Ραδιενεργά απόβλητα, ραδόνιο, σολάριουμ και κεραίες κινητής οι πλέον επικίνδυνες πηγές ακτινοβολίας

Έλλειμμα εμπιστοσύνης απέναντι στις δημόσιες αρχές για θέματα ακτινοβολίας και ακτινοπροστασίας καταγράφει έρευνα που διενεργήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος "Αξιολόγηση των δραστηριοτήτων σε εθνικό επίπεδο για την προστασία από τις ιοντίζουσες και τις μη ιοντίζουσες ακτινοβολίες – Δράσεις ευαισθητοποίησης" με την κωδική ονομασία "ΑΥΡΑ". Το πρόγραμμα υλοποιείται από την ΕΕΑΕ (Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας) την περίοδο 2017-2019 και εντάσσεται στη "Δράση Στρατηγικής Ανάπτυξης Ερευνητικών και Τεχνολογικών Φορέων" του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 2014-2020" που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. H δράση συντονίζεται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Παιδείας, 'Ερευνας και Θρησκευμάτων. Η πανελλαδική έρευνα διενεργήθηκε σε δείγμα 1.811 ατόμων, με τηλεφωνικές συνεντεύξεις βάσει δομημένου ερωτηματολογίου, την περίοδο Ιουνίου- Ιουλίου 2018.

Τα κύρια σημεία των αντιλήψεων, γνώσεων και στάσεων της κοινής γνώμης στη χώρα μας για ζητήματα ακτινοβολιών, όπως καταγράφηκαν στην έρευνα είναι τα εξής:.

-Η συντριπτική πλειοψηφία (85%) δήλωσε ότι τους απασχολεί η έκθεσή του σε ακτινοβολία. Ο βασικός λόγος που επικαλέστηκαν είναι ο φόβος για πιθανές συνέπειες στην υγεία τους (79%), ενώ ανέφεραν και τον φόβο τους για τις πιθανές συνέπειες στο περιβάλλον (14%).

-Έλλειμμα εμπιστοσύνης απέναντι στις δημόσιες αρχές για θέματα ακτινοβολίας και ακτινοπροστασίας κατέγραψε η έρευνα: Το 40% δήλωσε ότι δεν τις εμπιστεύεται "Καθόλου", το 25% ανέφερε ότι τις εμπιστεύεται "Λίγο", το 14%  ότι τις εμπιστεύεται "Πολύ" ή "Αρκετά" και το 20% ήταν ουδέτεροι.  Επίσης, το 64% θεωρεί ότι τα ζητήματα της ακτινοπροστασίας και της πυρηνικής ασφάλειας δεν αντιμετωπίζονται με διαφάνεια από τις αρμόδιες αρχές στη χώρα.

-Ιατρική χρήση ακτινοβολιών

Οι 9 στους 10 ερωτώμενους δήλωσαν ότι έχουν υποβληθεί σε ιατρικές εξετάσεις ή θεραπείες με χρήση κάποιας μορφής ακτινοβολιών. Η ακτινογραφία θώρακος είναι η πιο διαδεδομένη εξέταση με χρήση ακτινοβολιών (90%). Το 89% των ερωτώμενων ανέφερε ότι δεν έχει ζητήσει ποτέ από τον γιατρό του να υποβληθεί σε κάποια εξέταση με χρήση ακτινοβολίας, με δική του πρωτοβουλία.
Περίπου οι μισοί από τους ερωτώμενους δήλωσαν ότι τους απασχολεί «Πολύ» ή «Αρκετά» η έκθεσή τους σε ακτινοβολία από ιατρικές εξετάσεις.

Περιβάλλον και ακτινοβολίες

Το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού (97%) εμφανίζεται να γνωρίζει ότι δεχόμαστε ακτινοβολία στο φυσικό περιβάλλον που ζούμε και κινούμαστε. Ο ήλιος (55%) και οι κεραίες (39%) είναι οι βασικές αυθόρμητες αναφορές από τους ερωτώμενους ως πηγές έκθεσης σε ακτινοβολία από το περιβάλλον. Επίσης, 4 στους 10 ερωτώμενους δήλωσαν ότι έχουν ακούσει για το φυσικό ραδιενεργό αέριο ραδόνιο.

Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία

Οι κεραίες κινητής τηλεφωνίας (59%) και τα κινητά τηλέφωνα (57%) είναι οι δύο πηγές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που ανησυχούν περισσότερο τους ερωτώμενους, ενώ 7 στους 10 ερωτώμενους δήλωσαν ότι θα ανησυχούσαν και θα αντιδρούσαν ενεργά σε περίπτωση εγκατάστασης κεραίας κινητής τηλεφωνίας κοντά στην κατοικία τους. Στο 4% βρέθηκε, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, η διείσδυση της χρήσης των μηχανημάτων σολάριουμ στον πληθυσμό της χώρας, ηλικίας 18 ετών και άνω. Η υπεριώδης ακτινοβολία χαρακτηρίζεται ως παράγοντας κινδύνου (95%) και μόνο το 1% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι δεν αποτελεί κίνδυνο. 

Πυρηνικοί Σταθμοί

Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων (83%) δήλωσε σε σχέση με τη λειτουργία πυρηνικών σταθμών σε γειτονικές της Ελλάδας χώρες, ότι φοβάται για το ενδεχόμενο ατυχήματος που μπορεί να μας θέσει σε κίνδυνο, ενώ μόνο το 7% δηλώνουν ότι δεν νιώθουν ότι κινδυνεύουν από τη λειτουργία τους.

Ραδιενεργά απόβλητα

Οι 8 στους 10 δήλωσαν ότι είναι "Καθόλου" (54%) ή "Λίγο" (25%) ενημερωμένοι για το θέμα της διαχείρισης ραδιενεργών αποβλήτων. Η συντριπτική πλειοψηφία (78%) δήλωσε ότι, με βάση τα όσα γνωρίζουν υπάρχουν ραδιενεργά απόβλητα στη χώρα μας, ενώ 7 στους 10 ανέφεραν ότι το θέμα της διαχείρισης των ραδιενεργών αποβλήτων στην Ελλάδα τους απασχολεί "Πολύ" (40%) ή "Αρκετά" (29%).

Το 84% εξέφρασε την αντίθεσή του στη δημιουργία μονάδας προσωρινής αποθήκευσης ραδιενεργών αποβλήτων στην ευρύτερη περιοχή διαμονής του, ενώ μόλις το 12% το έκρινε θετικά. Το ποσοστό όσων θα αποδέχονταν την εγκατάσταση τέτοια μονάδας εμφανίζεται υψηλότερο στους νέους ηλικίας 17 - 24 ετών (20%) και 25 - 34 ετών (17%).