Πώς να αποφύγετε τους τραυματισμούς των ματιών στο σπίτι

Όλο και  περισσότεροι άνθρωποι τραυματίζονται τις μέρες της καραντίνας στα μάτια, καθώς οι περιορισμοί στις μετακινήσεις παρέχουν μοναδική ευκαιρία για να γίνουν δουλειές στο σπίτι, την αυλή ή τον κήπο, που χρόνιζαν από καιρό.

Αυτό αναφέρει η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (AAO), προσθέτοντας πως πλέον σχεδόν οι μισοί τραυματισμοί των ματιών συμβαίνουν στο σπίτι. Οι δραστηριότητες υψηλού κινδύνου περιλαμβάνουν την καθαριότητα, το μαγείρεμα, τις επισκευές και τις εργασίες στον κήπο.

«Οι τραυματισμοί των ματιών αποτελούν σοβαρό πρόβλημα για τη δημόσια υγεία και κύρια αιτία διαταραχής της όρασης», λέει ο  Xειρουργός-Oφθαλμίατροςδρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision και καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU MedicalSchool). «Τους τελευταίους μήνες, μετά την έναρξη της πανδημίας που έχει προκαλέσει ο νέος κορωνοϊός, βλέπουμε παγκοσμίως ότι αλλάζει το προφίλ αυτών των τραυματισμών. Έτσι, ενώ έως πρότινος οι τραυματισμοί των ματιών εντός σπιτιού ήταν η μειονότητα του ετήσιου αριθμού τους (συνήθως το 30% ή το 40%, ανάλογα με την έρευνα), πλέον οι μισοί τραυματισμοί συμβαίνουν στα σπίτια των ανθρώπων».

Εκτός από τον τόπο του τραυματισμού, αλλάζει επίσης η ηλικία των ασθενών αλλά και η αιτία του τραυματισμού, προσθέτει. «Πρόσφατη μελέτη π.χ.  που πραγματοποιήθηκε σε μεγάλο οφθαλμολογικό κέντρο της Ιταλίας, έδειξε ότι μειώνονται οι οφθαλμολογικοί τραυματισμοί σε παιδιά και εφήβους, αλλά αυξάνονται στους ενήλικες, κυρίως στους άνδρες», εξηγεί ο καθηγητής. «Επιπλέον, μειώθηκαν κατακόρυφα οι τραυματισμοί από πτώσεις και ατυχήματα στη διάρκεια του αθλητισμού, αλλά αυξήθηκαν εκείνοι που σχετίζονται με εργασίες στο σπίτι και κατά την ενασχόληση με τα φυτά».

Στις ΗΠΑ, εξάλλου, όπου τηρούνται λεπτομερή μητρώα για κάθε ασθένεια και τραυματισμό, έχουν καταγραφεί χιλιάδες περιστατικά τραυματισμού στα μάτια από χημικά (π.χ. με χλώριο) που χρησιμοποιούνται για καθάρισμα. Πολλοί οφθαλμολογικοί τραυματισμοί οφείλονται επίσης σε βίδες, καρφιά και μικρά εργαλεία που γίνονται επικίνδυνα όπλα στα απαίδευτα χέρια των επίδοξων μαραγκών, βαφέων και ξυλουργών. Στον δε κήπο, αναφέρονται τραυματισμοί των ματιών από κλαδιά, χώμα, πέτρες, ακόμα και από τα αγκάθια των φυτών.

Όλα αυτά συμβαίνουν κυρίως επειδή οι μη επαγγελματίες σπανίως φορούν ειδικά προστατευτικά γυαλιά, όταν ασχολούνται με εργασίες που μπορεί να υποκρύπτουν κίνδυνο τραυματισμού στα μάτια. Αν, όμως, τα φορούσαν, ο κίνδυνος θα μειωνόταν κατά 90%, σύμφωνα με την ΑΑΟ.

Ποια είναι, όμως, τα πιο επικίνδυνα σημεία εντός και γύρω από το σπίτι μας; Σύμφωνα με τα ιταλικά δεδομένα, το τουλάχιστον 17% των τραυματισμών συμβαίνουν στη διάρκεια οικιακών εργασιών (π.χ. γενική καθαριότητα, μαγειρική), το 16% κατά τις χειρωνακτικές εργασίες (π.χ. επισκευές όπως λείανση, πριόνισμα, χρήση σφυριού, διάτρηση κ.λπ.) και το σχεδόν 11% κατά την φροντίδα των φυτών σε μπαλκόνια, κήπους κ.λπ.

Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να αποφύγετε τους τραυματισμούς στα μάτια. Ο κ. Κανελλόπουλος εκτιμά πως, εκτός από την προμήθεια ειδικών προστατευτικών γυαλιών  για τα μάτια, μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά και μερικές πρόσθετες συστάσεις.

