Αγγλικός όρος

labor

Ορισμός

Στην εγκυμοσύνη, η διαδικασία που ξεκινά με την εκδήλωση επαναλαμβανόμενων και ισχυρών συστολών της μήτρας, ικανών να προκαλέσουν διαστολή του τραχήλου, και τελειώνει με τη γέννηση του εμβρύου.

Παραδοσιακά, ο τοκετός χωρίζεται σε τρία στάδια. Το πρώτο στάδιο του τοκετού, η προοδευτική διαστολή του τραχήλου, ολοκληρώνεται με την πλήρη διαστολή του τραχήλου, συνήθως στα 10 cm. Το στάδιο αυτό χωρίζεται στη λανθάνουσα και στην ενεργό φάση.

Πρώτο Στάδιο (στάδιο της διαστολής): Πρόκειται για την περίοδο από την εκδήλωση των φυσιολογικών συστολών της μήτρας μέχρι την πλήρη διαστολή και εξάλειψη του τραχήλου. Το στάδιο διαρκεί κατά μέσο όρο 12 ώρες στις πρωτότοκες γυναίκες και 8 ώρες στις πολύτοκες γυναίκες.

Η αναγνώριση αυτού του σταδίου είναι ιδιαιτέρως σημαντική στις γυναίκες που αποκτούν το πρώτο τους βρέφος. Η διάγνωσή του περιπλέκεται από το γεγονός ότι πολλές γυναίκες βιώνουν ψευδείς οδύνες τοκετού, οι οποίες μπορεί να ξεκινήσουν 3 με 4 εβδομάδες πριν από την πραγματική εκδήλωση του τοκετού. Οι ψυδείς οδύνες του τοκετού είναι ιδιαιτέρως ακανόνιστες, συνήθως περιορίζονται στο κατώτερο τμήμα της κοιλιακής και βουβωνικής χώρας, και δεν επεκτείνωνται από την πλάτη και περιμετρικά της κοιλίας όπως στον αληθή τοκετό. Οι ψευδείς οδύνες του τοκετού δεν αυξάνονται σε συχνότητα με την πάροδο του χρόνου και δεν επιτείνονται με το βάδισμα. Η τελική διάκριση γίνεται με τον προσδιορισμό της επίδρασης των οδυνών στον τράχηλο. Οι ψευδείς οδύνες του τοκετού δεν προκαλούν εξάλειψη και διαστολή του τραχήλου όπως οι αληθείς οδύνες του τοκετού.

Ένα αξιόπιστο σημείο του επικείμενου τοκετού είναι η εμφάνιση μικρού ποσού κολπικής βλέννας με αίμα (show), γεγονός που προσδιορίζει την έναρξη του τοκετού μέσα στις επόμενες 24 ώρες. Ωστόσο, η απώλεια περισσότερων από λίγων ml αίματος την προκειμένη στιγμή, θα πρέπει να θεωρηθεί ότι οφείλεται σε παθολογικά αίτια.

Δεύτερο Στάδιο (στάδιο της εξώθησης): Η περίοδος αυτή διαρκεί από την πλήρη διαστολή του τραχήλου έως τη γέννηση του εμβρύου, 50 λεπτά κατά μέσο όρο στις πρωτότοκες γυναίκες και 20 λεπτά στις πολύτοκες. Οι οδύνες του τοκετού είναι ισχυρές, συμβαίνουν σε διαστήματα 2 ή 3 λεπτών, και διαρκούν από λιγότερο από 1 λεπτό έως λίγο περισσότερο από 1 λεπτό.
Η ρήξη των υμένων που περικλείουν το αμνιακό υγρό συμβαίνει συνήθως στην αρχή του σταδίου αυτού, και συνοδεύεται από έκχυση του αμνιακού υγρού από τον κόλπο. Οι κοιλιακοί μύες συσπώνται ακούσια στη διάρκεια αυτού του σταδίου του τοκετού. Η ασθενής κατευθύνει όλη της τη δύναμη έτσι ώστε να αντεπεξέλθει στη διάρκεια των συσπάσεων. Η επίτοκος μπορεί να εμφανίσει ιδιαίτερη ερυθρότητα και εφίδρωση. Κατά την πρόοδο του τοκετού, το περίνεο διογκώνεται και εμφανίζεται το τριχωτό της κεφαλής του εμβρύου από την αιδοιική σχισμή. Με την παύση κάθε σύσπασης, το έμβρυο οπισθοχωρεί από τη θέση του και προωθείται λίγο περισσότερο με κάθε νέα σύσπαση. Αυτό συνεχίζεται μέχρις ότου είναι εμφανές μεγαλύτερο τμήμα της κεφαλής και ο αιδοιικός δακτύλιος περιβάλλει την κεφαλή. Αυτό ονομάζεται στέψη (crowning).
Αυτή τη χρονική στιγμή λαμβάνεται η απόφαση για την εκτέλεση μιας τομής στο περίνεο για τη διευκόλυνση του τοκετού. Εάν εκτελεσθεί, συνήθως πρόκειται για μια οπίσθια τομή στη μέση γραμμή. Όταν η κεφαλή εξέλθει πλήρως από τον τράχηλο, πέφτει οπίσθια· στη συνέχεια η κεφαλή περιστρέφεται καθώς περιστρέφονται οι ώμοι για να εξέλθουν από την πύελο. Με την έξοδο των ώμων παρατηρείται συνήθως έκχυση αμνιακού υγρού.

