'Ολγα Τζέτζη: Πόσο "μυστηριώδης" είναι η "πνευμονία της Κίνας"

Το "σύνδρομο του λευκού πνεύμονα"» είναι ένας όρος που δεν υπάρχει στην ιατρική ορολογία. Περιγράφει ακτινολογικά μια λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού, με ποικίλη αιτιολογία, η οποία στην ακτινογραφία θώρακα απεικονίζει τους πνεύμονες λευκούς λόγω της φλεγμονής, ενώ κανονικά απεικονίζονται μαύροι.

Ούτε ο όρος "πνευμονία της Κίνας" αναφέρεται στην επίσημη βιβλιογραφία.

Μιλώντας στο iatronet.gr, η παιδίατρος, πρόεδρος της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Βόρειας Ελλάδας, Όλγα Τζέτζη, εξηγεί γιατί πρέπει γονείς και γιατροί να είναι επιφυλλακτικοί πριν βιαστούν να δώσουν εξηγήσεις για τη "μυστηριώδη" αυτή πνευμονία, η οποία όπως λέει, φαίνεται να μην είναι και τόσο "μυστηριώδης".

Ως εκπρόσωπος της Ένωσης στην Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Παιδιάτρων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας, η κ. Τζέτζη αναλαμβάνει πρωτοβουλία για τη σύνταξη κατανοητών πληροφοριών και απλών οδηγιών προς τους γονείς για τις λοιμώξεις του αναπνευστικού, σε συνεργασία με παιδιάτρους από άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Τα γεγονότα και τα δεδομένα

Όπως είναι γνωστό, στα τέλη Νοεμβρίου, αυξημένα περιστατικά λοιμώξεων κατώτερου αναπνευστικού σε παιδιά σε περιοχές της Κίνας σήμαναν διεθνές alert του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. "Αυτό ήταν αναμενόμενο και θεμιτό, αν ληφθεί υπόψη η δυσπιστία της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας αναφορικά με την απόκρυψη στοιχείων στις συρροές κρουσμάτων κατά την έναρξη της πανδημίας CoViD-19", παρατηρεί η κ. Τζέτζη. Από την άλλη, αναρωτιέται αν αυτά τα περιστατικά λοιμώξεων σε παιδιά είναι σε ένα βαθμό αναμενόμενα στην Κίνα, καθώς η χώρα βγήκε σχετικά πρόσφατα από την στρατηγική "zero CoViD".

Οι αναφορές κάνουν λόγο για τους γνωστούς αιτιολογικούς παράγοντες λοιμώξεων του αναπνευστικού, δηλαδή τους ιογενείς (γρίπη, RSV, SARS-CoV-2, αδενοϊοί), ή τους μικροβιακούς (πνευμονιόκοκκος, μυκόπλασμα, σταφυλόκοκκος), με ιδιαίτερη έμφαση στο μυκόπλασμα της πνευμονίας. "Γνωστό μικρόβιο στην παιδιατρική κοινότητα, προκαλεί μικροεπιδημίες συνήθως κάθε 2-3 έτη, προκαλεί τη λεγόμενη ‘πνευμονία της κοινότητας’ η ‘περιπατητική’ όπως τη λέμε πνευμονία. Συνήθως η κλινική εικόνα είναι ήπια με βήχα, πυρετό, πονόλαιμο, κεφαλαλγία, με πιθανότητα εμφάνισης και εξανθήματος στον κορμό", αναφέρει η παιδίατρος και συμπληρώνει: "Το παιδί συνήθως έχει καλή κλινική εικόνα αλλά η ακτινογραφία θώρακα δίνει αρκετά ακτινολογικά ευρήματα. Αντιμετωπίζεται συνήθως με τη χορήγηση αντιβιοτικών από το στόμα (συνήθως μακρολίδες, αζιθρομυκίνη)".

Αντοχή στα αντιβιοτικά

Ένα σημαντικό στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι πως στην Κίνα υπάρχει μεγάλο ποσοστό αντοχής στα αντιβιοτικά, που συνήθως χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση του μυκοπλάσματος. "Η αντοχή στα αντιβιοτικά είναι όντως αυτό που πρέπει να μας ‘φοβίζει’ περισσότερο από αυτή καθ’ αυτή την συρροή των λοιμώξεων και αυτό γιατί και στη χώρα μας εμφανίζεται αυξημένη αντοχή των μικροβίων σε κάποια αντιβιοτικά", παρατηρεί.

