Τι είναι το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου;

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) είναι μια κοινή διαταραχή που ταλαιπωρεί 1 στους 8 Ευρωπαίους, δηλαδή περίπου 92 εκατομμύριο ανθρώπους στην Ευρώπη, σύμφωνα με τον ΕΛΙΓΑΣΤ.  Οι γυναίκες φαίνεται πως πλήττονται πιο συχνά και μάλιστα πως το 18-20% αυτών είναι μεταξύ 45 – 64 ετών. Επηρεάζει το παχύ έντερο και χαρακτηρίζεται από συμπτώματα όπως κράμπες, κοιλιακό άλγος, φούσκωμα, αέρια, διάρροια ή δυσκοιλιότητα ή και τα δύο. Το IBS είναι μια χρόνια διαταραχή που χρειάζεται μακροπρόθεσμη διαχείριση.

Μόνο ένας μικρός αριθμός ατόμων με IBS αντιμετωπίζει πολύ σοβαρά συμπτώματα, ενώ κάποιοι καταφέρνουν να διαχειριστούν τα συμπτώματά τους μέσω διαχείρισης της διατροφής, του τρόπου ζωής και του στρες. Τα πιο σοβαρά συμπτώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με φαρμακευτική αγωγή και την κατάλληλη συμβουλευτική.

Το IBS δεν προκαλεί αλλαγές στον ιστό του εντέρου ούτε αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Τα συμπτώματα του IBS ποικίλλουν και μεταξύ των πιο συνηθισμένων περιλαμβάνονται:

  • Κοιλιακό άλγος, κράμπες ή φούσκωμα
  • Υπερβολικά αέρια
  • Διάρροια ή δυσκοιλιότητα - μερικές φορές εναλλάσσονται σε περιόδους διάρροιας και δυσκοιλιότητας
  • Βλέννα στα κόπρανα

Οι περισσότεροι άνθρωποι με IBS βιώνουν άλλες φορές σε έξαρση τα συμπτώματα, άλλες σε πολύ ήπια μορφή και άλλες καθόλου. Φαίνεται ωστόσο πως ο παράγοντας του άγχους μπορεί να είναι καθοριστικός για την εξέλιξη των συμπτωμάτων.

Αιτίες

Η ακριβής αιτία του IBS δεν είναι γνωστή, ωστόσο υπάρχουν παράγοντες που φαίνεται να παίζουν ρόλο:

Μυϊκές συσπάσεις στο έντερο

Τα εντερικά τοιχώματα είναι επενδυμένα με στρώματα μυών ώστε με τη συστολή τους να  μεταφέρουν τρόφιμα μέσω του πεπτικού σας σωλήνα. Οι ισχυρές συσπάσεις που διαρκούν περισσότερο από το κανονικό μπορούν να προκαλέσουν αέρια, φούσκωμα και διάρροια. Οι μη ικανοποιητικές συστολές του εντέρου από την άλλη επιβραδύνουν τη διέλευση των τροφίμων και μπορούν να οδηγήσουν σε πλήρως αφυδατωμένα σκληρά κόπρανα.

Νευρικό σύστημα

Δυσλειτουργία των νευρώνων του πεπτικού συστήματος μπορεί να προκαλέσει δυσφορία λόγω αυξημένων αερίων στη κοιλιά. Τα μη συντονισμένα σήματα μεταξύ του εγκεφάλου και του γαστρεντερικού συστήματος μπορούν να προκαλέσουν στο σώμα σας υπερβολική αντίδραση στις αλλαγές που συμβαίνουν κανονικά στη διαδικασία του πεπτικού συστήματος, με αποτέλεσμα τον πόνο, τη διάρροια ή τη δυσκοιλιότητα.

Φλεγμονή του εντέρου

Μερικοί άνθρωποι με IBS έχουν αυξημένο αριθμό κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος στο γαστρεντερικό τους σύστημα. Αυτή η απόκριση ανοσοποιητικού συστήματος έχει συσχετιστεί με πόνο και διάρροια.