Τρίτο στάδιο (πλακουντικό στάδιο): Πρόκειται για την περίοδο μετά τη γέννηση του εμβρύου, και μέχρι την αποβολή του πλακούντα και των υμένων. Αμέσως μετά τη γέννηση του εμβρύου, αποβάλλεται και το υπόλοιπο του αμνιακού υγρού. θα περιέχει μια μικρή ποσότητα αίματος. Οι συσπάσεις της μήτρας επανέρχονται, και συνήθως μέσα σε 8 με 10 λεπτά αποβάλλεται ο πλακούντας και οι υμένες. Μετά από αυτό, παρατηρείται αιμορραγία από τη μήτρα. Το ποσό του αίματος ποικίλει από 100 έως 500 ml ή περισσότερο, αλλά ο μέσος όρος κυμαίνεται στα 200 ml.
Το ποσό της απώλειας αίματος ποικίλλει ανάλογα με το μέγεθος του εμβρύου. Η πιθανότητα, η απώλεια αίματος να υπερβαίνει τα 500 ml είναι μικρότερη από 5% εάν το έμβρυο ζυγίζει 2268 g ή λιγότερο. Η πιθανότητα, η απώλεια αίματος να υπερβαίνει τα 500 ml είναι 25%, εάν το έμβρυο ζυγίζει περισσότερο από 4082 g. Την ποσότητα του αίματος που χάνεται επηρεάζουν και άλλοι παράγοντες όπως η περινεοτομή (επισιοτομή) ή η ρήξη του περίνεου.

ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ: Συχνά, τα προγεννητικά μαθήματα που παραδίδονται από μαίες, προετοιμάζουν την επίτοκο και την οικογένεια για τον τοκετό, τη γέννηση και τη φροντίδα του νεογνού. Διδάσκονται ασκήσεις· αναπνευστικές τεχνικές· υποστηρικτικά μέτρα για τον τοκετό, τη γέννηση και την περίοδο μετά τον τοκετό· καθώς και τεχνικές για τη φροντίδα και το θηλασμό του νεογνού. Τα ζευγάρια (ή η έγκυος γυναίκα και ένα συνοδό πρόσωπο) θα πρέπει να παρακολουθούν τα μαθήματα μαζί. Οι στόχοι της εκπαίδευσης του μέλλοντα γονέα είναι η γέννηση ενός υγιούς παιδιού και η θετική εμπειρία για το ζευγάρι. Ο τοκετός και η γέννηση μπορούν να συμβούν σε ένα νοσοκομείο, σε ένα μαιευτήριο ή στο σπίτι. Τα νοσοκομεία παρέχουν φροντίδα σε κλασικές αίθουσες τοκετού καθώς και σε αίθουσες που προσομοιάζουν στο οικιακό περιβάλλον. Υπάρχουν διαθέσιμα προγεννητικά αρχεία, ώστε να μελετηθεί το ιατρικό, χειρουργικό και γυναικολογικό ιστορικό· να προσδιορισθεί η ομάδα αίματος και ο παράγοντας Rh και κυρίως οποιαδήποτε προγεννητικά προβλήματα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Εάν η μητέρα είναι Rh αρνητική και ο παράγων Rh του εμβρύου δεν έχει προσδιορισθεί ή είναι θετικός, ο φροντιστής θα πρέπει να χορηγήσει ανοσοσφαιρίνη Rh στη μητέρα μέσα σε 72 ώρες από τη γέννηση. Ως τμήμα της προεργασίας πριν την εισαγωγή της εγκύου, η μαία εκτιμά τα ζωτικά σημεία, το ύψος και το βάρος, τον τόνο και τη δραστηριότητα της καρδιάς του εμβρύου, το στάδιο του τοκετού (δηλαδή την κατάσταση των υμένων, την ύπαρξη show, τον χρόνο εκδήλωσης των κανονικών συστολών, τη συχνότητα και τη διάρκεια των συστολών, και την αγωνία, το άλγος ή την αδιαθεσία της ασθενούς). Διεξάγονται οι αρχικές εργαστηριακές εξετάσεις σύμφωνα με το πρωτόκολλο. Ο μαιευτήρας, ο εσωτερικός γιατρός ή κάποια μαία εξετάζει την επίτοκο, ανάλογα με το χώρο και την εκάστοτε πολιτική που ακολουθείται. Ψηλαφείται η κοιλιά για να προσδιοριστεί η θέση και προβολή του εμβρύου (χειρισμοί του Leopold), και μια άσηπτος κολπική εξέταση προσδιορίζει τη διαστολή και εξάλειψη του τραχήλου, τη θέση του εμβρύου και τη θέση του προβαλλόμενου τμήματος. Η νοσηλεύτρια ή μαία που παρακολουθεί την έγκυο, εκτιμά την καρδιακή συχνότητα του εμβρύου και τη συχνότητα και διάρκεια των συστολών, χρησιμοποιώντας ψηλάφηση και ένα εμβρυοσκόπιο. Η συχνότητα των εκτιμήσεων και η επανάληψη των κολπικών εξετάσεων προσδιορίζονται από το στάδιο στο οποίο βρίσκεται ο τοκετός, την δραστηριότητα της επιτόκου καθώς και από την απόκριση του εμβρύου. Στο παρελθόν, η εισαγωγή στην αίθουσα τοκετού συνοδευόταν από ξύρισμα του περίνεου και υποκλυσμό, αλλά αυτές οι πρακτικές έχουν εν πολλοίς διακοπεί, και εκτελούνται μόνο εάν ζητηθούν από το γιατρό για μια συγκεκριμένη επίτοκο. Εάν είναι δυνατό, η επίτοκος θα πρέπει να ουρήσει και να εμφανίσει κινητικότητα του εντέρου. Αν και η διάταση της κύστεως θα πρέπει να αποφεύγεται, εκτελείται καθετηριασμός μόνο όταν όλες οι προσπάθειες για την ενθάρρυνση της κένωσης μιας επιτόκου με διατεταμένη κύστη αποτύχουν. Το περίνεο καθαρίζεται (αποφεύγοντας την είσοδο διαλυμάτων καθαρισμού στον κόλπο) και διατηρείται όσο το δυνατόν πιο καθαρό στη διάρκεια του τοκετού. Ειδικός καθαρισμός εκτελείται πριν την κολπική εξέταση και τη γέννηση, καθώς και μετά την αποβολή ούρων ή κοπράνων.

Πρώτο στάδιο: Η επίτοκος μπορεί να βρίσκεται σε εγρήγορση και να περπατά, ανάλογα με την κατάσταση των υμένων, τη θέση του εμβρύου και τη δραστηριότητα του τοκετού. Μπορεί να χορηγηθούν υγρά από το στόμα πλούσια σε ηλεκτρολύτες ή να ξεκινήσει ενδοφλέβια θεραπεία. Ο φροντιστής υποστηρίζει την επίτοκο και τον σύζυγο ή το συνοδό πρόσωπο και παρακολουθεί την εξέλιξη του τοκετού και την απόκριση του εμβρύου, ειδοποιώντας τον μαιευτήρα ή τη μαία για οποιαδήποτε ανώμαλα ευρήματα. Όταν διαρραγούν οι υμένες αυτόματα ή τεχνητά από τη μαία ή το μαιευτήρα, σημειώνεται το χρώμα και ο όγκος του υγρού και η παρουσία χρώσης μηκώνιου ή ασυνήθιστης οσμής. Για να γίνει η διάκριση από μια αιφνίδια αποβολή ούρων, που έχουν ελαφρά όξινο pH, μπορεί να εξετασθεί η αλκαλικότητα του υγρού χρησιμοποιώντας ειδικό χάρτη νιτραζίνης. Σημειώνεται η καρδιακή συχνότητα του εμβρύου, η οποία αποτελεί δείκτη της απόκρισης του εμβρύου στη ρήξη των υμένων. Παρέχονται μη-επεμβατικά αναλγητικά μέτρα, χορηγούνται αναλγητικά φάρμακα όπως κρίνεται απαραίτητο για κάθε επίτοκο και παρακολουθείται η χρήση τοπικών αναισθητικών.

