Μια ανησυχητική τάση καταγράφει νέα ανάλυση της UNICEF, σύμφωνα με την οποία τα παιδιά σε όλο τον κόσμο καταναλώνουν ολοένα και περισσότερα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα (UPFs) – μια διατροφική στροφή με σοβαρές συνέπειες για την υγεία, την ανάπτυξη και την ψυχική τους ευεξία.

Η έκθεση, που βασίζεται σε πρόσφατες μελέτες δημοσιευμένες στο The Lancet, αναδεικνύει τόσο τους κινδύνους όσο και τον τρόπο με τον οποίο η βιομηχανία διαμορφώνει το διατροφικό περιβάλλον των παιδιών.

Τα UPFs, προϊόντα που συχνά αποτελούνται από ζάχαρη, αλάτι, ανθυγιεινά λίπη, βιομηχανικά άμυλα και μια σειρά πρόσθετων, μπαίνουν στη ζωή των παιδιών πολύ νωρίς. Σε 11 χώρες χαμηλού εισοδήματος, έως και το ένα τρίτο των παιδιών κάτω των πέντε ετών καταναλώνει τακτικά γλυκά ποτά.

Η εικόνα επιδεινώνεται στην εφηβεία: το 60% των εφήβων δηλώνει ότι κατανάλωσε τουλάχιστον ένα ζαχαρούχο προϊόν την προηγούμενη μέρα, ενώ σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες πάνω από το 50% των ημερήσιων θερμίδων προέρχεται πλέον από UPFs.

Η UNICEF προειδοποιεί ότι τα προϊόντα αυτά, σχεδιασμένα ώστε να είναι ιδιαίτερα εύγευστα και εύκολα στην κατανάλωση, λειτουργούν εις βάρος της υγείας των παιδιών.

• Η υπερβολική ζάχαρη επιβαρύνει τον μεταβολισμό και αυξάνει τον κίνδυνο διαβήτη.
• Το πολύ αλάτι συνδέεται με υπέρταση και προβλήματα στα νεφρά.
• Οι ραφιναρισμένοι υδατάνθρακες προκαλούν έντονες αυξομειώσεις στο σάκχαρο, αυξάνοντας την όρεξη.
• Ορισμένα πρόσθετα όπως οι γαλακτωματοποιητές φαίνεται να επηρεάζουν αρνητικά το μικροβίωμα, ενισχύοντας τη φλεγμονή.

Το αποτέλεσμα είναι διττό: τα UPFs προωθούν την παχυσαρκία, ενώ παράλληλα συμβάλλουν στον υποσιτισμό, καθώς υποκαθιστούν πιο θρεπτικά τρόφιμα. Έρευνες συνδέουν την αυξημένη κατανάλωσή τους με καθυστέρηση ανάπτυξης, προβλήματα συμπεριφοράς, κατάθλιψη και μειωμένη σχολική επίδοση.

Από το 2000 το ποσοστό υπέρβαρων παιδιών έχει διπλασιαστεί, και από το 2025 τα παχύσαρκα παιδιά παγκοσμίως ξεπέρασαν αριθμητικά τα υποβαρή. Το οικονομικό κόστος είναι τεράστιο: σε χώρες όπως η Κίνα και το Μεξικό, η μακροπρόθεσμη επιβάρυνση από την παιδική παχυσαρκία αντιστοιχεί έως και στο 3% του ΑΕΠ.

Η UNICEF τονίζει ότι οι γονείς συχνά δεν έχουν ρεαλιστικές επιλογές. Η παγκόσμια βιομηχανία τροφίμων επενδύει επιθετικά στη διαφήμιση προϊόντων υψηλής επεξεργασίας, ακόμη και σε περιοχές κρίσεων.

Σχολεία, αθλητικές εγκαταστάσεις και παιδικοί σταθμοί γεμίζουν με χορηγίες UPFs, ενώ –όπως έδειξε η σειρά του Lancet– η βιομηχανία χρησιμοποιεί λόμπι, επιθετική νομική τακτική και πολιτικές πιέσεις για να αποτρέψει ρυθμίσεις.

Τα μέτρα που προτείνει η UNICEF

Ως απάντηση, η οργάνωση ζητά ένα ολοκληρωμένο πακέτο πολιτικών: • απαγόρευση διαφήμισης UPFs σε παιδιά,

• ευδιάκριτες προειδοποιητικές ενδείξεις στις συσκευασίες,
• απομάκρυνση των υπερεπεξεργασμένων προϊόντων και των χορηγιών τους από τα σχολεία,
• φόρους στα ζαχαρούχα ποτά,
• επιδοτήσεις για φρούτα, λαχανικά και όσπρια,
• αυστηρότερες προδιαγραφές στη σύσταση των προϊόντων.

Η UNICEF προειδοποιεί ότι χωρίς άμεση δράση, οι συνέπειες για τις μελλοντικές γενιές –και τα συστήματα υγείας– θα είναι τεράστιες. Οι κυβερνήσεις καλούνται να περιορίσουν την επιρροή της βιομηχανίας και να διασφαλίσουν ότι τα παιδιά μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον που ευνοεί, αντί να υπονομεύει, την υγεία τους.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί
Ενδυνάμωση των ασθενών: Καμπάνια ευαισθητοποίησης για την ενίσχυση υιοθέτησης της περιτοναϊκής κάθαρσης στην Ελλάδα
Πνευμονία: Βακτηριακό ένζυμο είναι πιθανό να προκαλεί μοιραίες καρδιακές επιπλοκές [μελέτη]