Φυτοστερόλες: Τελευταία δεδομένα για τη μείωση της χοληστερόλης

Γράφει η Ίσαρη Γεωργία, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Η χοληστερόλη στο αίμα, μπορεί να μειωθεί με τη βοήθεια της σωματικής άσκησης και με περιορισμό της κατανάλωσης λιπαρών ουσιών ζωικής προέλευσης.

Η φαρμακευτική αγωγή για την υπερχοληστερολαιμία είναι οι στατίνες, φάρμακα που ενεργούν στο συκώτι και καταστέλλουν τον μηχανισμό με τον οποίο παράγεται η χοληστερόλη από τον οργανισμό μας.

Εκείνο που είναι σημαντικό να γνωρίζουμε, είναι ότι υπάρχουν τρόφιμα, που είναι σε θέση να μειώνουν ουσιαστικά τη χοληστερόλη στο αίμα. Η προσεκτική επιλογή τροφίμων και φαγητών μπορεί να συμβάλει, μαζί με τα άλλα μέτρα που αναφέραμε, στις προσπάθειές μας για καλά επίπεδα χοληστερόλης αίματος.

Φυτοστερόλες

Οι φυτικές στερόλες είναι φυσικά φυτικά συστατικά, τα οποία υπάρχουν σε τρόφιμα της καθημερινής μας διατροφής, όπως τα λαχανικά, οι ξηροί καρποί, τα αποφλοιωμένα δημητριακά, τα φυτικά έλαια, αλλά σε πολύ μικρές ποσότητες. Οι πιο κοινές φυτοστερόλες είναι η σιτοστερόλη, η καμπεστερόλη και η στιγμαστερόλη.

Λόγω της συγγενικής τους μοριακής δομής, οι φυτικές στερόλες παίρνουν τις θέσεις της χοληστερίνης στα αγγεία, εμποδίζοντας την απορρόφησή της από τον οργανισμό. Κατά συνέπεια, μειώνουν την LDL «κακή» χοληστερόλη στον οργανισμό, χωρίς ωστόσο να επηρεάζουν τα επίπεδα της «χρήσιμης» HDL «καλής» χοληστερόλης.

Με τον τρόπο αυτό, οι φυτικές στερόλες συμβάλλουν στον έλεγχο και στη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης και, κατ’ επέκταση, στην πρόληψη των πιθανών καρδιαγγειακών προβλημάτων.

Τελευταία δεδομένα

Η επιστημονική ομάδα του Demonty I. (2009) πραγματοποίησε μια μετα-ανάλυση ερευνών προηγούμενων ετών, πάνω στις φυτικές στερόλες και δημοσίευσε τα αποτελέσματα του στην Επιθεώρηση Κλινικής Διατροφής. Όλες οι μελέτες έδειχναν ότι πράγματι, η κατανάλωση προϊόντων εμπορίου πλούσιων σε φυτικές στερόλες μειώνει τα επίπεδα της κακής χοληστερίνης. Για να καταλήξουν πως τα επίπεδα της χοληστερίνης μεταβάλλονται ανάλογα με τη δόση των φυτικών στερολών, επιστήμονες συνδύασαν τα αποτελέσματα 84 μελετών.

Η μέση μείωση της χοληστερίνης ήταν 9%, με μέση κατανάλωση φυτοστερόλων 2.15 γραμμαρίων ημερησίως για 21-182 μέρες. Αυτό πρακτικά μεταφράζεται σε 10-20% λιγότερα περιστατικά καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Πιο αποτελεσματικά ήταν τα στερεά προϊόντα με φυτοστερόλες (π.χ. μαργαρίνη πλούσια σε φυτοστερόλες) σε σχέση με τα υγρά (όπως π.χ. το γιαούρτι). Δεν βρέθηκε ιδιαίτερα αυξημένο όφελος όταν η κατανάλωση των φυστοστερόλων ήταν μεγαλύτερη από 2,5 γρ ημερησίως.

Συμπερασματικά, η κατανάλωση φυτοστερολών στα 2 γραμμάρια ημερησίως συντελεί στην μείωση της κακής χοληστερίνης, ενώ η κατανάλωση πάνω από 2,5 γραμμάρια την ημέρα, δεν έχει κάποιο επιπρόσθετο όφελος.

Πόση ποσότητα πρέπει να λαμβάνουμε καθημερινά;

Οι διεθνείς διατροφικές οδηγίες για την αντιμετώπιση της χοληστερίνης συστήνουν την κατανάλωση 2 γραμμαρίων φυτικών στερολών καθημερινά.

2 γραμμάρια φυτικών στερολών μπορούν προκύψουν από:

• 15 κιλά μήλα
• 8.3 κιλά πορτοκάλια
• 12.6 κιλά καρότα
• 42.5 κιλά ντομάτες
• 1.7 κιλά φυστίκια
• 2.3 κιλά ψωμί ολικής αλέσεως

Για να προσλάβουμε επομένως τα 2 γραμμάρια φυτικών στερολών που συστήνουν οι ειδικοί, θα πρέπει να τρώμε κάθε μέρα 42,5 κιλά τομάτες ή 12,6 κιλά καρότα;

Αυτό είναι πρακτικά ανέφικτο. Στο σημείο αυτό, τη λύση έρχονται να δώσουν τα εμπλουτισμένα με φυτικές στερόλες προϊόντα, τα οποία περιέχουν σημαντικά μεγαλύτερη ποσότητα φυτικών στερολών από αυτή που λαμβάνουμε στην καθημερινή μας διατροφή.

Σύμφωνα με ανεξάρτητες κλινικές μελέτες, η μείωση της «κακής» LDL χοληστερίνης μέχρι και 15%, σε διάστημα 2-3 εβδομάδων, στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής και ενός υγιεινού τρόπου ζωής, μπορεί να επιτευχθεί καταναλώνοντας καθημερινά:

• Ένα μπουκαλάκι (100g) εμπλουτισμένο ρόφημα γιαουρτιού, που περιέχει όλη την απαραίτητη ημερήσια ποσότητα φυτικών στερολών, για την αποτελεσματική μείωση της χοληστερίνης
• Συνδυάζοντας τα εμπλουτισμένα με φυτικές στερόλες προϊόντα (μαργαρίνη, γάλα και επιδόρπιο στραγγιστού γιαουρτιού).
• Η συνεχιζόμενη καθημερινή χρήση των προϊόντων αυτών διατηρεί τη χοληστερίνη σταθερά, στα νέα, μειωμένα επίπεδα.