Η υψηλή εμβολιαστική κάλυψη στην κοινότητα είναι προϋπόθεση για να φανούν τα αποτελέσματα του εμβολιασμού στην δημόσια υγεία. Σύμφωνα με τους στόχους του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η κάλυψη πρέπει να ξεπερνάει το 90% για τον βασικό παιδιατρικό εμβολιασμό, ενώ στα ίδια ποσοστά πρέπει να είναι και ο εμβολιασμός κοριτσιών έως 15 ετών κατά του ιού HPV, στο πλαίσιο του προγράμματος για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Σε Έκθεσή του το 2024, ο ΠΟΥ διαπίστωνε απουσία πρόσφατων ανεξάρτητων αξιολογήσεων της εμβολιαστικής κάλυψης στην Ελλάδα και συνέστηνε τη διενέργεια υψηλής ποιότητας ερευνών για την επαλήθευση των επιπέδων κάλυψης.

Δύο πρόσφατες μελέτες από αντίστοιχες ερευνητικές ομάδες επιχείρησαν να υπολογίσουν τα ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης στην Ελλάδα στους δύο πληθυσμούς – στόχους, αντλώντας στοιχεία από τα ψηφιοποιημένα δεδομένα υγείας. Οι συνταγές εμβολίων προέρχονταν από το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης της ΗΔΙΚΑ, ενώ ο πληθυσμός από το μητρώο ΑΜΚΑ.

Η επίκουρη καθηγήτρια Νοσηλευτικής Δημόσιας Υγείας - Πρόληψης στο Τμήμα Νοσηλευτικής του ΕΚΠΑ, Γεωργία Κουρλαμπά (φωτογραφία), που συμμετείχε και στις δύο μελέτες, παρουσίασε τα ευρήματά τους, μιλώντας στο 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Παιδιατρικών Λοιμώξεων, που διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη.

Βασικός εμβολιασμός παιδιών 0 - 5 ετών

Η ερευνητική ομάδα του ΕΟΔΥ εκτίμησε την κάλυψη του βασικού παιδιατρικού εμβολιασμού σε παιδιά που γεννήθηκαν από 1/1/2018 μέχρι 31/12/2022, με βάση τις συνταγές που εκδόθηκαν για παιδιά που έλαβαν ΑΜΚΑ σε αυτό το διάστημα.

Έγινε αρχική εκτίμηση της εμβολιαστικής κάλυψης για κάθε ένα από τα 7 εμβόλια μέχρι την ηλικία των 24 μηνών, καθώς και επανυπολογισμός μέχρι τις 31/12/2024.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, που αυτό το διάστημα βρίσκεται υπό δημοσίευση:

  • Το ποσοστό των παιδιών που είχε κάνει 4 δόσεις του εμβολίου έναντι διφθερίτιδας, κοκκύτη, τετάνου και πολυομυελίτιδας μέχρι την ηλικία των 24 μηνών κυμαίνεται κοντά στο 77% σε όλα τα έτη γέννησης της υπό εξέταση περιόδου. Με τον υπολογισμό μέχρι 1/12/2024, η κάλυψη ανέβηκε στο 87%, γεγονός που καταδεικνύει πως η 4η δόση γίνεται, με κάποια καθυστέρηση.
  • Παρόμοια ήταν τα ποσοστά κάλυψης για το εμβόλιο αιμόφιλου ινφλουέντσας τύπου Β, που γίνεται μέσα από τα πολυδύναμα εμβόλια.
  • Για την ηπατίτιδα Β, με 3 δόσεις εμβολίων είχε εμβολιαστεί το 88,6% των παιδιών μέχρι 24 μηνών, ποσοστό που προσέγγισε το 90% όταν επανυπολογίστηκε μέχρι 31/12/24.
  • Για τον πνευμονιόκοκκο, στους 24 μήνες είχε εμβολιαστεί το 87% των παιδιών που έχουν γεννηθεί από το 2018 ως το 2022, με το ποσοστό επίσης να αυξάνεται στον επανυπολογισμό ως το τέλος του 2024.
  • Για τον μηνιγγιτιδόκοκκο το ποσοστό κάλυψης πλησιάζει το 90%. Λίγο χαμηλότερα (από 85% ως 88%) είναι τα ποσοστά κάλυψης με το MMR (ιλαρά, παρωτίτιδα, ερυθρά), ενώ αρκετά χαμηλότερα, κοντά στο 80% είναι αυτά της ανεμοβλογιάς. Στον επανυπολογισμό μέχρι 31/12/2024, για όλα τα εμβόλια ξεπερνάει το 90%.

Τα ποσοστά των παιδιών που είναι πλήρως εμβολιασμένα με τα 7 εμβόλια κυμαίνεται από 65% μέχρι 68%, ανάλογα με το έτος γέννησης, ενώ ανεβαίνει μέχρι το 78% με τον επανυπολογισμό ως το τέλος του 2024. Διαπιστώνεται, επίσης, ότι υπάρχει ένα ποσοστό 2% των παιδιών που φαίνεται ότι δεν έχει κάνει κανένα εμβόλιο.