Δεύτερο στάδιο: Ο τοκετός μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε προκαθορισμένη θέση, συμπεριλαμβανομένης της λιθοτομίας ή της τροποποιημένης λιθοτομίας, της καθιστής θέσης ή της κατάκλισης στο πλάι, σε μια καρέκλα, σε κρεβάτι ή σε τραπέζι τοκετού. Η νοσηλεύτρια, η μαία ή ο ιατρός συνεχίζει να παρακολουθεί την επίτοκο και το έμβρυο· προετοιμάζει την επίτοκο για τον τοκετό (καθαρισμός και κάλυψη)· ετοιμάζει τον απαραίτητο εξοπλισμό για τον τοκετό· και υποστηρίζει τον πατέρα ή το συνοδό πρόσωπο (που βρίσκεται στο προσκέφαλο της επιτόκου), τοποθετώντας ένα καθρέπτη ή μόνιτορ έτσι ώστε το ζευγάρι να μπορεί να παρακολουθήσει τον τοκετού. Επίσης, ο φροντιστής σημειώνει και καταγράφει το χρόνο της γέννησης, και παρέχει την αρχική φροντίδα στο βρέφος μετά τη γέννηση, συμπεριλαμβανομένου του περαιτέρω καθαρισμού του ρινοφάρυγγα και του στοματοφάρυγγα με αναρρόφηση, όπως κρίνεται απαραίτητο, (η αρχική αναρρόφηση γίνεται στη διάρκεια του τοκετού πριν την έξοδο των ώμων του εμβρύου), του στεγνώματος και θέρμανσης του βρέφους (κάλυψη της κεφαλής, τύλιγμα σε κουβέρτα ή ειδικό θερμικό ύφασμα), της εφαρμογής σφιγκτήρα στον ομφάλιο λώρο (μετά την αποκοπή του τελευταίου από τον μαιευτήρα), και της θετικής ταυτοποίησης (αποτυπώματα των πελμάτων του εμβρύου ή δακτυλικά αποτυπώματα της μητέρας και εφαρμογή αριθμημένης ταινίας στον αστράγαλο ή στον καρπό του εμβρύου καθώς και στον καρπό της μητέρας). Η προφύλαξη των ματιών από γονόρροια ή χλαμύδια μπορεί να καθυστερήσει για 2 ώρες, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η οπτική επαφή και να ενισχυθεί ο δεσμός μητέρας-βρέφους, ή μπορεί οι γονείς να την αρνηθούν μετά από ενυπόγραφη συγκατάθεση έπειτα από κατάλληλη πληροφόρηση. Μια βαθμολογία Apgar της συνολικής κατάστασης του βρέφους αποκτάται στο 1ο και στα 5 λεπτά μετά τη γέννηση. Το βρέφος σε καλή κατάσταση τοποθετείται στο θώρακα ή στην κοιλία της μητέρας ή στο στήθος, και οι γονείς ενθαρρύνονται να εξετάσουν και να αλληλεπιδράσουν με το βρέφος. Ένα βρέφος σε δυσφορία μεταφέρεται εσπευσμένα στο βρεφοκομείο, συνοδευόμενο συνήθως από τον πατέρα, ώστε να του παρασχεθεί ειδική φροντίδα από εξειδικευμένο προσωπικό και έναν παιδίατρο. Σε ακραίες περιπτώσεις (και μετά από αίτημα των γονέων), το βρέφος μπορεί να βαπτισθεί από τη νοσηλεύτρια ή τον εφημέριο και να ληφθούν φωτογραφίες ώστε να βοηθηθούν οι γονείς στην αντιμετώπιση των επόμενων κρίσιμων ωρών και του πιθανού θανάτου του βρέφους.

Τρίτο στάδιο: Ο φροντιστής συνεχίζει να παρακολουθεί την κατάσταση της μητέρας και του πυθμένα, στη διάρκεια της αποβολής του πλακούντα και των υμένων (καταγράφοντας το χρόνο), εξετάζει τον κόλπο και τη μήτρα για τραυματισμό ή κατακρατημένα προϊόντα και διορθώνει οποιαδήποτε ρήξη ή χειρουργική περινεοτομή. Ο πλακούντας εξετάζεται για να εξακριβωθεί εάν παραμένουν τμήματα στη μήτρα ή όχι. Καθαρίζεται η περιοχή του περίνεου και η μητέρα υποβοηθάται σε μια άνετη θέση και σκεπάζεται με ζεστή κουβέρτα.