Σοβαρή μόλυνση

Το IBS μπορεί να αναπτυχθεί μετά από μια σοβαρή περίοδο διάρροιας (γαστρεντερίτιδας) που προκαλείται από βακτήρια ή ιούς. Το IBS μπορεί επίσης να σχετίζεται με υπερανάπτυξη βακτηρίων στα έντερα που οδηγεί στη δυσβίωση.

Αλλαγές στα βακτήρια του εντέρου (μικροχλωρίδα)

Η μικροχλωρίδα είναι τα "καλά" βακτήρια που διαμένουν στα έντερα και διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην υγεία μας και στη φυσιολογική λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος. Έρευνες δείχνουν ότι η μικροχλωρίδα σε άτομα με IBS μπορεί να διαφέρει από την μικροχλωρίδα σε υγιείς ανθρώπους. Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται πως όσοι πάσχουν από IBS με δυσκοιλιότητα έχουν αυξημένη ποσότητα βακτηρίων που παράγουν αέρια, ενώ όσοι πάσχουν από IBS με διάρροιες ή εναλλαγή διάρροιας – δυσκοιλιότητας έχουν μικρότερο αριθμό από το φυσιολογικό βακτηρίων που παράγουν αέρια και βουτυρικό οξύ, ένα μεταβιοτικό που παράγουν τα βακτήρια και είναι απαραίτητο για τη φυσιολογική λειτουργία του εντέρου.

Τα συμπτώματα του IBS μπορούν να ενεργοποιηθούν από:

Τροφή

Δεν είναι πλήρως κατανοητός ο ρόλος της τροφικής αλλεργίας ή της δυσανεξίας στο IBS. Σπάνια κάποια τροφική αλλεργία προκαλεί IBS. Πολλοί όμως είναι εκείνοι που βλέπουν τα συμπτώματά τους να εντείνονται μετά από κατανάλωση ορισμένων τροφίμων ή ποτών, όπως σιτηρά, γαλακτοκομικά προϊόντα, εσπεριδοειδή, φασόλια, λάχανο, γάλα και ανθρακούχα ποτά.

Στρες

Τα περισσότερα άτομα με IBS αντιμετωπίζουν πιο έντονα και με μεγαλύτερη συχνότητα συμπτώματα κατά τις περιόδους αυξημένου στρες. Αλλά το άγχος μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα, όχι να τα προκαλέσει.

Ορμόνες

Οι γυναίκες έχουν αυξημένες πιθανότητες να έχουν IBS, κάτι που μπορεί να υποδηλώνει ότι οι ορμονικές αλλαγές παίζουν ρόλο. Πολλές γυναίκες διαπιστώνουν ότι τα σημάδια και τα συμπτώματα είναι χειρότερα κατά τη διάρκεια της έμμηνου ρύσης.

Μέχρι σήμερα είναι δύσκολή η αντιμετώπιση, και οι συστάσεις αφορούν σε αλλαγές στη διατροφή και στον τρόπο ζωής.

Επιπτώσεις

Η χρόνια δυσκοιλιότητα ή διάρροια μπορεί να αποτελέσουν αιτίες πρόκλησης αιμορροΐδων, καθώς η χρόνια πίεση που ασκείται στον πρωκτό κατά την αφόδευση αλλά και ο αυξημένος χρόνος παραμονής αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης αιμορροΐδων.

Επιπλέον, το IBS έχει σχετιστεί με:

Κακή ποιότητα ζωής

Πολλά άτομα με μέτριο έως σοβαρό IBS αναφέρουν κακή ποιότητα ζωής. Η έρευνα δείχνει ότι τα άτομα με IBS χάνουν τρεις φορές περισσότερες ημέρες από τη δουλειά σε σύγκριση με εκείνα που δεν έχουν συμπτώματα του εντέρου.

Διαταραχές διάθεσης

Τα συμπτώματα του IBS και η εμπειρία που τα συνοδεύει μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη ή να αποτελέσει αιτία άγχους. Η κατάθλιψη και το άγχος μπορούν επίσης να χειροτερέψουντο IBS.