Εμβολιασμός παιδιών και εφήβων κατά του HPV

Η δεύτερη μελέτη, για την εκτίμηση της εμβολιαστικής κάλυψης κατά του ιού HPV, άντλησε στοιχεία συνταγών εμβολίων από 1/1/2019 μέχρι 31/12/2024, για παιδιά που μέσα σε αυτά τα έτη είχαν ηλικία 9 ως 15 ετών. Για την αξιοπιστία του αποτελέσματος, οι μελετητές περιορίστηκαν στον υπολογισμό της εμβολιαστικής κάλυψης στα έτη 2022, 2023 και 2024, αλλά έλαβαν υπόψη και όλες τις δόσεις που είχαν κάνει νωρίτερα.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, που δημοσιεύτηκαν πριν από λίγες μέρες στο περιοδικό Vaccine, τα κορίτσια που ήταν 9 ετών το 2022 είχαν εμβολιαστεί σε ποσοστό 4%, με το ποσοστό να αυξάνεται προοδευτικά με την πάροδο του χρόνου και της ηλικίας. Τα κορίτσια στην ηλικία των 15 ετών και στα τρία ημερολογιακά έτη, έχουν ποσοστό εμβολιασμού με μία δόση κοντά στο 65%, ένα ποσοστό που φαίνεται να παγιώνεται σε αυτό το επίπεδο. Περίπου το 50% των κοριτσιών μέχρι τα 15 έτη φαίνεται να έχει κάνει και τη δεύτερη δόση.

Σαφώς χαμηλότερα, αλλά διαρκώς αυξανόμενα, είναι τα ποσοστά κάλυψης των αγοριών, ο εμβολιασμός των οποίων έναντι του ιού HPV εντάχθηκε στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών το 2022.

Γεωγραφικές ανισότητες

Κοινό εύρημα και στις δύο μελέτες είναι οι διαφορές στην εμβολιαστική κάλυψη μεταξύ των Περιφερειών της χώρας.

Το Βόρειο και το Νότιο Αιγαίο έχουν τα χαμηλότερα ποσοστά, με 55,98% και 64,82%, αντίστοιχα, στον βασικό παιδιατρικό εμβολιασμό, ενώ στον αντίποδα βρίσκονται η Δυτική Μακεδονία με 79,74% και Κρήτη με 74,88%.

"Χρειάζονται άλλου τύπου μελέτες για να είμαστε σίγουροι για τους λόγους αυτών των γεωγραφικών ανισοτήτων. Εικάζουμε ότι έχει να κάνει με τον πληθυσμό που δεν έχει γεννηθεί στην Ελλάδα και ζει στις περιοχές αυτές, ενδεχομένως και με την περιορισμένη πρόσβαση στις υπηρεσίες Υγείας", λέει στο iatronet.gr η κ. Κουρλαμπά, σημειώνοντας πως υπάρχουν συγκεκριμένοι πληθυσμοί στους οποίους πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο, με στόχο την αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης.

Σύμφωνα με την ίδια, τα ευρήματα καταδεικνύουν ότι τα ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης στην Ελλάδα στον βασικό εμβολιασμό παιδιών 0 - 5 ετών είναι μεν ικανοποιητικά, αλλά χαμηλότερα σε κάποιες περιπτώσεις από τους στόχους που έχει θέσει ο ΠΟΥ. Σε ό,τι αφορά τον εμβολιασμό έναντι του HPV, η απόσταση είναι μεγάλη και υπάρχει ανάγκη να καλυφθεί.

Στους περιορισμούς των δύο μελετών περιλαμβάνονται το ότι δεν έχουν ληφθεί υπόψη τα εμβόλια που έχουν γίνει εκτός ασφαλιστικού φορέα, καθώς και το ότι δεν γνωρίζουμε αν διενεργήθηκαν όλα τα εμβόλια που συνταγογραφήθηκαν. "Τα μειονεκτήματα αυτά μπορούν να αρθούν αν υιοθετηθεί καθολικά το μητρώο εμβολιασμού και αρχίσουν να καταχωρούνται όλα τα εμβόλια που διενεργούνται, με ή χωρίς συνταγή", κατέληξε.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Μητσοτάκης: Επιστρέφονται δύο ενοίκια σε γιατρούς, νοσηλευτές που υπηρετούν στην επαρχία
Το ΜέΡΑ25 ζητά και προτείνει λύσεις για το Γενικό Νοσοκομείο Ξάνθης
Σημαντική επιστημονική διάκριση για το πρόγραμμα ‘’Parent2Parent Support’’ της ΑμΚΕ Καρκινάκι