Μεταβολικό σύνδρομο και αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα - Πώς συνδέονται

Το Μεταβολικό Σύνδρομο μπορεί να οριστεί και ως μάστιγα της σύγχρονης εποχής, για την οποία ευθύνεται σε μεγάλο ποσοστό η καθιστική ζωή και η πρόχειρη και συνήθως κακή διατροφή. Τα ποσοστά των ανθρώπων με μεταβολικό σύνδρομο αυξάνουν συνεχώς στο δυτικό κόσμο. Υπολογίζεται ότι το 25% των ενηλίκων παγκοσμίως έχει μεταβολικό σύνδρομο.

Το Μεταβολικό Σύνδρομο είναι ο συνδυασμός (σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη):

• Κεντρικής παχυσαρκίας, η παρουσία της οποίας είναι απαραίτητη για να διαγνωστεί κάποιος με μεταβολικό σύνδρομο.
• Υψηλά τριγλυκερίδια, πάνω από 150 mg/dl ή ιστορικό θεραπείας υψηλών τριγλυκεριδίων.
• Χαμηλή HDL χοληστερόλης, κάτω από 40mg/dl για τους άνδρες ή κάτω από 50mg/dl για τις γυναίκες, ή ιστορικό θεραπείας για χαμηλή καλή χοληστερόλη.
• Υψηλή αρτηριακή πίεση, πάνω από 130/85 mm Hg ή ιστορικό θεραπείας υπέρτασης.
• Υψηλό σάκχαρο νηστείας, πάνω από 100 mg/dl ή ύπαρξη διάγνωσης διαβήτη τύπου 2.

Αιτίες του Μεταβολικού Συνδρόμου

«Η ακριβής αιτία του συνδρόμου δεν είναι ακόμα γνωστή, υπάρχουν όμως μελέτες που δείχνουν ότι τόσο η αντίσταση στην ινσουλίνη όσο και η κεντρική παχυσαρκία παίζουν βασικό ρόλο. Επίσης, ανάλογα με τις διαφορετικές εθνικές ομάδες, διάφοροι γενετικοί παράγοντες, το γήρας, η καθιστική ζωή, το κάπνισμα και οι φλεγμονώδεις καταστάσεις, μπορούν να επηρεάσουν την έκφραση του συνδρόμου», επισημαίνει η Ελένη Κομνηνού (φωτογραφία) Ρευματολόγος Διευθύντρια Κλινικής Αυτοάνοσων Ρευματικών Παθήσεων Μetropolitan General.

«Η αλληλεπίδραση μεταξύ του Μεταβολικού και του Ανοσοποιητικού συστήματος παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον πρόσφατα.

Οι αδιποκίνες (λεπτίνη κ.ά.) είναι ουσίες, που ασκούν ποικιλία μεταβολικών δραστηριοτήτων στο Μεταβολικό Σύνδρομο και εμπλέκονται στη ρύθμιση τόσο των φλεγμονωδών διεργασιών όσο και της αυτοανοσίας που εμφανίζονται σε Αυτοάνοσες Ρευματικές Παθήσεις. Ασθενείς με αυτοφλεγμονώδη νοσήματα - όπως η ουρική αρθρίτιδα - και εκείνοι με Αυτοάνοσα Ρευματικά Νοσήματα (A.Ρ.Ν), όπως ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος, η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα, το Αντιφωσφολιπιδικό Σύνδρομο, η Αγκυλοποιητική Σπονδυλίτιδα και οι αγγειίτιδες μεταξύ άλλων, έχουν αυξημένη συχνότητα Μεταβολικού Συνδρόμου.

Παρά τις πρόσφατες προόδους στη θεραπεία των A.Ρ.Ν, η επίπτωση της καρδιαγγειακής νόσου παραμένει υψηλή. Το Μεταβολικό Σύνδρομο θα μπορούσε να είναι ο σύνδεσμος μεταξύ των καρδιαγγειακών νοσημάτων και των A.Ρ.Ν. Η Συχνότητα του Μεταβολικού Συνδρόμου σε ορισμένες A.Ρ.Ν είναι περίπου 36%», εξηγεί η ρευματολόγος.

