Ως αθλητές, που ακολουθούν αυστηρά προγράμματα συστηματικής άσκησης και προσεγμένης διατροφής, οι ποδοσφαιριστές έχουν μειωμένο καρδιαγγειακό κίνδυνο και καλύτερη γενική υγεία σε σχέση με τον πληθυσμό που δεν ασκείται. Ωστόσο, διεθνείς επιστημονικές μελέτες εντάσσουν τους βετεράνους επαγγελματίες ποδοσφαιριστές στις ομάδες ατόμων με αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν νευροεκφυλιστικές νόσους και κυρίως νόσο Αλτσχάιμερ. Η ερμηνεία που δίνουν συνδέει τον κίνδυνο αυτό με την ένταση του αθλήματος και τις επαναλαμβανόμενες κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις που έχουν υποστεί στη διάρκεια της καριέρας τους στα γήπεδα.

Το θέμα απασχόλησε τις εργασίες του 14ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Νόσου Alzheimer και 6ου Μεσογειακού Συνεδρίου Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων που διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη, με αφορμή την παρουσίαση αποτελεσμάτων πιλοτικής έρευνας της ψυχολόγου Μαρίας - Στέλλας Χρυσοχόου (φωτογραφία) σε Έλληνες ασθενείς, η οποία πάντως δεν εντόπισε στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ ποδοσφαιριστών και μη, με νόσο Αλτσχάιμερ.

Τι δείχνουν οι διεθνείς μελέτες

Η βιβλιογραφία περιλαμβάνει δύο μεγάλες μελέτες για τη σχέση ποδοσφαίρου και Αλτσχάιμερ, από την Σουηδία και την Σκωτία, αντίστοιχα:

  • Η πρώτη, που δημοσιεύτηκε το 2023, κατέληξε στη διαπίστωση ότι άνδρες πρώην ποδοσφαιριστές έχουν 1 ως 5 φορές αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης νευροεκφυλιστικής νόσου, με πιο κοινή τη νόσο Αλτσχάιμερ και άλλους τύπους άνοιας. Η ίδια μελέτη παρατηρεί πως οι παίκτες εντός του αγωνιστικού χώρου έχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου συγκριτικά με τους τερματοφύλακες.
  • Η άλλη μελέτη, που δημοσιεύτηκε το 2019, διαπιστώνει πως η θνησιμότητα λόγω της νευροεκφυλιστικής νόσου είναι υψηλότερη 3 ως 5 φορές σε πρώην επαγγελματίες ποδοσφαιριστές, καθώς και ότι η φαρμακευτική αγωγή η οποία σχετίζεται με την άνοια συνταγογραφείται συχνότερα σε αυτή την πληθυσμιακή ομάδα.

Άλλες, μικρότερες έρευνες εστίασαν στην εγκεφαλική παθολογία των πρώην ποδοσφαιριστών. Ωστόσο, μια ανασκόπηση η οποία δημοσιεύτηκε το 2021 επισημαίνει ότι παρόλο που οι επαγγελματίες ποδοσφαιριστές έχουν μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης της άνοιας συγκριτικά με τον γενικό πληθυσμό, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία σήμερα που να αποδεικνύουν ότι επαναλαμβανόμενες κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις οδηγούν σε μόνιμες μεταβολές στην εγκεφαλική λειτουργία.

Η έρευνα σε Έλληνες ποδοσφαιριστές

Η έρευνα της κ.Χρυσοχόου είχε στόχο να διερευνήσει τις διαφορές μεταξύ πρώην ποδοσφαιριστών με νόσο Alzheimer και ασθενών με νόσο Alzheimer χωρίς προηγούμενη ενασχόληση με το ποδόσφαιρο, σχετικά με την εξέλιξη της άνοιάς τους, σε μια διάρκεια τριών ετών.

Στο πλαίσιο της εργασίας διατυπώθηκαν δύο ερευνητικές υποθέσεις:

  • Οι πρώην ποδοσφαιριστές με νόσο Alzheimer θα έχουν χειρότερη πρόγνωση ως προς τη νοητική λειτουργία, τη λειτουργικότητα και την κατάθλιψη, συγκριτικά με τους μη ποδοσφαιριστές.
  • Οι πρώην ποδοσφαιριστές θα παρουσιάζουν διαφορές σε βιοδείκτες και απεικονιστικούς δείκτες, οι οποίες θα συνεπάγονται και μεγαλύτερη νευροεκφύλιση στον εγκέφαλο.

