Τάση υποχώρησης παρουσιάζουν, διεθνώς και στην Ελλάδα, τα περιστατικά διεισδυτικών στρεπτοκοκκικών λοιμώξεων, έπειτα από την «έκρηξη» στα πρώτα δύο χρόνια μετά την οξεία φάση της πανδημίας. Ωστόσο, εξακολουθούν να είναι παρόντα στην κοινότητα και είναι απαραίτητη η επιτήρηση, που γίνεται πλέον στην Ελλάδα, με ανάλυση και των μοριακών χαρακτηριστικών του παθογόνου.

Οι επιστήμονες έχουν επιβεβαιώσει την παρουσία και στη χώρα μας του κλάδου M1UK του βακτηρίου που αναγνωρίστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο και έχει συνδεθεί με μεγαλύτερη τοξικότητα, ενώ ένας νέος "ελληνικός" τύπος σειρά αναμένεται να κατατεθεί για ταξινόμηση με το όνομα M1GR.

Ο καθηγητής Παιδιατρικής - Λοιμωξιολογίας στην Α’ Παιδιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ στο Παιδιατρικό Νοσοκομείο "Η Αγία Σοφία", Αθανάσιος Μίχος, αναφέρθηκε στα τελευταία δεδομένα, σε εισήγησή του στο 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Παιδιατρικών Λοιμώξεων που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες μέρες στη Θεσσαλονίκη.

Η μεταπανδημική έξαρση και η υποχώρηση

Η πανδημία κορωνοϊού «εξαφάνισε» για ένα διάστημα τις βακτηριακές λοιμώξεις, για να ακολουθήσει μια περίοδος ραγδαίας αύξησης. Η κοινοπραξία επιστημόνων PEGASUS που μελετά την επίπτωση της διεισδυτικής λοίμωξης από στρεπτόκοκκο ομάδας Α (iGAS) σε παιδιά σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ανέλυσε τις χρονοσειρές δεδομένων από 15 ευρωπαϊκές χώρες, συγκρίνοντας την περίοδο μετά την οξεία φάση της πανδημίας (1/4/2022 - 31/3/2024) με τη διετία πριν την εμφάνισή της (1/1/2018 - 31/3/2020).

Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα, καταδεικνύουν μια αύξηση κατά 229,8% των διεισδυτικών λοιμώξεων. Οι αυξήσεις διέφεραν μεταξύ των κλινικών εκδηλώσεων, κυμαινόμενες από +62,7% στις οστεοαρθρικές ως το +238,7% στις πνευμονικές και διάφορα ποσοστά αύξησης σε βακτηριαιμία, αποστήματα, λοιμώξεις δέρματος και άλλες εκδηλώσεις. Συνολικά συμπεριλήφθηκαν 2.091 περιπτώσεις στην περίοδο αναφοράς, κατά την οποία κατέληξαν 79 παιδιά (θνητότητα 3,6%) και 580 (27,7%) χρειάστηκαν εισαγωγή στη ΜΕΘ.

Η μελέτη, στην οποία συμμετείχαν τα νοσοκομεία Αγία Σοφία και Αγλαϊα Κυριακού, διερεύνησε, επίσης, κατά πόσο τα περιστατικά iGAS συσχετίστηκαν με τις εξάρσεις γρίπης, RSV και άλλων ιογενών λοιμώξεων στις 15 χώρες. "Συμπαίκτης είναι κυρίως η γρίπη", ανέφερε ο κ. Μίχος, προσθέτοντας πως έχει καταδειχτεί και σε άλλες μελέτες η συσχέτιση των περιόδων έξαρσης γρίπης με την αύξηση των διεισδυτικών περιστατικών στρεπτόκοκκου. Επιπλέον, αναφέρθηκε σε ισλανδική μελέτη με στοιχεία 50 χρόνων φορείας, η οποία κατέδειξε πως σε περιόδους που αυξάνονται τα περιστατικά στρεπτόκοκκου μπορεί ως και 1 στα 3 παιδιά να είναι φορέας.

Η επιδημιολογία στην Ελλάδα

Ο κλάδος στρεπτόκοκκου Μ1UK που ονομάστηκε έτσι γιατί αναγνωρίστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, έχει συνδεθεί με μεγαλύτερη θνητότητα (24%, έναντι 22%) σε σχέση με το M1Global. Τα στελέχη με μεγαλύτερη διεισδυτικότητα και ραγδαία εξέλιξη, οδήγησαν στο θάνατο μέσα στην ίδια ημέρα λήψης του δείγματος στο 63% των περιπτώσεων.