Στο σπίτι

• Πριν χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε καθαριστικό (π.χ. για τον φούρνο, για την κουζίνα, για το μπάνιο), διαβάστε προσεκτικά την ετικέτα. Ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες χρήσεως.
• Μην αναμιγνύετε ποτέ τα καθαριστικά προϊόντα μεταξύ τους.
• Να προσέχετε το πιτσίλισμα του λίπους όταν μαγειρεύετε. Αν τηγανίζετε, να χρησιμοποιείτε ειδικό προστατευτικό πλέγμα για να μην βρεθεί το λάδι ή κομμάτι τροφής (π.χ. από μανιτάρια, καλαμαράκια, πατάτες) στο μάτι σας.
• Προσέξτε πώς ανοίγετε τα μπουκάλια με αφρώδη οίνο. Δεν είναι καθόλου αστείο να τα ανακινείτε και ύστερα να ανοίγετε απότομα τον φελλό. Να τυλίγετε το στόμιο με μία πετσέτα πριν ξεβιδώσετε το σύρμα, ώστε να συγκρατήσετε τον φελλό. Προσέξτε επίσης ώστε το στόμιο της σαμπάνιας να είναι στραμμένο μακριά από ανθρώπους την ώρα που την ανοίγετε.
• Όταν διανοίγετε τρύπες ή καρφώνετε σε σκληρές επιφάνειες (π.χ. τούβλο, τσιμέντο), μην αφήνετε τίποτα να αποσπά την προσοχή σας. Οι βίδες, τα καρφιά ή θραύσματα από την τοιχοποιία μπορεί εύκολα να πεταχτούν στον αέρα και να σας τραυματίσουν. Πάντα φορώντας προστατευτικά γυαλιά .
• Να προσέχετε πολύ όταν χρησιμοποιείτε καυτά αντικείμενα (π.χ. ισιωτικά μαλλιών, ψαλίδια για μπούκλες) κοντά στο πρόσωπό σας. Η επαφή με τα μάτια σας μπορεί να προκαλέσει σοβαρό τραυματισμό.
• Να ασφαλίζετε τα χαλιά, τα κουρτινόξυλα, τις ψηλές βιβλιοθήκες και τις ιδιαίτερα αιχμηρές γωνίες των επίπλων, ιδίως εάν έχετε μικρά παιδιά ή ηλικιωμένους στο σπίτι.

Στο μπαλκόνι και στον κήπο

• Αν έχετε φυτά με αιχμηρά φύλλα (π.χ. γιούκα), να αποφεύγετε να σκύβετε πολύ κοντά τους. Το ίδιο και αν έχετε τριανταφυλλιές ή άλλα φυτά με αγκάθια.
• Αν έχετε γρασίδι, να το καθαρίζετε πρώτα από πέτρες, κλαδιά και άλλα σκληρά αντικείμενα και ύστερα να το κουρεύετε.
• Να κλαδεύετε τακτικά τα φυτά σας για να μην πετάνε σκληρές γωνίες ή φύλλα
• Να κλαδεύετε τους φράχτες.
• Να μην βάζετε φωτιά στα κλαδιά και στα φύλλα όταν έχει αέρα (υπάρχει και κίνδυνος πυρκαγιάς).

Στο γκαράζ και στην αποθήκη

• Να διατηρείτε τα εργαλεία σας σε καλή κατάσταση. Αν κάποιο χαλάσει, δώστε το στον ειδικό για επιδιόρθωση ή αντικαταστήστε το.
• Αν κάνετε δουλειές με διαλυτικά ή άλλα χημικά, βεβαιωθείτε πως τα στόμια εκροής «βλέπουν» στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν όπου βρίσκεστε.
• Αν κάνετε οποιαδήποτε εργασία που δημιουργεί θραύσματα ή μόρια σκόνης, να φοράτε προστατευτικά γυαλιά.
• Να μην κάνετε ποτέ καμία εργασία που δημιουργεί σπινθήρες χωρίς να φοράτε ειδικά προστατευτικά γυαλιά.
• Να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν στερεώνετε αντικείμενα ή τον εξοπλισμό σας, ιδίως αν χρησιμοποιείτε ελαστικούς ιμάντες πρόσδεσης. Αν κοπούν ή δεν πιάσουν καλά και τιναχτούν προς το μέρος σας, μπορεί να σας τραυματίσουν.

Να θυμάστε πως όλες οι παραπάνω δραστηριότητες είναι επικίνδυνες και για τα άτομα που βρίσκονται δίπλα σας. Επομένως και εκείνοι πρέπει να είναι προσεκτικοί. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό για τα μικρά παιδιά που τους αρέσει να παρακολουθούν ή και να συμμετέχουν ακόμα στις «δουλειές των μεγάλων».

Εάν, τέλος, συμβεί κάποιος οφθαλμικός τραυματισμός, «συμβουλευθείτε αμέσως έναν οφθαλμίατρο. Μην αμελήσετε ή καθυστερήσετε την ιατρική συμβουλή, επειδή φοβάστε να πάτε στο νοσοκομείο, εξαιτίας του κορωνοϊού», συνιστά ο κ. Κανελλόπουλος. «Μερικοί τραυματισμοί φαίνονται αθώοι, αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύ σοβαροί και η παραμικρή καθυστέρηση μπορεί να εντείνει το πρόβλημα».