Η Διαταραχή Πανικού και η Αγοραφοβία αποτελούν διαταραχές που κατατάσσονται σήμερα στις διαραραχές άγχους. Οι δυο αυτές ψυχοπαθολογικές καταστάσεις έχουν διακριτή συμπτωματολογία, όμως παρατηρούμε πολύ συχνά η εμπειρία ακόμα και μιας μόνο κρίσης πανικού να αποτελεί αφορμή για την εκδήλωση συμπτωμάτων αγοραφοβίας. Υπολογίζεται ότι περίπου οι μισοί ασθενείς με αγοραφοβία έχουν προηγούμενη εμπειρία  κρίσεων πανικού ή διάγνωση διαταραχής πανικού (DSM-5, Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρία, 2013). Πριν δούμε γιατί συμβαίνει αυτό ας δούμε πως αναγνωρίζουμε την εκδήλωση των διαταραχών αυτών.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η εμπειρία μιας ή περισσοτέρων κρίσεων πανικού δεν αποτελεί από μόνη της ψυχική διαταραχή. Η λεγόμενη κρίση (ή προσβολή) πανικού αποτελεί ένα αιφνίδιο ξέσπασμα υψηλού άγχους που εκδηλώνεται με σωματικά συμπτώματα όπως αίσθημα δύσπνοιας, ναυτία, ταχυκαρδία, εφίδρωση κ.α., και μπορεί να συνοδεύεται από φόβο θανάτου, απώλειας ελέγχου ή επερχόμενης τρέλας. Η διέγερση αυτή του οργανισμού κορυφώνεται σε λίγα λεπτά και στη συνέχεια υποχωρεί. Μπορούμε να πούμε ότι κάποιος πάσχει από διαταραχή πανικού όταν τουλάχιστον μια κρίση πανικού ακολουθείται από επίμονη ανησυχία ότι θα υπάρξουν κι άλλες κρίσεις ή ανησυχία ότι αυτές θα έχουν σοβαρές ή καταστροφικές επιπτώσεις («μήπως τρελλαθώ», «μήπως πάθω έμφραγμα»),ή αν η συμπεριφορά του ατόμου αλλάζει ώς αποτέλεσμα της/των κρίσης/σεων πανικού (πχ αρχίζει να αποφεύγει καταστάσεις ή δραστηριότητες για να μην ξαναπάθει κρίση πανικού).

Η διάγνωση της αγοραφοβίας δίνεται (κατά DSM-5, Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρία, 2013) όταν ισχύουν τα παρακάτω: Το άτομο βιώνει σχεδόν πάντα έντονο φόβο ή άγχος για τουλάχιστον δυο από τις εξής καταστάσεις: να χρησιμοποιεί μέσα μαζικής μεταφοράς, να βρίσκεται σε ανοικτούς χώρους (πχ parking, γέφυρες), να βρίσκεται σε κλειστούς χώρους (πχ μαγαζιά, σινεμά), να βρίσκεται σε ουρά ή σε πλήθος, να είναι μόνος έξω από το σπίτι. Φοβάται ή αποφεύγει τις καταστάσεις αυτές καθώς σκέπτεται ότι δεν θα μπορεί να φύγει εύκολα ή ότι δεν θα μπορέσει να βρει βοήθεια σε περίπτωση εκδήλωσης σωματικών συμπτωμάτων τύπου πανικού ή άλλων δυσάρεστων σωματικών συμπτωμάτων που θα τον τρομάξουν ή θα τον ντροπιάσουν. Θα αποφύγει τις παραπάνω καταστάσεις ή θα παραμείνει σε αυτές με την παρουσία άλλου ατόμου ή θα τις υπομείνει με έντονο φόβο ή άγχος.

Όπως αναφέραμε παραπάνω, είναι ιδιαίτερα συχνό η εμφάνιση κρίσεων πανικού ή τα συμπτώματα διαταραχής πανικού να ακολουθούνται από την εκδήλωση αγοραφοβικών συμπτωμάτων. Γιατί συμβαίνει αυτό; Η εμπειρία μιας κρίσης πανικού είναι πολλές φορές ιδιαίτερα τρομακτική και δημιουργεί στο άτομο το ψευδές αίσθημα ότι βρίσκεται σε κίνδυνο. Αποτέλεσμα είναι να προσπαθήσει να τροποποιήσει την καθημερινότητά του έτσι ώστε να μειώσει τις πιθανότητες να βιώσει μια νέα κρίση. Ας δώσουμε ένα παράδειγμα του πως μια ή περισσότερες εμπειρίες κρίσεων πανικού μπορεί να οδηγήσουν στην εκδήλωση αγοραφοβίας: «Η Μαρία βιώνει συμπτώματα κρίσης πανικού ενώ βρίσκεται μέσα στο μετρό. Καθώς φοβάται μήπως αυτό ξανασυμβεί αποφεύγει να χρησιμοποιήσει ξανά το μετρό σκεπτόμενη ότι μπορεί να την ενόχλησε ο κλειστός χώρος και ο πολύς κόσμος και έτσι εκεί να το ξαναπάθει. Έχοντας αξιολογήσει το μετρό ως χώρο επικίνδυνο γι’αυτήν, αυτό είναι πλέον ικανό από μόνο του να της προκαλέσει έντονο άγχος την επόμενη φορά που θα βρεθεί εκεί, ή ακόμα και στη σκέψη του. Η Μαρία γενικεύει το φόβο της και αρχίζει να αποφεύγει ό,τι προσομοιάζει τις συνθήκες στο μετρό, όπως το τρένο, τα λεωφορεία και άλλους κλειστούς χώρους με πολύ κόσμο.»

Η ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση για τη διαταραχή πανικού και την αγοραφοβία στοχεύει στην εξάλειψη των αποφυγών και των δυσλειτουργικών συμπεριφορών, όπως αυτές που περιγράφονται παραπάνω. Η Γνωσιακή- Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία προτείνεται σήμερα ως αποτελεσματική θεραπεία για τις διαταραχές αυτές και το σύνολο των διαταραχών άγχους.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Mυοσκελετικές ενοχλήσεις: Ζεστό ή κρύο επίθεμα;
Ολοκληρώθηκε η εξαγορά της Gracell Biotechnologies Inc. από την AstraZeneca
Νεανικά ρευματικά νοσήματα: Αιτιολογία, νέες θεραπείες, ο ρόλος του παιδιάτρου