Βρογχιολίτιδα: μια κοινή ασθένεια του αναπνευστικού συστήματος

Η βρογχιολίτιδα είναι μια κοινή ασθένεια του αναπνευστικού συστήματος και συγκεκριμένα των μικρών αεραγωγών (βρογχιόλια) των πνευμόνων. Οφείλεται κυρίως σε ιούς και ιδιαίτερα στον ιό του αναπνευστικού συγκυτίου (RSV) αλλά και από άλλους ιούς όπως της γρίπης, της παραγρίπης, ρινοιούς και αδενοιούς.

Οι ιοί αυτοί προσβάλλουν το βλεννογόνο (επίστρωμα) των βρογχιολίων και δημιουργούν φλεγμονή και έκκριση βλέννης που φράζει τους μικροσκοπικούς αυτούς αεραγωγούς και σαν συνέπεια δυσκολεύει την αναπνοή του βρέφους.

Συναντάται σε παιδιά κάτω των 2 ετών με πιο συχνή εμφάνιση σε βρέφη 1 – 9 μηνών, περισσότερο στα αγόρια και σε εκείνα που ζουν σε πολυμελείς οικογένειες ή πηγαίνουν σε παιδικό σταθμό, ενώ προστατευτικός είναι ο ρόλος του μητρικού θηλασμού κατά την πρώτη βρεφική ηλικία.

Επίσης περισσότερο κινδυνεύουν να εμφανίσουν βρογχιολίτιδα βρέφη που εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα. Περίπου το 1/3 των βρεφών κάτω του έτους αναμένεται ότι θα μολυνθούν και θα εμφανίσουν συμπτώματα κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Είναι μία εποχιακή ίωση που συμβαίνει πιο συχνά τους χειμερινούς μήνες, από Οκτώβριο έως Μάρτιο, όταν οι ιοί αυτοί κυκλοφορούν ευρέως. Οι ενήλικες που έχουν κολλήσει κάποιον από τους ιούς αυτούς συνήθως εμφανίζουν ένα απλό κρυολόγημα.

Η μετάδοσή τους γίνεται είτε με μολυσμένα σταγονίδια από το στόμα και τη μύτη κατά το φτάρνισμα ή το βήχα όπου μεταφέρονται με τον αέρα στο αναπνευστικό του μωρού είτε με τα χέρια στα παιχνίδια και στα ρούχα και από εκεί πάλι στο μωρό.

Συμπτώματα

Τις πρώτες 1-3 ημέρες της ίωσης συνήθως εμφανίζονται συμπτώματα σαν αυτά του κοινού κρυολογήματος π.χ ρινίτιδα, και στη συνέχεια εμφανίζεται βήχας και θορυβώδης αναπνοή. Χαρακτηριστικά σημεία της βρογχιολίτιδας στα βρέφη είναι ο συριγμός δηλαδή το σφύριγμα (wheezing) στην εκπνοή και τα λεγόμενα ‘γατάκια’ στο στήθος (υγροί ήχοι).

Χαμηλός πυρετός μπορεί να υπάρχει (ως και 38οC) αλλά μπορεί και το μωρό να είναι απύρετο.

Μετά την 3η ημέρα συνήθως η συμπτωματολογία κορυφώνεται και ο βήχας γίνεται πιο επίμονος με αποτέλεσμα πιθανή δυσκολία στην αναπνοή ή/και στη σίτιση. Στη συνέχεια τα συμπτώματα υφίονται και επέρχεται βελτίωση. Παρόλα αυτά ο βήχας διαρκεί 1-2 εβδομάδες αλλά σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και 6.

Μωρά που είναι μικρότερα από 3 μηνών καθώς και μωρά που έχουν γεννηθεί πρόωρα, έχουν χρόνια πάθηση της καρδιάς ή των πνευμόνων ή πρόβλημα με το ανοσοποιητικό τους σύστημα ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου, δηλαδή έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν βρογχιολίτιδα και να την περάσουν πιο βαριά.

Θεραπεία

Στις περισσότερες περιπτώσεις η βρογχιολίτιδα αυτοϊάται σε 7 με 10 ημέρες και τα θεραπευτικά μέτρα είναι τα ίδια με αυτά του κοινού κρυολογήματος, δηλαδή

