Με αφορμή τις πρόσφατες δηλώσεις του Τσέχου υφυπουργού Υγείας στο Διεθνές Συνέδριο Πλάσματος που πραγματοποιήθηκε στη Βαρσοβία (19-21 Μαΐου 2025) ο Πανελλήνιος Σύλλογος Πασχόντων από Μεσογειακή Αναιμία & Δρεπανοκυτταρική Νόσο (ΠΑΣΠΑΜΑ) θεωρεί υποχρέωσή του να εκφράσει τη θέση του και να ενημερώσει υπεύθυνα την κοινή γνώμη:

Το αίμα αποτελείται από ερυθρά, αιμοπετάλια και πλάσμα. Το πλάσμα, μετά από κλασματοποίηση, μπορεί να δώσει πολύτιμα φαρμακευτικά προϊόντα για συγκεκριμένες κατηγορίες ασθενών. Ο Τσέχος Υφυπουργός πρότεινε την υιοθέτηση από την Ελλάδα του μεικτού συστήματος συλλογής πλάσματος (δημόσιο και ιδιωτικό), όπως εφαρμόζεται σε τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες (Αυστρία, Τσεχία, Ουγγαρία, Γερμανία), όπου περιλαμβάνεται και οικονομική αποζημίωση στους δότες πλάσματος, με στόχο την αυτάρκεια της Ευρώπης σε παράγωγα πλάσματος.

Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Πασχόντων από Μεσογειακή Αναιμία και Δρεπανοκυτταρική Νόσο (ΠΑΣΠΑΜΑ) εκφράζει την κατηγορηματική του αντίθεση στην υιοθέτηση ενός τέτοιου μεικτού μοντέλου, καθώς εκτιμά ότι θα επηρεάσει άμεσα τόσο την επάρκεια όσο και την ασφάλεια του αίματος. Οι συνέπειες θα είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικές όχι μόνο για τους περίπου 4.000 πολυμεταγγιζόμενους ασθενείς της κοινότητάς μας, αλλά και για όλους τους πάσχοντες από χρόνιες αιματολογικές παθήσεις των οποίων η θεραπεία εξαρτάται από τακτικές μεταγγίσεις. Επιπλέον, κινδυνεύει να επηρεαστεί δυσμενώς και κάθε πολίτης που ενδέχεται να χρειαστεί αίμα, όπως ασθενείς που υποβάλλονται σε καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις, μεταμοσχεύσεις και άλλα σοβαρά περιστατικά.

Τα άτομα με Θαλασσαιμία (Μεσογειακή Αναιμία) και Δρεπανοκυτταρική Νόσο έρχονται συχνά αντιμέτωπα με ελλείψεις αίματος, εξαιτίας της διαχρονικής έλλειψης επάρκειας και αυτάρκειας της χώρας μας σε αίμα. Η βασική αιτία αυτής της κατάστασης είναι η απουσία Κεντρικής Διαχείρισης Αίματος. Το σύστημα αυτό ξεκίνησε πιλοτικά στην Αττική μόλις πριν από έναν χρόνο και ελπίζουμε να επεκταθεί ταχέως σε όλη τη χώρα. Μέσω της Κεντρικής Διαχείρισης αναμένετε όχι μόνο επάρκεια αίματος, αλλά και τη δημιουργία αποθεμάτων πλάσματος για κλασματοποίηση -δηλαδή τον διαχωρισμό του πλάσματος από το εθελοντικά προσφερόμενο ολικό αίμα- με στόχο την παραγωγή πολύτιμων φαρμακευτικών σκευασμάτων (PDMPs).

Σήμερα, από το πλάσμα που συλλέγεται από τους αιμοδότες στη χώρα μας, μόνο ένα μικρό ποσοστό  χρησιμοποιείται για μεταγγίσεις σε ασθενείς που το έχουν ανάγκη. Το υπόλοιπο απορρίπτεται, καθώς δεν αξιοποιείται ως πρώτη ύλη για την παραγωγή φαρμακευτικών σκευασμάτων. Στο παρελθόν είχαν συναφθεί συμβάσεις για τη διοχέτευση και κλασματοποίηση του ελληνικού πλάσματος με τον Ελβετικό Ερυθρό Σταυρό και τον Ολλανδικό οργανισμό Sanquin.

Η πρόταση του Τσέχου υφυπουργού για τη δημιουργία κέντρων συλλογής πλάσματος με οικονομικό κίνητρο για τους πλασματοδότες ενέχει σοβαρούς κινδύνους και απειλεί τη σταθερότητα του συστήματος αιμοδοσίας. Συγκεκριμένα, η εφαρμογή μιας τέτοιας πολιτικής θα οδηγήσει:

1. Σε ελλείψεις αίματος και αδυναμία δημιουργίας αποθεμάτων, καθώς ένα μεγάλο μέρος του γενικού πληθυσμού θα προτιμήσει να δίνει πλάσμα –και μάλιστα πολύ συχνά– αντί για ολικό αίμα, αφού θα λαμβάνει χρηματική αποζημίωση. Υπενθυμίζεται ότι η προσφορά ολικού αίματος είναι εφικτή μόλις 3-4 φορές ετησίως, ενώ η προσφορά πλάσματος μπορεί να γίνεται 1-2 φορές την εβδομάδα.