Στην έρευνα περιλήφθηκαν συνολικά 14 άνδρες με νόσο Alzheimer, εκ των οποίων οι 7 πρώην ποδοσφαιριστές και οι άλλοι 7 χωρίς ενασχόληση με το άθλημα. Ο μέσος όρος ηλικίας ήταν 72,43 και 77,43 έτη αντίστοιχα, με μέση διάρκεια άνοιας 5,57 και 5,47 έτη. Οι ποδοσφαιριστές είχαν μέσο όρο ενασχόλησης με το ποδόσφαιρο τα 23,50 έτη.

Στα κριτήρια συμπερίληψης περιλαμβάνονταν η διάγνωση άνοιας και η ύπαρξη τουλάχιστον μιας νευροψυχολογικής εκτίμησης εκτός της βασικής μετά από ένα έτος, ώστε να ελεγχθεί η εξέλιξη. Τα δεδομένα ελήφθησαν από την Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και μέσω επικοινωνίας με τους ασθενείς και τος περιθάλποντές τους.

Έγινε εκτίμηση με βάση τρεις κλίμακες αξιολόγησης, αντίστοιχα, της νοητικής λειτουργίας, της λειτουργικότητας και της κατάθλιψης σε ηλικιωμένους.

Οι νευροψυχολογικές αναλύσεις κατέληξαν στη διαπίστωση ότι, παρόλο που οι ποδοσφαιριστές είχαν μεγαλύτερη νοητική έκπτωση και έκπτωση λειτουργικότητας, οι διαφορές ως προς την εξέλιξη των τιμών τους δεν ήταν στατιστικά σημαντικές, και για τις τρεις κλίμακες.

"Οι δυο ερευνητικές υποθέσεις δεν επιβεβαιώθηκαν. Φαίνεται ότι οι ασθενείς που απευθύνονται στα κέντρα ημέρας βρίσκονται στην ίδια νοητική και ψυχική κατάσταση, ενώ παρουσιάζουν τον ίδιο βαθμό νευροεκφύλισης στον εγκέφαλο. Συνολικά, η έρευνά μας έδειξε πως η ενασχόληση με το ποδόσφαιρο δεν επιταχύνει εν τέλει την εξέλιξη της άνοιας", επισήμανε η ερευνήτρια.

Στους περιορισμούς της έρευνας περιλαμβάνονται το μικρό μέγεθος του δείγματος, αλλά και κάποια ανομοιομορφία του ως προς τις νευροψυχολογικές κλίμακες και τον αριθμό εξετάσεων. Παρ’ όλα αυτά, όπως ανέφερε η κ. Χρυσοχόου, συνεισφέρει στη βιβλιογραφία αν και πιλοτική, γιατί δεν υπάρχουν πολλές έρευνες που να εξετάζουν την σχέση μεταξύ ποδοσφαίρου και Αλτσχάιμερ.

Μια μελλοντική έρευνα, με μεγαλύτερο δείγμα, θα ήταν σημαντικό να εξετάσει και διαμεσολαβητικές στατιστικές, όπως για παράδειγμα η φυσική άσκηση, οι οποίες θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως προστατευτικοί παράγοντες στη σχέση ποδοσφαίρου και Αλτσχάιμερ.

Όπως διευκρίνισε σε παρέμβασή της η ομότιμη καθηγήτρια του ΑΠΘ και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Alzheimer Μάγδα Τσολάκη, η πολυπαραγοντική ανάλυση, που θα λαμβάνει υπόψη και συννοσηρότητες όπως υπέρταση, σάκχαρο, χοληστερίνη, θα συμβάλλει σε ασφαλέστερα συμπεράσματα. Αυτό θα μπορούσε να γίνει σε νεότερο χρόνο, καθώς θα διευρύνεται το δείγμα στη βάση δεδομένων.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Μάξιμουμ μέχρι δύο ώρες χρήση smartphone την ημέρα (μελέτη)
Υποχώρηση των δεικτών της γρίπης πάνω από 30% σε μία εβδομάδα - ECDC: Πότε είχαμε κορύφωση
Σύγχρονες εξελίξεις για την Lp(a)