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση του IBS ποικίλλει από ασθενή σε ασθενή και περιλαμβάνει αλλαγές στη διατροφή, στην άσκηση και στον τρόπο ζωής. Αρκετοί είναι εκείνοι που χρειάζονται φαρμακευτική αντιμετώπιση για τη διαχείριση των συμπτωμάτων τους, ωστόσο προς το παρόν οι επιλογές είναι περιορισμένες, καθώς το IBS είναι μια μεταβλητή κατάσταση και ακόμη όχι επαρκώς διευκρινισμένη.

Πολλά υποσχόμενη φαίνεται να είναι η χρήση προβιοτικών όπως του Bifidobacterium και του Lactobacillus (ColonLife) που είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί, παρόμοιοι με μικροοργανισμούς που βρίσκονται κανονικά στην ανθρώπινη πεπτική οδό. Υπάρχουν μερικές προκαταρκτικές ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι ορισμένα προβιοτικά μπορεί να βελτιώσουν τα συμπτώματα του IBS, όπως τον κοιλιακό πόνο, το φούσκωμα, τη διάρροια και τα αέρια. Ωστόσο, δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να υποστηρίζουν τη χρήση προβιοτικών στο IBS και επίσης δεν έχουν όλα τα προβιοτικά το ίδιο αποτελέσματα. Πιο πρόσφατα δεδομένα, ξεχωρίζουν τη δράση του βουτυρικού οξέος στην αντιμετώπιση του IBS που αποτελεί ένα μεταβιοτικό με πολλαπλό ρόλο στη φυσιολογική λειτουργία της πεπτικής οδού.

Ωστόσο, κανένα συστατικό δεν λειτουργεί το ίδιο σε όλους τους ανθρώπους που πάσχουν από IBS. Η εξατομικευμένη προσέγγιση αποτελεί το μέσο για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση.

Βάλια Αντωνοπούλου

Βιολόγος – Βιοτεχνολόγος

 

Πηγές:
- Chey WD, Kurlander J, Eswaran S. Irritable bowel syndrome: a clinical review. Journal of the American Medical Association. 2015;313(9):949–958.
- Lacy BE, Mearin F, Chang L, et al. Bowel disorders. Gastroenterology. 2016;150(6):1393–1407.
- https://medlineplus.gov/irritablebowelsyndrome.html
- Marta Pozuelo et al. Reduction of butyrate and methane-producing microorganisms in patients with Irritable Bowel Syndrome,. Published: 04 August 2015. Nature, Scientific Reports 5:12693 | DOI: 10.1038/srep12693.
-T. Banasiewicz et al. Microencapsulated sodium butyrate reduces the frequency of abdominal pain in patients with irritable bowel syndrome, Department of General Surgery, Oncologic Gastroenterologic Surgery and Plastic Surgery, Poznan/ University of Medical Sciences, Poznan, Poland. Accepted Article online 27 June 2012. doi:10.1111/j.1463-1318.2012.03152.x

- Butyric acid in irritable bowel syndrome, Department of Paediatric Gastroenterology and Nutrition, Medical University of Warsaw, Poland, Prz Gastroenterol 2013; 8 (6): 350–353, DOI: 10.5114/pg.2013.39917.
- Philippe Ducrotte et al. Clinical trial: Lactobacillus plantarum 299v (DSM 9843) improves symptoms of irritable bowel syndrome, World J Gastroenterol 2012 August 14; 18(30): 4012-4018. doi:10.3748/wjg.v18.i30.4012.
- SILVIA RESTA-LENERT, FRANCIS TRUONG, KIM E. BARRETT, AND LARS ECKMANN. Inhibition of epithelial chloride secretion by butyrate: role of reduced adenylyl cyclase expression and activity, , Department of Medicine, University of California, San Diego, School of Medicine, San Diego, California 92103. Am J PhysiolCellPhysiol, 281: C1837–C1849, 2001

Ειδήσεις υγείας σήμερα
GSK: Μήνυση κατά Pfizer-BioNTech για τις πατέντες των εμβολίων mRNA
Το Τai chi βελτιώνει την ποιότητα ύπνου ασθενών με προχωρημένο καρκίνο πνεύμονα [μελέτη]
Πώς θα αυξήσουμε την αντοχή μας