2. Σε σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια του συλλεγόμενου πλάσματος, καθώς τα ιδιωτικά κέντρα συλλογής πλάσματος, λειτουργώντας με γνώμονα το κέρδος, θα επιδιώκουν τη μεγιστοποίηση της προσέλευσης δοτών. Παράλληλα, οι πλασματοδότες –προκειμένου να λάβουν την «αποζημίωση»– ενδέχεται να αποκρύπτουν κρίσιμες πληροφορίες για την κατάσταση της υγείας τους, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο μετάδοσης λοιμογόνων παραγόντων όπως ο HIV και οι ηπατίτιδες B και C. Δεν είναι τυχαίο ότι τα περισσότερα
ιδιωτικά κέντρα πλάσματος ανοίγουν σε οικονομικά ευάλωτες περιοχές.

3. Στην υπονόμευση του ίδιου του συστήματος Αιμοδοσίας, καθώς και της έννοιας του Εθελοντή Αιμοδότη και του εθελοντισμού συνολικά. Η μετατροπή μιας πράξης ανιδιοτελούς προσφοράς σε χρηματική συναλλαγή πλήττει την ηθική βάση της εθελοντικής αιμοδοσίας και αλλοιώνει βαθιά τον χαρακτήρα της κοινωνικής αλληλεγγύης ενώ κατακερματίζει και εμπορευματοποιεί τον ανθρώπινο οργανισμό.

Ο Σύλλογος αναμένει σαφείς απαντήσεις στα εξής ερωτήματα:

1. Για ποιο λόγο ο Τσέχος υφυπουργός Υγείας επικεντρώνεται στην Ελλάδα σχετικά με τη μεταρρύθμιση του συστήματος συλλογής πλάσματος, και όχι σε μεγαλύτερες ευρωπαϊκές χώρες με σαφώς πιο ανεπτυγμένα συστήματα αιμοδοσίας;

2. Πώς διασφαλίζεται η επάρκεια πλάσματος για τις ανάγκες της χώρας μας μέσα από αυτό το μοντέλο; Όπως παραδέχεται ο ίδιος ο Τσέχος Υφυπουργός Υγείας, Jakub Dvořáček, η Τσεχία «συλλέγει 1,3 εκατομμύρια λίτρα πλάσματος σε ετήσια βάση, το μεγαλύτερο ποσοστό του οποίου (άνω του 90%) εξάγεται σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Παρά τη μεγάλη παραγωγή πλάσματος, η χώρα δεν έχει καταφέρει να παράγει η ίδια τα κρίσιμα φάρμακα, τα οποία συνεχίζει να αγοράζει» .

3. Γιατί αποκρύπτεται το γεγονός ότι στη χώρα μας περισσεύει πλάσμα το οποίο καταλήγει να απορρίπτεται;

4. Ποιος είναι ο αριθμός των ασθενών στην Ελλάδα που χρειάζονται προϊόντα πλάσματος, ποια είναι τα εν λόγω σκευάσματα και ποιο είναι το οικονομικό κόστος της εισαγωγής τους; Δεν θα μπορούσε η κάλυψη αυτών των αναγκών να επιτευχθεί με την πλήρη εφαρμογή της Κεντρικής Διαχείρισης Αίματος και την αξιοποίηση του πλάσματος που σήμερα μένει αναξιοποίητο;

Τέλος ο ΠΑΣΠΑΜΑ απευθύνει έκκληση προς την Πολιτεία να διασφαλίσει την καθολική, ισότιμη και ασφαλή πρόσβαση των ασθενών με Θαλασσαιμία και Δρεπανοκυτταρική Νόσο στις μεταγγίσεις αίματος, καθώς και των ασθενών που έχουν ανάγκη φαρμακευτικών σκευασμάτων από την κλασματοποίηση του πλάσματος. Αυτό πρέπει να επιτευχθεί αποκλειστικά μέσω ενός δημόσιου, εθελοντικού, μη ανταποδοτικού και μη κερδοσκοπικού συστήματος αιμοδοσίας, με στόχο την ασφάλεια των ασθενών και την ηθική διαχείριση των δωρεών ανθρώπινων ιστών (αίματος και παραγώγων του).

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Έκρηξη στο Νοσοκομείο Σερρών- Δύο ελαφρά τραυματίες
Ε.Σ.Α.μεΑ: Διπλασιασμός εισοδηματικών ορίων και ποσού ατόμων με αναπηρία για επιστροφή ενοικίου
ΣΦΕΕ: Υπέρ του Ψηφίσματος της Παγκόσμιας Συνέλευσης Υγείας για τις Σπάνιες Παθήσεις