• Αυξημένη λήψη υγρών που θα βοηθήσει στο να μην αφυδατωθεί το μωρό. Άν θηλάζετε τότε απλά αυξήστε τη συχνότητα του θηλασμού. Ο καλύτερος τρόπος είναι μικρά και συχνά γεύματα (κάθε 1-2 ώρες) γιατί τα μωρά με βρογχιολίτιδα, ιδιαίτερα αν έχουν δυσκολία στην αναπνοή, κουράζονται εύκολα με τα παρατεταμένα και μεγάλης ποσότητας γεύματα.
• Συχνές ενσταλάξεις φυσιολογικού ορού στη μυτούλα 15 λεπτά πριν το γεύμα ή τον ύπνο.
• Θέση ξαπλωμένο με την πλάτη σε 45 μοίρες βάζοντας ένα μαξιλάρι ή μια τυλιγμένη κουβέρτα κάτω από το στρώμα του μωρού (και ΠΟΤΕ απ’ ευθείας κάτω από το μωρό ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μικρά βρέφη).
• Άν παρουσιάσει πυρετό, ξεντύστε το να δροσίζεται και δώστε του όσο σιρόπι παρακεταμόλης σας υποδείξει ο παιδίατρός σας.
• Ποτέ μη δίνετε σε βρέφη σιρόπια για βήχα ή κρυολόγημα χωρίς να συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας.
• Σε κάποιες συγκεκριμένες περιπτώσεις ο παιδίατρός σας θα σας πει αν χρειαστεί θεραπεία με εισπνεόμενα.
• Τα αντιβιοτικά δεν έχουν θέση στη θεραπεία της βρογχιολίτιδας εκτός των περιπτώσεων που υπάρχουν επιπλοκές λόγω επιμόλυνσης με κάποιο μικρόβιο π.χ ωτίτιδα ή πνευμονία.

Σε πολύ λίγες περιπτώσεις κάποια βρέφη μπορεί να χρειαστούν εισαγωγή στο νοσοκομείο για παρακολούθηση της σίτισης και χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών και οξυγόνου. Μη διστάσετε να καλέστε τον παιδίατρό σας ή να πάτε το παιδί σας στο εφημερεύον νοσοκομείο αν συμβαίνει κάτι από τα παρακάτω:

• Όταν το μωρό σας δεν πίνει αρκετά υγρά ή έχει εμέτους και εμφανίζει σημάδια αφυδάτωσης όπως: ελαττωμένες υγρές πάνες, συμπυκνωμένα σκουρόχρωμα ούρα, στεγνό στόμα.
• Όταν το μωρό σας έχει εμφανή δυσκολία να αναπνεύσει: ανοιγοκλείνει τα ρουθούνια του, ανεβοκατεβάζει το στήθος, τα πλευρά του ‘μπαίνουν μέσα’ κατά την αναπνοή, αναπνέει πολύ γρήγορα.
• Όταν υπάρχει υψηλός πυρετός (άνω του 38).
• Όταν το μωρό είναι εξαντλημένο και είναι νωθρό και υπνηλικό.
• Όταν τα χείλη και τα νύχια του μωρού έχουν μπλε χρώμα

Πώς μπορώ να αποφύγω να κολλήσει το μωρό μου βρογχιολίτιδα

Κατ’ αρχήν τηρώντας τους κανόνες υγιεινής, δηλαδή πλένοντας τα χέρια μας σωστά και προσεκτικά με χλιαρό νερό και σαπούνι και επιμένοντας όλοι όσοι έρχονται σε επαφή με το μωρό να κάνουν το ίδιο, ιδιαίτερα αν πρόκειται για αδέλφια που παρακολουθούν παιδικό σταθμό.

Κρατήστε το μωρό μακριά από ανθρώπους που έχουν κρυολογήσει και από κλειστούς χώρους με πολυκοσμία. Ο ιός μπορεί να επιζήσει επί ώρες σε αντικείμενα και τουλάχιστον 30 λεπτά σε άπλυτα χέρια.
Παρατείνετε το θηλασμό όσο περισσότερο μπορείτε.

Έχει διαπιστωθεί ότι τα μωρά που θηλάζουν για περισσότερους από τρεις μήνες προσβάλλονται σπανιότερα από τον ιό, ίσως γιατί το μητρικό γάλα περιέχει προστατευτικά στοιχεία.

Επίσης, μην καπνίζετε στο σπίτι και μη βάζετε το μωρό σε χώρους καπνιστών γιατί έχει βρεθεί ότι το παθητικό κάπνισμα ευαισθητοποιεί τους πνεύμονες του βρέφους και αυξάνει την πιθανότητα αυτό να νοσήσει από βρογχιολίτιδα και να την περάσει πιο βαριά.

Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει εμβόλιο για τη βρογχιολίτιδα, όμως τα βρέφη που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου λαμβάνουν μια φορά το μήνα από Οκτώβριο έως Μάρτιο έτοιμα αντισώματα σε μορφή ένεσης που γίνεται ενδομυϊκά όπως τα εμβόλια.

Άσθμα και βρογχιολίτιδα

Η βρογχιολίτιδα δεν προκαλεί μόνιμη βλάβη στους πνεύμονες, ωστόσο, αρκετά παιδιά που έχουν παρουσιάσει κάποια στιγμή την ασθένεια είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν άσθμα αργότερα στη ζωή τους. Ακόμη δεν είναι σαφές εάν η ασθένεια προκαλεί το άσθμα, ή αν τα παιδιά που αναπτύσσουν τελικά το άσθμα ήταν απλά πιο επιρρεπή στην ανάπτυξη βρογχιολίτιδας ως βρέφη.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι υπάρχουν περισσότεροι επιβαρυντικοί παράγοντες που συνεργούν στην εμφάνιση του άσθματος όπως: οικογενειακό ιστορικό αλλεργιών, γονείς καπνιστές και αναπνευστικά προβλήματα κατά τη βρεφική ηλικία.