Υπέρταση λευκής μπλούζας και νυχτερινή υπέρταση - Πότε χορηγείται αγωγή

"Υπέρταση της λευκής μπλούζας" ονομάζεται το φαινόμενο των αυξημένων τιμών αρτηριακής πίεσης όταν αυτή μετριέται στο ιατρείο, ενώ είναι φυσιολογική στις μετρήσεις κατ΄ οίκον και στην 24ωρη καταγραφή. Ορισμένοι ασθενείς αντιμετωπίζουν και το φαινόμενο της νυχτερινής υπέρτασης, δηλαδή της αύξησης της πίεσης στη διάρκεια του ύπνου. Και οι δύο καταστάσεις συνδέονται με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο και με συννοσηρότητες που σχετίζονται με τη μόνιμη υπέρταση.

Μιλώντας στο 44^ο Πανελλήνιο Καρδιολογικό Συνέδριο που διοργανώνει στη Θεσσαλονίκη η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία, ο καρδιολόγος, διευθυντής στο Καρδιολογικό Τμήμα του Γ.Ν.Μ.Α. "Έλενα Βενιζέλου", Κωνσταντίνος Θωμόπουλος (φωτογραφία), αναφέρθηκε στα χαρακτηριστικά των δύο φαινομένων και στο πότε μπορεί ο γιατρός να χορηγήσει αντιυπερτασική αγωγή, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες, στη συγγραφή των οποίων συνέβαλε και ο ίδιος.

Υπέρταση λευκής μπλούζας

Έχει επιπολασμό περίπου 20% στον γενικό πληθυσμό και είναι πιο συχνή σε μεγαλύτερες ηλικίες, σε γυναίκες και σε μη καπνιστές. "Οφείλεται σε μια υπεραντίδραση, μια στρεσογόνο κατάσταση του εξεταζόμενου κατά τη διάρκεια της μέτρησης της αρτηριακής πίεσης από τον γιατρό ή τη νοσηλεύτρια και φαίνεται από τις παλιές μελέτες που είχαν και ενδοαρτηριακή καταγραφή, ότι αυτό το φαινόμενο επαναλαμβάνεται και σε διαδοχικές μετρήσεις από τον ίδιο γιατρό", είπε ο κ. Θωμόπουλος.

Ο ίδιος παρατήρησε πως ο όταν ο εξεταστής γιατρός είναι άνδρας  μετρά υψηλότερες τιμές αρτηριακής πίεσης από αυτές που μετρά μια γυναίκα νοσηλεύτρια, διευκρινίζοντας πως δεν είναι γνωστό αν υπάρχουν διαφορές μεταξύ των μετρήσεων μιας γυναίκας γιατρού σε σχέση με άνδρα συνάδελφό της ή, αντίστοιχα, μεταξύ γιατρού και νοσηλευτή ανδρικού φύλου.

"Αυτό με τη σειρά του οφείλεται στο φαινόμενο της λευκής μπλούζας, η οποία καταγράφει μια υπερδραστηριοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος κι αυτό έχει καταγραφεί από πρόσφατες μελέτες", σημείωσε, και αναφέρθηκε στους κινδύνους που σχετίζονται με αυτό:

"Σχετίζεται τόσο με εκδήλωση κανονικής, μόνιμης υπέρτασης στο μέλλον, όσο και με βλάβες στα όργανα - στόχους, όπως υπερτροφία της αριστερής κοιλίας στο μέλλον, αλλά και με εκδήλωση άλλων συνοσηροτήτων που συνοδεύουν την υπέρταση, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης", είπε και πρόσθεσε πως "το φαινόμενο είναι συχσχετιζόμενο με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο σε σχέση με τους νορμοτασικούς, όμως έχει μικρότερη επίπτωση καρδιαγγειακών συμβάντων σε σχέση με τη μόνιμη υπέρταση".

Βάσει αυτών των δεδομένων από μελέτες παρατήρησης, είπε, οι οδηγίες κατευθύνουν στην θεραπεία της υπέρτασης λευκής μπλούζας σε ασθενείς που έχουν βλάβη σε όργανα - στόχους ή ασθενείς υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως ασθενείς μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο και κυρίως μετά από στεφανιαίο επεισόδιο.

Νυχτερινή υπέρταση

Παραδοσιακά ορίζεται με τις μετρήσεις της 24ωρης καταγραφής όταν αυτές είναι πάνω από 120/70 κατά τη διάρκεια τις νύχτας. Τέτοιες μετρήσεις γίνονται περίπου στο 12% του πληθυσμού.

Ο κ. Θωμόπουλος αναφέρθηκε σε συμπεράσματα μετανάλυσης, που έδειξαν ότι η μεμονωμένη νυχτερινή υπέρταση συσχετίζεται με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο σε σχέση με τη μεμονωμένη ημερήσια υπέρταση. Όταν μάλιστα υπάρχει νυχτερινή υπέρταση μαζί με ημερήσια, δηλαδή υπέρταση όλο το 24ωρο, αυτός ο κίνδυνος είναι πολύ μεγαλύτερος και αφορά τόσο την θνησιμότητα όσο και τα μεμονωμένα καρδιολογικά συμβάντα, σημείωσε.

Μεγαλύτερο καρδιαγγειακό κίνδυνο έχουν, επίσης ασθενείς με νυχτερινή υπέρταση που είναι διαβητικοί, που έχουν υπνική άπνοια (συνήθως αυτή σχετίζεται με υπέρταση όλο το 24ωρο αλλά συχνά στα αρχικά στάδια η πρώτη πίεση η οποία εκτρέπεται είναι η νυχτερινή), ασθενείς με μεταβολικό σύνδρομο και με χρόνια νεφρική νόσο.

Στη μεμονωμένη νυχτερινή υπέρταση με level of evidence (επίπεδο τεκμηρίωσης) C μπορεί να δοθεί φαρμακευτική αγωγή.

"Άρα, σε άτομα με υπέρταση λευκής μπλούζας ή μεμονωμένη νυχτερινή υπέρταση, θα μπορούσαμε να σκεφτούμε την χορήγηση φαρμάκων", ανέφερε συνοψίζοντας ο κ.Θωμόπουλος, συμπληρώνοντας πως η απόφαση του γιατρού θα βασιστεί σε κλινικούς δείκτες και στην κλινική εξέταση. "Δηλαδή, σε ασθενείς που έχουν βλάβη σε όργανο - στόχο ή ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου, μάλλον πρέπει να ξεκινήσουμε αγωγή. Κυρίως στο πλαίσιο της νυχτερινής υπέρτασης θα μπορούσαμε να σκεφτούμε τη θεραπεία ακόμα και σε ασθενείς χαμηλότερου καρδιαγγειακού κινδύνου", κατέληξε.