Η επιδημιολογία στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία που άρχισε να συγκεντρώνει συστηματικά ο ΕΟΔΥ μετά την πανδημία, δείχνουν τάση υποχώρησης:

  • Το 2023 καταγράφηκαν 90 περιστατικά, εκ των οποίων τα 48 σε παιδιά, και 9 θάνατοι παιδιών.
  • Το 2024 τα περιστατικά μειώθηκαν σε 68, εκ των οποίων 25 παιδιά και 2 θάνατοι.
  • Το 2025 1 παιδί έχει καταλήξει σε σύνολο 15 παιδιατρικών περιστατικών, ενώ η θνητότητα μειώθηκε στο 15%.

"Το 2023 μαζέψαμε στελέχη από διεισδυτική και μη διεισδυτική νόσο και τα θανατηφόρα που μας είχε στείλει ο ΕΟΔΥ, και κάναμε μοριακή ανάλυση", είπε ο κ. Μίχος και αναφέρθηκε στη μελέτη που αφενός επιβεβαίωσε επίσημα ότι υπάρχει στην Ελλάδα ο κλάδος Μ1UK και αφετέρου αναγνώρισε έναν "ελληνικό" τύπο: "Υπάρχει ένας τύπος που έχει αρκετές μεταλλάξεις και είναι ξεχωριστή φυλλογεννητική σειρά, θα το καταθέσουμε στο ΝCBI (σ.σ. National Center for Biotechnology Information), το ονομάσαμε M1GR", σημείωσε.

Σε ό,τι αφορά τις μικροβιακές αντοχές, ο καθηγητής ανέφερε ότι ευτυχώς όλα τα στελέχη είναι ακόμη ευαίσθητα στην πενικιλίνη. Παρουσιάζουν αντοχή σε συγκεκριμένα αντιμικροβιακά, αλλά δεν παρατηρήθηκε διαφορά στις αντοχές μεταξύ διεισδυτικών και μη στελεχών.

Θα μπορούσε να είχε προληφθεί;

Ένα ερώτημα που απασχολεί τους γιατρούς έπειτα από περιστατικά με διεισδυτική στρεπτοκοκκική λοίμωξη και ατυχή κατάληξη, είναι το αν αυτή η εξέλιξη θα μπορούσε να είχε προληφθεί.

Μελέτη Γερμανών και Ελβετών επιστημόνων διερεύνησε αναδρομικά τι είχε προηγηθεί σε 63 περιπτώσεις παιδιών, με διάμεση ηλικία τα 4,2 έτη. Βρήκαν ότι το 59% είχε επισκεφθεί τον παιδίατρο εντός 4 εβδομάδων και υποψία στρεπτοκοκκικής λοίμωξης υπήρχε μόνο στο 13%. Μόλις 2 παιδιά έλαβαν αντιβιοτικά, επειδή η κλινική τους εικόνα δεν παρέπεμπε σε αυτή, ενώ μόνο 1 παιδί είχε θετικό strep test.

"Οι συγγραφείς καταλήγουν ότι πολύ λίγα παιδιά είχαν υποψία λοίμωξης, οι δυνατότητες πρόληψης ουσιαστικά ήταν πολύ περιορισμένες και τελικά η νόσος δεν αποτράπηκε, ακόμη και σε αυτούς που πήραν αντιβιοτικά", σημείωσε ο κ. Μίχος.

Εμβόλια

Ο καθηγητής χαρακτήρισε ως ευσεβή πόθο την ανάπτυξη εμβολίου για τον iGAS και αναφέρθηκε στα τελευταία δεδομένα των μελετών.

"Είχε ξεκινήσει άσχημα, γιατί τα πρώτα εμβόλια τη δεκαετία του ‘60 πήραν νεκρό μικροοργανισμό με αποτέλεσμα να πάθουν ρευματικό πυρετό πολλοί από τους συμμετέχοντες κι έτσι πήγε πίσω η έρευνα", είπε και πρόσθεσε: "Αυτή τη στιγμή υπάρχουν σε εξέλιξη μελέτες για εμβόλια που έχουν κομμάτια του σταθερού τμήματος της Μ πρωτεϊνης, που έχουν βρει με βιοπληροφορική ότι δεν σχετίζονται με αντιγόνα του οργανισμού".

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Νέα θεραπευτική αγωγή για τον μεταστατικό καρκίνο του μαστού
HealthCare Transformation - Λ. Θηραίος: Πολυνοσηρότητα και προσήλωση στη θεραπεία [βίντεο]
Healthcare Transformation - Κ. Βαρσάμος: Νέα εποχή στην εκπαίδευση [βίντεο]