Η νόσος Alzheimer είναι πολυπαραγοντική νόσος: περιβαλλοντικές, γενετικές συνιστώσες καθώς και αυτές που αφορούν στον τρόπο ζωής συµβάλλουν στην εµφάνισή της. Ένα ερώτηµα που τίθεται συχνά είναι εάν η νόσος είναι κληρονοµική.

Σε ποσοστό 95% οι περιπτώσεις νόσου Alzheimer είναι σποραδικές και µόνο το υπόλοιπο 5% σχετίζεται µε κάποια γονίδια. Συνεπώς, δεν θεωρείται σκόπιµος ο γενετικός έλεγχος στον γενικό πληθυσµό.

Ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου για τη νόσο Alzheimer είναι το γήρας. Η ηλικία και η κληρονοµικότητα ανήκουν στους λεγόµενους µη τροποποιήσιµους παράγοντες κινδύνου. Όµως, σήµερα γνωρίζουµε την επίδραση άλλων παραγόντων, η τροποποίηση των οποίων µπορεί να µειώσει τον κίνδυνο για τη νόσο Alzheimer.

Όλοι οι λεγόµενοι αγγειακοί παράγοντες κινδύνου (αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, υπερχοληστερολαιµία, κάπνισµα) οι οποίοι ενοχοποιούνται για τη στεφανιαία νόσο και τα εγκεφαλικά επεισόδια είναι δυνατόν να παραβλάψουν και τις νοητικές λειτουργίες.

Oι ασθενείς µε σακχαρώδη διαβήτη, για παράδειγµα, εµφανίζουν 1½ φορά µεγαλύτερο κίνδυνο για τη νόσο, συγκριτικά µε τους µη διαβητικούς ασθενείς. Η αυξηµένη χοληστερόλη αίµατος έχει επίσης συσχετιστεί µε αυξηµένο κίνδυνο εµφάνισης νόσου Alzheimer.

Μάλιστα, σήµερα µελετάται το κατά πόσον η φαρµακευτική αγωγή που χορηγείται για την αντιµετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη και της υπερχοληστερολαιµίας µπορεί να έχει επίδραση και στη νόσο Alzheimer. Εκτός από τους αγγειακούς παράγοντες, στην παθοφυσιολογία της νόσου Alzheimer εµπλέκονται η φλεγµονή και µηχανισµοί οξειδωτικού stress.

Έχουν γίνει µελέτες στις οποίες φαίνεται ότι η διατροφική πρόσληψη αντιοξειδωτικών βιταµινών στα πλαίσια µιας ισορροπηµένης, υγιεινής διατροφής δρα προστατευτικά έναντι της νόσου Alzheimer. Τα υψηλά επίπεδα του αµινοξέος οµοκυστεΐνη στο αίµα έχουν επίσης αναγνωριστεί ως παράγων κινδύνου για εµφάνιση Alzheimer.

Αυτή αποτελεί ανεξάρτητο αγγειακό παράγοντα κινδύνου, αλλά επίσης αυξάνει το οξειδωτικό stress, του οποίου ο ρόλος στη νόσο Alzheimer είναι γνωστός. Από διάφορες µελέτες που διεξάγονται, προκειµένου να αναγνωριστούν παράγοντες κινδύνου και µηχανισµοί προστασίας από τη νόσο διαπιστώθηκε ότι η φυσική δραστηριότητα µειώνει τον κίνδυνο εµφάνισης άνοιας.

Πιθανώς ο µηχανισµός µε τον οποίο εµπλέκεται η άσκηση να αφορά στη βελτίωση της παροχής οξυγόνου στον εγκέφαλο.

Η πνευµατική άσκηση φαίνεται ότι επίσης βοηθά στην πρόληψη της νόσου Alzheimer. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι όσοι ασχολούνται µε δραστηριότητες που διεγείρουν το πνεύµα διατρέχουν µικρότερο κίνδυνο να εµφανίσουν άνοια. Τέλος, πρόσφατα αναγνωρίστηκε η ψυχική καταπόνηση ως παράγοντας κινδύνου για την εµφάνιση της νόσου.

Η επιστηµονική κοινότητα σήµερα αποδίδει ιδιαίτερη σηµασία στον επαρκή έλεγχο των προαναφερθέντων παραγόντων κινδύνου κατά τη µέση ηλικία, αρκετά χρόνια πριν από την εµφάνιση των πρώτων συµπτωµάτων της άνοιας, καθώς φαίνεται ότι η βλαπτική επίδρασή τους ασκείται τουλάχιστον µία δεκαετία πριν εµφανιστεί η νόσος.

Εν κατακλείδι, η διατήρηση της συνολικής καλής σωµατικής και πνευµατικής υγείας συµβάλλει και στην πρόληψη της νόσου Alzheimer.

Πηγές:
Κύνθια Κονδύλη Νευρολόγος, Ιατρείο Μνήµης

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Πώς το ChatGPT μπορεί να εμποδίσει την πολυφαρμακία
Ο θεραπευτικός μαγνητικός συντονισμός επηρεάζει το εσωτερικό ρολόι
Καρκίνος του πνεύμονα: Πιο αποτελεσματική νεο-επικουρική θεραπεία με αντισώματα