Η κατ΄ οίκον αιμοκάθαρση έχει ήδη μια ιστορία 6 δεκαετιών, καθώς πρωτοεισήχθη στην δεκαετία του 1960, αρχικά σε Ιαπωνία, ΗΠΑ και Αγγλία. Σήμερα εφαρμόζεται στο 2% των αιμοκαθαιρόμενων ασθενών στις ΗΠΑ και σε χώρες της Ε.Ε. και σε λίγο μεγαλύτερα ποσοστά στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Στην Ελλάδα δεν εφαρμόζεται, καθώς δεν υπάρχει ακόμη το κατάλληλο νομικό πλαίσιο.

Στο πλαίσιο επιστημονικής ημερίδας στη Θεσσαλονίκη με θέμα "Θεραπευτικές Παρεμβάσεις που Δρουν Ευνοϊκά στην Ποιότητα Ζωής Ασθενών με Χρόνια Νεφρική Νόσο", ο MD, PhD, Νεφρολόγος στη Β' Πανεπιστημιακή Νεφρολογική κλινική του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ, Αθανάσιος Ρουμελιώτης, αναφέρθηκε σε ένα πλήθος πλεονεκτημάτων της αιμοκάθαρσης κατ΄ οίκον σε σχέση με την συμβατική αιμοκάθαρση, ενώ στη συζήτηση που ακολούθησε επισημάνθηκε πως ίσως είναι ώρα να σκεφτούμε την εισαγωγή της και στην Ελλάδα.

Τα είδη της κατ' οίκον αιμοκάθαρσης

Όπως είπε ο κ. Ρουμελιώτης στην εισήγησή του στην ημερίδα που συνδιοργάνωσαν το Εργαστήριο Αθλητιατρικής του ΑΠΘ με τη Β’ Νεφρολογική Κλινική και την Εταιρεία Ανοσολογίας της Λοίμωξης, τα είδη της κατ’ οίκον αιμοκάθαρσης περιλαμβάνουν:

  • Την καθημερινή (από 5 ως και 7 μέρες την εβδομάδα).
  • Την καθημερινή σύντομης διάρκειας (από 1,5 ως 3 ώρες ανά συνεδρία).
  • Την παρατεταμένης διάρκειας (πάνω από 5 ώρες, συνήθως 7 ή 8).
  • Την συχνή (πάνω από 3 φορές την εβδομάδα).
  • Την συχνή μακράς διάρκειας.
  • Τη νυχτερινή.

"Αν προτείναμε σε έναν ασθενή να ενταχθεί σε ένα κατ΄ οίκον σχήμα αιμοκάθαρσης, μάλλον θα του λέγαμε, όπως και στην περιτοναϊκή, ότι καλύτερα να κάνει νυχτερινή αιμοκάθαρση. Να πέσει το βράδυ για ύπνο, να συνδεθεί στο μηχάνημα, να κάνει 6, 7, 8 ώρες αιμοκάθαρση από τις 11 το βράδυ που θα κοιμηθεί μέχρι τις 6 το πρωί, να ξυπνήσει, να αποσυνδεθεί και να έχει όλη τη μέρα δική του", σημείωσε και πρόσθεσε: "Αυτό μπορεί να είναι είτε σε ένα καθημερινό σχήμα (5-7 μέρες την εβδομάδα) είτε σε ένα τρισεβδομαδιαίο σχήμα, 24 ώρες, διπλάσιες από το συμβατικό σχήμα στη Μονάδα".

Εξοπλισμός, προϋποθέσεις και παρακολούθηση

Τα μηχανήματα αιμοκάθαρσης που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο σπίτι είναι παρόμοια με αυτά που υπάρχουν στις Μονάδες Τεχνητού Νεφρού. "Βέβαια αυτά είναι λίγο πιο πολύπλοκα, πιο ογκώδη, και γι’ αυτό έχουν αναπτυχθεί σύγχρονα μηχανήματα, τα οποία είναι πιο compact, χωράνε σε ένα τραπεζάκι δίπλα στον ασθενή, είναι πιο εύκολα και μπορούν να επιλύσουν προβλήματα αν κάτι συμβεί", διευκρίνισε ο κ. Ρουμελιώτης, και αναφέρθηκε σε βασικές προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί το σπίτι του ασθενή, όπως:

  • Να υπάρχει ένας χώρος αποθήκευσης των υλικών.
  • Ένα σύστημα αντίστροφης όσμωσης.
  • Μια αποχέτευση από την οποία θα φεύγουν τα διαλύματα και τα προϊόντα της υπερδιήθησης.
  • Μια συγκεκριμένη πρίζα, η οποία θα συνδέεται απευθείας με τον ηλεκτρολογικό πίνακα του σπιτιού, παρόμοια με του νοσοκομείου.