Τέταρτο στάδιο: Ο φροντιστής συνεχίζει να παρατηρεί στενά την μητέρα και βρίσκεται σε εγρήγορση για αιμορραγία ή άλλες επιπλοκές, εκτελώντας συχνές εκτιμήσεις, περιλαμβανομένης της παρακολούθησης των ζωτικών σημείων, της ψηλάφησης του πυθμένα για σταθερότητα και θέση σε σχέση με τον ομφαλό κατά διαστήματα (που καθορίζονται από την πολιτική που ακολουθείται ή την κατάσταση της μητέρας) και της ελαφράς μάλαξης του πυθμένα ή της χορήγησης ωκυτοκίνης για τη διατήρηση των συσπάσεων της μήτρας και τον περιορισμό της αιμορραγίας. Ο χαρακτήρας (συμπεριλαμβανομένης της παρουσίας, του μεγέθους και του αριθμού των θρόμβων) και ο όγκος των κολπικών εκκρίσεων ή λόχιων εκτιμάται περιοδικά· εξετάζεται το περίνεο και εφαρμόζεται πάγος ανάλογα την κατάσταση, και η κύστη εξετάζεται, ψηλαφείται και επικρούεται για διάταση. Η μητέρα ενθαρρύνεται να κενώσει την κύστη της, ενώ καθετηριασμός εκτελείται μόνο εάν είναι απολύτως αναγκαίο. Η νοσηλεύτρια ειδοποιεί το μαιευτήρα ή τη μαία για οποιαδήποτε προβλήματα εμφανισθούν ή επιμένουν. Η περίοδος αυτή χρησιμεύει επίσης για το δεσμό γονέα-βρέφους, καθώς το νεογνό βρίσκεται συνήθως σε εγρήγορση για μία ώρα περίπου μετά τη γέννηση. Αν το επιθυμεί, η μητέρα μπορεί να θηλάσει, και το ζευγάρι μπορεί να εξετάσει το βρέφος. Η νοσηλεύτρια υποστηρίζει τις αποκρίσεις του ζευγαριού προς το βρέφος, καθώς και προς την εμπειρία του τοκετού και της γέννησης. Στη συνέχεια, το νεογνό μεταφέρεται στο βρεφοκομείο για την αρχική βρεφική φροντίδα.

Πρώιμη περίοδος μετά τον τοκετό: Από τη στιγμή που έχει σταθεροποιηθεί η θερμοκρασία, έχουν ληφθεί μετρήσεις (μήκος, περιφέρειας κεφαλής και θώρακα, βάρος) και έχει γίνει η φροντίδα που έχει ορισθεί, το βρέφος μπορεί να επιστραφεί στο πλευρό της μητέρας (στην κούνια του). Ο φροντιστής συνεχίζει να εκτιμά τη φυσική και ψυχολογική κατάσταση της μητέρας μετά τη γέννηση, εξετάζοντας τον πυθμένα, το αιδοίο, και το περίνεο, σύμφωνα με την πολιτική που ακολουθείται· εξετάζει τα στήθη της μητέρας και τη βοηθά με το θηλασμό ή με μέτρα για την πρόληψη της γαλουχίας όπως αυτή επιθυμεί· βοηθά τη μητέρα να αντιμετωπίσει τις υπόλοιπες ευθύνες που συνοδεύουν τη μητρότητα· και διεξάγει το υποχρεωτικό πρόγραμμα μητρικής εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένης της παροχής γραπτών πληροφοριών για την ενημέρωση της ασθενούς σε δεύτερο χρόνο. Στα νοσοκομεία ή στα μαιευτήρια, οι φροντιστές προετοιμάζουν τη μητέρα για πρώιμο εξιτήριο για το οικιακό περιβάλλον και ρυθμίζουν την παρακολούθηση όπως ενδείκνυται και διατίθεται. Σε πολλές περιπτώσεις, η νοσηλεύτρια πραγματοποιεί κλήσεις παρακολούθησης ή επισκέψεις στη μητέρα στη διάρκεια της πρώιμης περιόδου μετά τον τοκετό ή την ενθαρρύνει να τηλεφωνεί για ο,τιδήποτε την απασχολεί, ή μπορεί να δεχθεί επισκέψεις παρακολούθησης από φροντιστές από τον ασφαλιστικό της φορέα. Η μητέρα μπορεί επίσης να παραπεμφθεί σε ομάδες υποστήριξης, όπως η La Leche League, Nursing Mothers' Club, και άλλες, αν είναι διαθέσιμες σε κάθε κοινότητα.

Συνώνυμο

childbirth· parturition