Η Οδύσσεια ενός φοιτητή με ημιπληγία - Ο ΕΦΚΑ τού ζητά πίσω επίδομα 27.000 ευρώ

Ο Θεοδόσης Σαρμαδάκης (φωτογραφία) ήταν τερματοφύλακας σε ποδοσφαιρική ομάδα του Ευόσμου στη Θεσσαλονίκη, "ένα παιδί γεμάτο ενέργεια, που δεν περπατούσε, μόνο έτρεχε", όπως λέει η μητέρα του. Το 2014, λίγο πριν συμπληρώσει τα 14 χρόνια του, υπέστη ανεύρυσμα, που του προκάλεσε ενδοεγκεφαλική και ενδοκοιλιακή αιμορραγία.

Έδωσε μάχη 38 ημερών στη ΜΕΘ του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ για να κρατηθεί στη ζωή, την οποία κέρδισε, αλλά βγήκε καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι με αριστερή ημιπληγία, αναπνέοντας με τραχειοστομία, με απώλεια περιφερικής όρασης και δυσκολία γραφής. Έπειτα από έξι μήνες σε ειδικό κέντρο αποκατάστασης, άρχισε ένα μαραθώνιο φυσικοθεραπειών και εργοθεραπειών, τις οποίες συνεχίζει, εννέα χρόνια μετά. Σήμερα είναι περιπατητικός, με το αριστερό χέρι μη λειτουργικό και με νάρθηκα στο αριστερό πόδι, έχοντας αναγνωρισμένο ποσοστό αναπηρίας 81% εφ όρου ζωής.

Ο 23χρονος φοιτητής στην Πολυτεχνική Σχολή του ΑΠΘ, καλείται να επιστρέψει χρηματικό ποσό 27.036,40 ευρώ που του δόθηκε από τον ΕΦΚΑ ως εξωιδρυματικό επίδομα παραπληγίας - τετραπληγίας για τα πρώτα τρία έτη (2015-2018). Ο ασφαλιστικός Φορέας έκανε προσφυγή κατά των ίδιων των αποφάσεών του, και αποφάνθηκε ότι τελικά ο Θεοδόσης δεν δικαιούνταν το συγκεκριμένο επίδομα, καθώς έχει υποστεί κάθετη αναπηρία (σε ένα πόδι και ένα χέρι) και όχι οριζόντια (και τα δύο πάνω ή κάτω άκρα) που προβλέπει ο νόμος περί παραπληγίας.

Με καταλογιστική απόφαση ζήτησε την επιστροφή του επιδόματος και μάλιστα εντόκως (κεφάλαιο 27.036,40 + τόκοι 1.689,78 = 28.726,18 ευρώ). Η αρμόδια επιτροπή έκανε δεκτή την ένσταση της οικογένειας μόνο ως προς τους τόκους, με την οφειλή να περιορίζεται στο αρχικό κεφάλαιο των 27.036,40 ευρώ.

"Όλα τα κάναμε μόνοι μας"

Η οικογένεια του Θεοδόση δηλώνει αδυναμία να επιστρέψει το ποσό. Με νέα προσφυγή της ζητά να γίνει δεκτή η έντασή της κατά της απόφασης καταλογισμού, για λόγους κοινωνικού δικαίου, καθώς θα προκαλέσει ανυπολόγιστες συνέπειες.

"Δεν έχουμε τα χρήματα. Τα δώσαμε στις θεραπείες και στην αποκατάσταση. Ακόμα και σήμερα κάνει 5 συνεδρίες την εβδομάδα (φυσιοθεραπείες, εργοθεραπείες, πισίνα), χωρίς να δικαιούται πλέον χρήματα", λέει στο iatronet.gr η μητέρα του φοιτητή, Ελένη Θεοδοσοπούλου, προσθέτοντας: "Ακόμα και τον εμβολισμό που ήταν απαραίτητο να γίνει, μας είχαν πει στο νοσοκομείο να τον κάνουμε έξω γιατί δεν είχαν τα μέσα, λόγω κρίσης. Όλα τα πληρώσαμε μόνοι μας και με τη βοήθεια της ομάδας και πολιτών. Μακάρι να γυρνούσε ο χρόνος πίσω, να μην πάθαινε ό,τι έπαθε, και δεν ήθελα ούτε ευρώ".

