηγήσουν σε πυελονεφρίτιδα της εγκύου και πρόωρο τοκετό ή αποβολή του εμβρύου.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ: Η ύπαρξη ουρολοιμώξεων, ο υπεύθυνος μικροοργανισμός καθώς και η επιλογή της κατάλληλης αντιμικροβιακής θεραπείας καθορίζονται από τη γενική εξέταση και την καλλιέργεια των ούρων. Η χρήση ταινίας (stick) ούρων μπορεί να καταδείξει την παρουσία λευκοκυτταρικής εστεράσης και νιτρώδους οξέος που συνηγορούν ισχυρά για την ύπαρξη ουρολοίμωξης. Η ύπαρξη επιπλέον περισσοτέρων από 8-10 λευκοκυττάρων/οπτικό πεδίο μεγάλης μεγέθυνσης σε φυγοκεντρηθέν δείγμα ούρων αποτελεί ισχυρή ένδειξη ουρολοίμωξης, όπως άλλωστε και η παρουσία μικροοργανισμών σε μη φυγοκεντρηθέν δείγμα ούρων.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Οι αντιμικροβιακοί παράγοντες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν εν αναμονή των αποτελεσμάτων της καλλιέργειας είναι σουλφοναμίδες, νιτροφουραντοΐνη, κεφαλοσπορίνες ή κινολόνες. Οι ασθενείς που χρήζουν νοσοκομειακής περίθαλψης μπορούν να αντιμετωπιστούν με ενδοφλέβια αμινογλυκοσίδη, αντιεμετικά και ενυδάτωση. Το είδος των αντιμικροβιακών καθώς και η διάρκεια της αγωγής εξαρτώνται από τον ενοχοποιούμενο μικροοργανισμό και τη γενικότερη κατάσταση του ασθενούς. Ασθενείς με ανατομικές ανωμαλίες του ουροποιητικού συστήματος (π.χ. παιδιά με ουρητηροπυελική απόφραξη ή ηλικιωμένοι με απόφραξη ουροδόχου κύστης) ίσως χρειαστούν και χειρουργική επέμβαση για την άρση του κωλύματος.

ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ: Οι παρακάτω παράγοντες προδιαθέτουν τις σεξουαλικά ενεργές νέες γυναίκες σε ουρολοιμώξεις: η χρήση αντισυλληπτικού διαφράγματος, το είδος της σεξουαλικής πρακτικής (παρατεταμένη επαφή ή στοματικό σεξ) καθώς και η παράλειψη της ούρησης αμέσως μετά την επαφή.

ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ ΣΕ ΝΕΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ: Συνιστάται η αυξημένη πρόσληψη υγρών (περίπου 6-8 ποτήρια ημερησίως). Η φορά της καθημερινής υγιεινής της περινεϊκής περιοχής πρέπει να είναι από εμπρός προς τα πίσω, ώστε να αποφεύγεται η μεταφορά βακτηρίων στην περιοχή της ουρήθρας. Η ουροδόχος κύστη πρέπει να κενώνεται λίγο πριν και αμέσως μετά τη σεξουαλική επαφή. Η περιοχή των γεννητικών οργάνων πρέπει να καθαρίζεται πριν τη σεξουαλική επαφή. Αν υπάρχει πρόβλημα ξηρότητας του κόλπου, τότε καλό είναι να χρησιμοποιούνται ειδικά λιπαντικά πριν την επαφή. Οι αντισυλληπτικές συσκευές πρέπει να αφαιρούνται στον προκαθορισμένο χρόνο και ποτέ αργότερα. Εναλλακτικοί τρόποι αντισύλληψης θα πρέπει να συνιστώνται σε προδιατεθειμένες γυναίκες.

ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ: Η εκπαίδευση του ασθενούς πρέπει να περιλαμβάνει την αναγνώριση και την πρόληψη των υποτροπών της ουρολοίμωξης. Ο ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει τα συμπτώματα και τα σημεία που θα τον οδηγήσουν στον ιατρό, καθώς και το είδος της θεραπείας που θα πρέπει να λαμβάνει για την πρόληψη ενός νέου επεισοδίου.