Οι ασθενείς θα μπορούν να παρακολουθούνται απομακρυσμένα, μέσω εφαρμογών που εγκαθίστανται στο κινητό του ασθενή και στέλνουν σε real time πληροφορίες στη νοσηλεύτρια ή στον γιατρό της Μονάδας για την θερμοκρασία του ασθενή, την πίεση, για το αν τελειώνει το διάλυμα, πόσες ώρες του μένουν, για την υπερδιήθηση κλπ.

Η αγγειακή προσπέλαση γίνεται όπως και στις Μονάδες, με τον ίδιο τον ασθενή όμως να κάνει την παρακέντηση ή τη σύνδεση στον κεντρικό φλεβικό καθετήρα. Το σύστημα διαθέτη συναγερμό, που ενεργοποιείται σε περίπτωση που αποσυνδεθεί ο καθετήρας ή φύγει η βελόνα από την φίστουλα, ξυπνώντας τον ασθενή ώστε να αποτρέψει την αιμορραγία και να αναζητήσει βοήθεια.

Πλεονεκτήματα

Ο νεφρολόγος παρουσίασε μια σειρά από αποτελέσματα μελετών και μετα-αναλύσεων, που έχουν καταδείξει, μεταξύ άλλων, πως ασθενείς που μεταπήδησαν από την συμβατική 12ωρη αιμοκάθαρση σε πιο εντατικά σχήματα κατ΄ οίκον αιμοκάθαρσης, είχαν μια σειρά από εμφανή οφέλη, όπως:

  • Βελτίωση των καρδιακών παραμέτρων.
  • Ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, του φωσφόρου και του υπερπαραθυρεοειδισμού.
  • Σταθεροποίηση ή και υποστροφή των αγγειακών επασβεστώσεων στις στεφανιαίες αρτηρίες, άρα και του κινδύνου καρδιακής επιπλοκής.
  • Βελτίωση της ενδοθηλιακής λειτουργίας.
  • Βελτίωση του ύπνου και του συνδρόμου άπνοιας ύπνου.
  • Μείωση του αριθμού των φαρμάκων που λαμβάνουν.
  • Εν τέλει συνολική βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.

Στις αντενδείξεις για την αιμοκάθαρση κατ’ οίκον περιλαμβάνονται η μη επιθυμία/επιλογή του ασθενή, η μη κατάλληλες προδιαγραφές στο σπίτι, ιατρικές αντενδείξεις όπως επιληψία ή ψύχωση, καθώς και αν δεν μπορούν να πάρουν ηπαρίνη. Δεν αποτελούν αντενδείξεις ο σακχαρώδης διαβήτης, η ηλικία, η καρδιακή ανεπάρκεια και πολλές άλλες συννοσηρότητες.

"Πρέπει να το σκεφτούμε και στην Ελλάδα"

Σύμφωνα με τον ομιλητή, στις αιτίες των χαμηλών ποσοστών εφαρμογής της κατ’ οίκον αιμοκάθαρσης περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η χαμηλή επιθυμία των ασθενών, η περιορισμένη πρόταση από τους γιατρούς και η απουσία υποστηρικτικού περιβάλλοντος.

"Δεν είναι λύση για όλους, θα μπορούσε να είναι για κάποιους που θέλουν και μπορούν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους", επεσήμανε σε παρέμβασή του ο καθηγητής Νεφρολογίας στο ΑΠΘ, Βασίλειος Λιακόπουλος, ο οποίος προσδιόρισε τον φόβο του ασθενούς ως κύριο ανασταλτικό παράγοντα.

"Είναι μια μεγάλη υπόθεση, πρέπει να το σκεφτούμε και στην Ελλάδα", κατέληξε ο ίδιος.  

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ακύρωση συνάντησης μέχρι νεωτέρας
Oι 50 γίγαντες του φαρμάκου
Πνιγμοί στη θάλασσα: 3,6 ανά 100.000 πληθυσμού, στην Ελλάδα