Ο ίδιος ο φοιτητής έδωσε το παρόν στην παράσταση διαμαρτυρίας που πραγματοποίησαν το μεσημέρι της Τετάρτης φοιτητικοί σύλλογοι, ενώσεις γονέων, σύλλογοι αναπήρων και άλλες συλλογικότητες έξω από τον ΕΦΚΑ Ευόσμου. "Όλο αυτό με πιέζει αφόρητα. Επηρεάζει τη ζωή μου, την ψυχολογία μου, τις σπουδές μου. Συνέχεια νιώθω ένα βάρος, μια εκκρεμότητα", λέει στο iatronet.gr.

Το γράμμα και το πνεύμα του νόμου

Όπως εξηγεί η δικηγόρος της οικογένειας, Ανθή Αφεντούλη, το επίδομα παραπληγίας - τετραπληγίας δίνεται εφόσον ο ασθενής έχει απόλυτη αναπηρία είτε και για τα δύο χέρια είτε για τα δύο πόδια ή και για τα τέσσερα, σε περίπτωση τετραπληγίας. Ο Θεοδόσης είχε ένα πόδι ένα χέρι από τη μια πλευρά και δυσκολία γραφής από την άλλη πλευρά.

"Υπάρχει νομολογία, σύμφωνα με την οποία ο νόμος δεν ακολουθείται πάντα κατά γράμμα, αλλά περιλαμβάνονται και περισσότερες περιπτώσεις συγκεκριμένων ασθενειών, οι οποίες έχουν τις ίδιες επιπτώσεις με την παραπληγία - τετραπληγία", αναφέρει στο iatronet.gr και συμπληρώνει: "Μετά το ανεύρυσμα και τον εμβολισμό για ένα χρονικό διάστημα ο Θεοδόσης δεν μπορούσε να κουνηθεί. Άρα, οι συνέπειες του ανευρίσματος ήταν ίδιες με αυτές της παραπληγίας".

Σε αυτή τη νομολογία στηρίχθηκε η ένσταση της μητέρας κατά της αρχικής απόρριψης του αιτήματός της για χορήγηση επιδόματος. Η δευτεροβάθμια υγειονομική επιτροπή αναγνώρισε πως οι συνέπειες του ανευρίσματος ομοιάζουν με αυτές της παραπληγίας - τετραπληγίας και ενέκρινε το επίδομα. Όμως, ακολούθησε η προσφυγή.

"Είναι η μοναδική περίπτωση που μπορεί ο ΕΦΚΑ να κάνει ενδοστρεφή δίκη, αμφισβητώντας δηλαδή τις ίδιες του τις πράξεις", παρατηρεί η κ. Αφεντούλη. Η ακύρωση της απόφασης για χορήγηση του επιδόματος και η πράξη καταλογισμού για την επιστροφή τους ως αχρεωστήτως καταβληθέντων εγείρει το αίσθημα του δικαίου στην κοινωνία.

Η απάντηση του ΕΦΚΑ

Με αφορμή δημοσιεύματα που ανέδειξαν το θέμα, ο e-ΕΦΚΑ εξέδωσε ανακοίνωση, παραθέτοντας τα στοιχεία και τη δική του οπτική στην υπόθεση, η οποία όπως αναφέρει παραμένει ανοικτή.

Στην ανακοίνωση επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, ότι το επίδομα τετραπληγίας - παραπληγίας χορηγήθηκε από 13/1/2015 έως 31/1/2018, "με γνώση του ενδιαφερομένου ότι η απόφαση υπόκειται σε προσφυγή και, σε περίπτωση που γίνει δεκτή η προσφυγή του e-ΕΦΚΑ από το Διοικητικό Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, θα επιστρέψει εντόκως οποιοδήποτε ποσό εισπράξει με την απόφαση αυτή".

Επίσης, αναφέρει ότι το Διοικητικό Εφετείο Θεσσαλονίκης έκανε δεκτή την προσφυγή του ΕΦΚΑ μετά την απόφαση της Β' Υγειονομικής Επιτροπής ότι ο Θ.Σ. δεν εμπίπτει στις διατάξεις του νόμου παραπληγίας (Ν. 4554/18), ενώ απέρριψε την έφεση της ασφαλισμένης.

Τον Απρίλιο του 2023, η αρμόδια Διοικητική Επιτροπή έκανε μερικώς δεκτή την ένσταση της μητέρας, μόνο ως προς τους τόκους.

"Η υπόθεση βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, καθώς έχει ασκηθεί προσφυγή από τον ενήλικα πλέον ασφαλισμένο (φοιτητή του ΑΠΘ) κατά της απόφασης της Διοικητικής Επιτροπής του e-ΕΦΚΑ και αναμένεται η απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου", σημειώνει ο e-ΕΦΚΑ.