Εγκυμοσύνη και κατοικίδια: Απλοί κανόνες για… υγιή συμβίωση

Η αντίληψη ότι εγκυμοσύνη και… κατοικίδια (ιδίως οι γάτες) δεν πάνε μαζί, είναι λανθασμένη. Μάλιστα, αν σκεφτούμε ότι η σχέση μιας γυναίκας με ένα ζωάκι μπορεί να συμβάλει στην καλή της διάθεση, στην καλή της ψυχολογία κ.λπ., η συνέχιση της… συμβίωσης είναι επιβεβλημένη. Όσο για τους κινδύνους, υπάρχουν κάποια απλά και αποτελεσματικά μέτρα προφύλαξης. Ποια είναι αυτά, λοιπόν;

Τα κατοικίδια ζώα θεωρούνται μέρος της οικογένειάς μας και προσφέρουν πολλά στην ψυχική μας υγεία. Υπάρχουν, όμως, καταστάσεις που η φύλαξη ενός κατοικίδιου ή η συμβίωση με αυτό απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή λόγω του αυξημένου κινδύνου μετάδοσης νοσημάτων, των λεγομένων ζωοανθρωπονόσων. Τέτοιες καταστάσεις αφορούν ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς από κάθε αιτία (AIDS, μεταμοσχευμένοι κ,ά,). Η κύηση αποτελεί μέρος της φυσιολογικής ζωής μιας γυναίκας και δεν είναι απαγορευτική για τη συμβίωση με οικόσιτα, αλλά απαιτεί αυξημένη προσοχή σε σχέση με συγκεκριμένα νοσήματα που μπορεί να μεταδοθούν από κάποια ζώα με συγκεκριμένο τρόπο και να προκαλέσουν προβλήματα.

Σκύλος

Στις περισσότερες περιπτώσεις ο σκύλος δεν αποτελεί πρόβλημα. Παρ’ όλα αυτά θα πρέπει να ληφθούν κάποια μέτρα για να είναι ασφαλής η συμβίωση:

• Μην επιτρέπετε στο σκύλο να πηδά πάνω στην κοιλιά της εγκύου.
• Αν ο σκύλος δεν είναι εκπαιδευμένος και δεν υπακούει σε εντολές ή δαγκώνει, φροντίστε να τον εκπαιδεύσετε πριν γεννηθεί το μωρό.
• Ελέγξτε το πρόγραμμα εμβολιασμών του σκύλου και προβείτε στους απαραίτητους συμπληρωματικούς εμβολιασμούς με την αρωγή του κτηνιάτρου πριν από τον τοκετό.
• Αν υπάρχει στενή σχέση της εγκύου με τον σκύλο, θα πρέπει να ζητηθεί από άλλο μέλος της οικογένειας να αναλάβει πιο ενεργό ρόλο στη φροντίδα του και στο παιχνίδι του, ούτως ώστε, όταν γεννηθεί το μωρό, να μη γίνει αντιληπτή από το σκύλο η απώλεια της προσοχής και της φροντίδας, με την πιθανότητα να αναπτύξει επιθετική συμπεριφορά.

Γάτα

Οι έγκυες γυναίκες οφείλουν να είναι προσεκτικές με τις γάτες γιατί υπάρχει ο κίνδυνος της τοξοπλάσμωσης (toxoplasma gondii), μιας παρασιτικής ζωονόσου που μπορεί να μεταδοθεί από τα περιττώματα της γάτας (αλλά και από μισοψημένα ή μισοβρασμένα μολυσμένα κρέατα). Τα συμπτώματα της τοξοπλάσμωσης περιλαμβάνουν μυαλγίες κεφαλαλγίες, λεμφαδενοπάθεια, γριπώδη συμπτωματολογία (πονόλαιμος, αίσθημα κόπωσης, πυρετός). Η τοξοπλάσμωση μπορεί να είναι και ασυμπτωματική, αλλά να περάσει το παράσιτο διά του πλακούντα στο έμβρυο στο 50% των περιπτώσεων και να προκαλέσει είτε γενετικές ανωμαλίες σε αυτό είτε απώλεια της κύησης. Οι κίνδυνοι είναι αυξημένοι για πρόκληση συγγενών ανωμαλιών κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης.

Η πρόληψη της νόσου επιτυγχάνεται με τον πρέποντα προγεννητικό έλεγχο αντισωμάτων προς το τοξόπλασμα και, σε περίπτωση κύησης, με κάποια μέτρα υγιεινής:

• Η έγκυος να μην καθαρίζει το δοχείο αφόδευσης της γάτας (θα πρέπει να το αναλάβει άλλο μέλος της οικογένειας).
• Η γάτα θα πρέπει να μη βγαίνει έξω από το σπίτι.
• Τόσο η έγκυος όσο και η ίδια η οικόσιτη γάτα δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή με αδέσποτες γάτες.
• Συχνό και σχολαστικό πλύσιμο των χεριών, ιδιαίτερα έπειτα από επαφή με τη γάτα.
• Να μη σιτίζεται η γάτα με ωμά ή μισοψημένα τρόφιμα.

