Εγκυμοσύνη μετά τα 40: Η «συνταγή» της ασφάλειας

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες γυναίκες φέρνουν στο κόσμο το πρώτο τους παιδί μετά τα 40 έτη της ηλικίας τους, με ένα σημαντικό ποσοστό αυτών των κυήσεων να προέρχεται από κάποια μέθοδο υποβοήθησης της αναπαραγωγής. Και παρά το γεγονός πως αυξάνονται οι πιθανότητες επιπλοκών, οι περισσότερες από τις γυναίκες αυτές έχουν σε γενικές γραμμές μια καλή εγκυμοσύνη και τοκετό.

Οι κυριότεροι κίνδυνοι που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη μετά τα 40 είναι:

• Περισσότερες πιθανότητες αποβολής, ιδιαίτερα στο πρώτο τρίμηνο.
• Μεγαλύτερος κίνδυνος το μωρό να πάσχει από κάποια ανωμαλία, γενετική (π.χ. σύνδρομο Down, σύνδρομο Turner) ή ανατομική (π.χ. παθήσεις της καρδιάς ή άλλων οργάνων).
• Περισσότερες πιθανότητες η γυναίκα να νοσήσει από διαβήτη της κύησης και να παρουσιάσει υπέρταση ή και προεκλαμψία, ακόμα κι αν δεν έχει καμία προδιάθεση για τις ασθένειες αυτές στο ιστορικό της.
• Είναι συχνότερη η εμφάνιση επιπλοκών κατά τη διάρκεια της κύησης και του τοκετού (υπολειπόμενη εμβρυϊκή ανάπτυξη ή και πρόωρος τοκετός), με αποτέλεσμα την αύξηση των ποσοστών καισαρικής τομής.

Τα βασικά μέτρα

Ας δούμε όμως τι μπορεί να κάνει μια γυναίκα αυτής της ηλικίας για να μειώσει τις πιθανότητες επιπλοκών και να έχει μια φυσιολογική εγκυμοσύνη.

Ιδανικά, η προετοιμασία πρέπει να ξεκινήσει πριν από την εγκυμοσύνη ή αμέσως μόλις επιβεβαιωθεί η κύηση. Η έγκυος καλό είναι να ακολουθήσει μια ισορροπημένη διατροφή υψηλής διατροφικής αξίας και να λαμβάνει καθημερινά 400 μg φυλλικού οξέος και άλλων απαραίτητων βιταμινών και ιχνοστοιχείων. Δραστηριότητες όπως το κολύμπι, το βάδισμα και η γιόγκα βοηθούν το σώμα της εγκύου να διατηρείται σε καλή φυσική κατάσταση.

Σε περίπτωση που υπάρχουν γνωστά ιατρικά προβλήματα, π.χ. προβλήματα με το θυρεοειδή, θρομβοφιλία, διαβήτης κ.ά., αυτά θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με την κατάλληλη αγωγή το συντομότερο δυνατό. Είναι καλό στα πρώτα στάδια της κύησης να γίνει μια συζήτηση με το θεράποντα ιατρό σχετικά με το πώς μια κατάσταση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την εξέλιξη της εγκυμοσύνης και τι μέτρα μπορεί να πάρει η έγκυος ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος για επιπλοκές.

Οι ειδικές εξετάσεις

Αν και η ηλικία δεν αποτελεί από μόνη της λόγο για αμνιοκέντηση, λόγω της μεγαλύτερης πιθανότητας χρωμοσωμικών ανωμαλιών του εμβρύου, αναλογικά το ποσοστό των γυναικών που καλούνται να υποβληθούν στην εξέταση αυτή είναι μεγαλύτερο συγκριτικά με νεότερες ηλικίες.
Υπάρχουν δύο εξετάσεις διαθέσιμες για την ανίχνευση των χρωμοσωμκών ανωμαλιών: η αμνιοκέντηση (16η εβδομάδα) και η λήψη χοριακών λαχνών (CVS). Το CVS μπορεί να πραγματοποιηθεί πολύ νωρίτερα, στις 12 εβδομάδες, σε περιστατικά όπου η πιθανότητα για χρωμοσωμικές ανωμαλίες είναι αυξημένη. Υπάρχει πλέον διαθέσιμη και μια μη επεμβατική εξέταση, το Harmony Test (Alpha Lab Μαιευτηρίου Λητώ), όπου με μία πολύ απλή λήψη αίματος από τη μητέρα μπορούμε να διαγνώσουμε τις χρωμοσωμικές ανωμαλίες 13, 18, 21, καθώς και ανωμαλίες του φύλου. Βέβαια, η εξέταση αυτή σε καμία περίπτωση δεν ακυρώνει τον εκτεταμένο υπερηχογραφικό έλεγχο της αυχενικής διαφάνειας ή τους επόμενους υπερήχους στους οποίους με πολύ μεγάλη προσοχή, ίσως και μεγαλύτερη συχνότητα, πρέπει να πραγματοποιεί μία έγκυος άνω των 40 ετών.

Ο τοκετός

Όσον αφορά στον τοκετό, σαφέστατα η ηλικία από μόνη της δεν αποτελεί ένδειξη για καισαρική τομή. Βέβαια, με τα τελευταία στατιστικά δεδομένα, οι γυναίκες πάνω από 40 ετών έχουν 40% πιθανότητα να γεννήσουν με αυτόν τον τρόπο. Όμως, με τη μέθοδο αυτή θα έπρεπε να γεννούν μόνο οι γυναίκες που έχουν απόλυτη ένδειξη για καισαρική τομή. Εφόσον το επιθυμεί και η εγκυμοσύνη εξελίσσεται φυσιολογικά χωρίς επιπλοκές, η έγκυος μπορεί να γεννήσει απολύτως φυσιολογικά. Για να το καταφέρει αυτό είναι καλό να κρατά τον εαυτό της σε καλή φυσική κατάσταση με διατροφή και άσκηση, να μην πάρει περιττό βάρος και -το σπουδαιότερο- να κάνει την κατάλληλη προετοιμασία: τόσο με τη μαία, που θα την προετοιμάσει για ένα φυσιολογικό τοκετό καθώς και για την ευαίσθητη περίοδο της λοχείας (θηλασμός, περιποίηση βρέφους), όσο και με το γιατρό, που θα την ενημερώσει λεπτομερώς για τον τοκετό και θα την κάνει να νιώσει ασφαλής και δυνατή λύνοντας κάθε απορία και καθησυχάζοντάς την.

Πηγές:
Δημήτρης Α. Μπιλάλης, MBBCh MMedSc CCST FRCOG, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, Διαπιστευμένος Ακόλουθος του Βασιλικού Κολλεγίου Μαιευτήρων-Γυναικολόγων της Μ. Βρετανίας, Επιστ. Συνεργάτης ΛΗΤΩ.