Μεταβολικό Σύνδρομο και Ουρική Αρθρίτιδα

Η ουρική αρθρίτιδα είναι μια αυτοφλεγμονώδης νόσος που προκαλείται από την εναπόθεση κρυστάλλων ουρικού μονονάτριου εντός των αρθρικών αρθρώσεων. Αυτή η ασθένεια έχει παραδοσιακά συσχετιστεί με άλλες συννοσηρότητες όπως η παχυσαρκία, η αρτηριακή υπέρταση και η ανώμαλη ομοιόσταση των λιπιδίων και της γλυκόζης, που περιλαμβάνονται στο μεταβολικό σύνδρομο. Η συχνότητα του Μεταβολικού Συνδρόμου στην ουρική αρθρίτιδα κυμαίνεται μεταξύ 37% και 51%.

Μεταβολικό Σύνδρομο και Ρευματοειδής Αρθρίτιδα

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) είναι μια χρόνια συστηματική φλεγμονώδης νόσος που σχετίζεται με το μεταβολικό σύνδρομο και αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακή νόσο.

Η συχνότητα του Μεταβολικού Συνδρόμου σε ασθενείς με Ρ.Α. κυμαίνεται από 14 έως 56%.

Μεταβολικό Σύνδρομο και Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος

Ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (ΣΕΛ) αποτελεί πρωτότυπο αυτοάνοσης νόσου, που χαρακτηρίζεται από παραγωγή αυτοαντισωμάτων, που οδηγούν σε συστηματικές εκδηλώσεις. Οι ασθενείς με ΣΕΛ έχουν υψηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου με πρόωρη αθηροσκλήρωση και αγγειακή σκλήρυνση. Είναι γνωστό ότι ο κίνδυνος καρδιαγγειακών επεισοδίων σε ασθενείς με ΣΕΛ είναι 7 έως και 17 φορές υψηλότερος από αυτόν στον γενικό πληθυσμό.

Μεταβολικό Σύνδρομο και Σπονδυλοαρθροπάθειες

Η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα (AS) και η ψωριασική αρθρίτιδα είναι χρόνιες φλεγμονώδεις ρευματικές νόσοι οι οποίες προσβάλλουν κυρίως τις αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης, τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις, καθώς και τις περιφερικές αρθρώσεις.

«Η θεραπεία του Μεταβολικού Συνδρόμου κινείται σε δύο βασικούς άξονες, την πρωτογενή παρέμβαση και τη δευτερογενή παρέμβαση (φαρμακευτική αγωγή).
Η πρωτογενής παρέμβαση έχει να κάνει με έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής:

• μέτρια μείωση στις προσλαμβανόμενες θερμίδες ώστε να επιτευχθεί μια μείωση του βάρους 5-10% μέσα στον πρώτο χρόνο
• αύξηση της φυσικής δραστηριότητας, άσκηση
• αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες
• διακοπή καπνίσματος.

Στα άτομα στα οποία οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δεν είναι αρκετές και τα οποία έχουν υψηλό κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή. Η φαρμακευτική αγωγή στρέφεται εναντίον των ξεχωριστών παραμέτρων του μεταβολικού συνδρόμου, όπως η υπερλιπιδαιμία, η αυξημένη αρτηριακή πίεση και η αντίσταση στην Ινσουλίνη με τη συνοδό υπεργλυκαιμία», τονίζει η κ. Κομνηνού.

Συμπεράσματα

• Το μεταβολικό σύνδρομο έχει μεγάλη επίδραση στην ποιότητα ζωής των ασθενών με A.Ρ.Ν.
• Σε ασθενείς με ΣΕΛ καθώς και άλλες A.Ρ.Ν., το μεταβολικό σύνδρομο σχετίζεται με νέα βλάβη οργάνων, νέα αγγειακά συμβάντα και αυξημένη θνησιμότητα
• Το μεταβολικό σύνδρομο και τα A.Ρ.Ν. μοιράζονται ανοσολογικούς μηχανισμούς με αποτέλεσμα, η αντιμετώπιση του μεταβολικού συνδρόμου θα πρέπει να είναι ένας στόχος στη θεραπεία των A.Ρ.Ν.
• Αναμένουμε περαιτέρω βελτιώσεις στην πρόληψη και τη θεραπεία του.