Εδώ έρχεται ο ρόλος της σωστής κλινικής διάγνωσης από τον παιδίατρο, ο οποίος καλείται να ξεχωρίσει πότε η λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού είναι ιογενής - "ευτυχώς η πανδημία μας άφησε εύκολα και γρηγορά διαγνωστικά εργαλεία, όπως το τριπλό γρήγορο τεστ γρίπης, κορωνοϊού, RSV που το κάνουμε και στα ιατρεία μας πάντα" - όμως αυτό που θα δώσει τη σωστή διάγνωση και αντιμετώπιση είναι η κλινική εξέταση του παιδιού, δηλαδή η πεμπτουσία της ιατρικής. Στην προκειμένη περίπτωση, η επιμελής ακρόαση των πνευμόνων για την διαπίστωση σημείων αναπνευστικής δυσχέρειας.

Εδώ, η γιατρός επισημαίνει την "παγίδα" της διολίσθησης σε αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών στις λοιμώξεις του αναπνευστικού, που οδηγεί στην μικροβιακή αντοχή. Καλεί τους γονείς να μην απαιτούν από τον γιατρό ακτινογραφία θώρακα και αντιβίωση, θορυβημένοι από το λεγόμενο "σύνδρομο λευκού πνεύμονα".

Στην Ελλάδα;

Επιδημικές εξάρσεις τέτοιων λοιμώξεων κατώτερου αναπνευστικού, όπως η "περιπατητική" πνευμονία, καταγράφονται, ως γνωστόν και σε άλλες χώρες εκτός Κίνας - ΗΠΑ, Δανία, Ιταλία. Ποια είναι τα δεδομένα για την Ελλάδα;

"Στη χώρα μας βλέπουμε αυτές τις μέρες στα ιατρεία μας πολλές λοιμώξεις αναπνευστικού - κυρίως γρίπη, CoViD-19, RSV, ορισμένες εκ των οποίων με μη ταυτοποιημένο αιτιολογικό παράγοντα. Ταλαιπωρούν τα παιδιά και τους γονείς τους, με κύριο σύμπτωμα τον έντονο βήχα που διαρκεί 3 - 4 μέρες, αλλά γενικά η έκβασή τους είναι καλή", αναφέρει η κ. Τζέτζη και προσθέτει: "Βέβαια, η επιδημιολογία αυτή στα ιατρεία μας δεν είναι κάτι άγνωστο, ενώ η εικόνα μέχρι στιγμής είναι ηπιότερη από την περσινή αντίστοιχη περίοδο, όταν βιώναμε την τριδημία, με τις λοιμώξεις να ξεκινούν από πολύ νωρίς"».

Κάποια παιδιά μπορεί να εμφανίσουν σημεία αναπνευστικής δυσχέρειας και να χρειαστούν νοσηλεία, με συνήθη αιτιολογία τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό RSV, ενώ παρατηρούνται και σποραδικά περιστατικά από μικροβιακούς παράγοντες, κυρίως πνευμονιόκοκκο.

"Για την επιδημιολογία του μυκοπλάσματος στην Ελλάδα είναι δύσκολο να μιλήσουμε ακριβώς, τουλάχιστον από τα ιατρεία μας, καθώς η εργαστηριακή διάγνωση γίνεται με ανίχνευση αντισωμάτων με αιμοληψία και αυτό δεν είναι κάτι που το κάνεις όπως ένα απλό rapid test στο ιατρείο", σημειώνει.

Πού οφείλονται οι επιδημικές εξάρσεις

Στην παρούσα φάση, σύμφωνα με την κ. Τζέτζη, δεν μπορούμε να μιλήσουμε με σιγουριά. Η αυξημένη κυκλοφορία διαφορετικών μικροβίων και ιών που προσβάλλουν το αναπνευστικό των παιδιών, σε περιοχές όπου δεν κυκλοφορούσαν ευρέως τα προηγούμενα χρόνια λόγω των περιορισμών της πανδημίας, θα μπορούσε να είναι μια από τις πιθανές εξηγήσεις.

• Πόσο μας ανησυχούν οι συλλοιμώξεις από ιό και μικρόβιο (ιογενής αιτιολογία λοίμωξης και ταυτόχρονα λοίμωξη από μικρόβιο λόγω πτώσης της άμυνας του οργανισμού);
• Πόσο έχει επηρεάσει η πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα την επιδημιολογία των λοιμώξεων και το ανοσοποιητικό μας σύστημα;

"Αυτά είναι ρωτήματα που δεν μπορούν ακόμη να απαντηθούν με ακρίβεια", αναφέρει η παιδίατρος και κλείνει με ένα μήνυμα προτροπής προς τους συναδέλφους της γιατρούς: "Ας δώσουμε χρόνο, ας παρατηρήσουμε, ας ασκήσουμε την ιατρική που διδαχτήκαμε με σύνεση και συνέπεια, ας εκπαιδεύσουμε τους γονείς, ας μην πανικοβαλλόμαστε και αλλά και ας μην επαναπαυόμαστε"…