Πτηνά (παπαγάλοι, καναρίνια)

Τα πτηνά μπορεί να μεταδώσουν συχνότερα, τόσο στο γενικό πληθυσμό όσο και στις εγκύους, μια ζωονόσο που ονομάζεται ψιττάκωση και προκαλείται από μικροοργανισμούς που ονομάζονται χλαμύδια (Chlamydia psittaci). Αυτά μπορούν να μεταδοθούν και από άλλα οικόσιτα ζώα, ιδίως σε αγροικίες, όπως τα αιγοπρόβατα, οι χοίροι, τα κουνέλια και οι γάτες. Η ψιττάκωση εκδηλώνεται με πυρετό, ρίγη, κεφαλαλγία, μυαλγίες και γενικώς έχει εικόνα λοίμωξης του ανώτερου ή κατώτερου αναπνευστικού συστήματος. Η λοίμωξη μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια της κύησης. Μέτρα για την πρόληψη της μόλυνσης και επομένως της λοίμωξης είναι:

• Αποφυγή καθαρισμού των κλουβιών από την έγκυο.
• Σχολαστικό πλύσιμο των χεριών μετά από επαφή με τα πτηνά ή τα περιττώματά τους (αυτό είναι γενική οδηγία μετά από επαφή με οποιοδήποτε ζώο κατά την εγκυμοσύνη).

Ινδικά χοιρίδια, χάμστερ, διάφορα τρωκτικά

Σε περίπτωση εγκυμοσύνης χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή με αυτά τα κατοικίδια. Αυτό οφείλεται σε έναν ιό που μπορεί να φέρουν αυτά τα ζώα και ονομάζεται ιός της λεμφοκυτταρικής χοριομηνιγγίτιδας (Lymphocytic ChorioMeningitis Virus – LCMV). Η μετάδοση του ιού γίνεται με δήγμα μολυσμένου τρωκτικού, με επαφή με μολυσμένα περιττώματα, ούρα ή άλλα βιολογικά υγρά του ζώου και με εισπνοή σκόνης ή σταγονιδίων κατά τον καθαρισμό του κλουβιού. Τα συμπτώματα είναι πυρετός, κεφαλαλγία, καταβολή, μυαλγίες, αυχενική δυσκαμψία, ανορεξία, ναυτία, έμετοι. Τα συμπτώματα αυτά σε έγκυο με τέτοιο κατοικίδιο θα πρέπει να γίνουν αμέσως γνωστά στο θεράποντα γιατρό. Η λοίμωξη από τον ιό LCMV μπορεί να επιφέρει σημαντικές γενετικές ανωμαλίες στο μωρό ή απώλεια της κύησης. Μέτρα πρόληψης είναι:

• Ξεχωριστό δωμάτιο για τα κλουβιά των ζώων.
• Σχολαστικό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό μετά από επαφή με τα ζώα ή τα κλουβιά τους.
• Ανάληψη ευθύνης για την επιμέλεια των ζώων και των κλουβιών τους από άλλο μέλος της οικογένειας κατά τη διάρκεια της κύησης, ενώ ο καθαρισμός των κλουβιών να γίνεται σε εξωτερικό χώρο.
• Τα κλουβιά να κρατούνται πάντοτε μακριά από το πρόσωπο.

Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι οι κίνδυνοι κατά την εγκυμοσύνη από ένα κατοικίδιο ζώο είναι πολύ λίγοι και μπορούν να αποφευχθούν µε απλά μέτρα προφύλαξης. Αν ενημερωθούμε σωστά και αν τηρούμε τους κανόνες υγιεινής, καθώς και αυτά τα ειδικά μέτρα προφύλαξης αναλόγως του οικόσιτου ζώου, δεν υπάρχει κανένας λόγος να αποχωριστούμε κατά την κύηση τον κατοικίδιο φίλο μας, που μας προσφέρει συχνά σημαντική ψυχολογική στήριξη. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι κίνδυνος υπάρχει μόνο από την άγνοια και την πλημμελή τήρηση των κανόνων πρόληψης και υγιεινής.

Πηγές:
Μαρία Ν. Βλητάκη, Μαιευτήρας Χειρουργός– Γυναικολόγος, Επιστ. Συνεργάτις ΜΗΤΕΡΑ