Περισσότερα από 10.000 δείγματα εδάφους και υδάτων από ολόκληρη τη Δανία ανέλυσε μια ερευνητική ομάδα ως προς τους μικροοργανισμούς που περιέχουν. Οι μετρήσεις έγιναν κατά μέσο όρο ανά τέσσερα τετραγωνικά χιλιόμετρα. Τα εν μέρει εντυπωσιακά αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nature, δείχνουν μεγάλες διαφορές μεταξύ γεωργικών και πιο φυσικών περιοχών.

Για τους Αυστριακούς ερευνητές που συμμετείχαν, τα δεδομένα αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν, μεταξύ άλλων, για την τεκμηρίωση επιτυχημένων δράσεων αναγέννησης της φύσης.

Ήδη από τον 18ο αιώνα, ο Δανός βασιλιάς Φρειδερίκος Ε΄ υπήρξε η κινητήρια δύναμη πίσω από ένα επιστημονικό μεγαλεπήβολο έργο διάρκειας άνω των 120 ετών – τη "Flora Danica", μια συνολική καταγραφή της φυτικής ζωής της χώρας. Το 2019, με την υποστήριξη ενός ιδρύματος, ξεκίνησε το έργο "Microflora Danica" (MFD), μια σύγχρονη αλλά εξίσου απαιτητική προσπάθεια.

Στόχος ήταν η όσο το δυνατόν πιο λεπτομερής και πλήρης χαρτογράφηση των περιβαλλοντικών μικροβιωμάτων, δηλαδή των κοινοτήτων μικροοργανισμών της Δανίας. Συνολικά αναλύθηκαν 10.683 δείγματα εδάφους και υδάτων με σύγχρονες μεθόδους αποκωδικοποίησης του γενετικού τους υλικού.

Κεντρικό ρόλο στο έργο είχε ο μικροβιολόγος Μίχαελ Βάγκνερ, ο οποίος εργάζεται κυρίως στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και σε μικρότερο βαθμό στο Πανεπιστήμιο του Άαλμποργκ. Ιδιαίτερα οι αναλύσεις σχετικά με τους μικροοργανισμούς που αξιοποιούν τα αζωτούχα λιπάσματα στα εδάφη – τους λεγόμενους νιτροποιητές – πραγματοποιήθηκαν στη Βιέννη. 

Πλέον είναι δυνατόν να παρακολουθείται γεωγραφικά ποιοι μικροοργανισμοί απαντώνται σε κάθε περιοχή. Τα σημεία δειγματοληψίας ταξινομήθηκαν επίσης ανάλογα με τη χρήση της γης – αν πρόκειται για αστικές περιοχές, γεωργικές εκτάσεις ή λιγότερο ανθρωπογενώς επηρεασμένους τύπους εδάφους. Τέτοιες φυσικές εκτάσεις είναι πλέον σχετικά λίγες στη Δανία. Η γεωργία με έντονη χρήση αζωτούχων λιπασμάτων καλύπτει περίπου τα δύο τρίτα της χώρας, κάτι συγκρίσιμο με την εντατική χρήση γης σε πεδινές περιοχές της Αυστρίας.

Ένα από τα βασικά ερωτήματα της μελέτης ήταν: "Πώς διαφέρει η αδιατάρακτη από τη διαταραγμένη φύση;", ιδιαίτερα ενόψει των ισχυρών προσπαθειών στη Δανία για επαναφυσικοποίηση εκτάσεων.

Πρόκειται για ζήτημα που, όπως είναι γνωστό, συζητείται και στην Αυστρία με πολιτικές αντιπαραθέσεις. Συχνά δεν είναι σαφές πώς μπορεί να αποδειχθεί μια επιτυχημένη αναγέννηση.

Μία προσέγγιση θα ήταν η σύγκριση με τη σύσταση των μικροοργανισμών σε παρόμοια, φυσικά εδάφη. Το μικροβίωμα του εδάφους καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις λειτουργίες του – αν, για παράδειγμα, δεσμεύει CO₂ ή το απελευθερώνει και ποιοι ανώτεροι οργανισμοί μπορούν να ζήσουν εκεί. Γι’ αυτό και πολλά από τα ευρήματα του έργου είναι ενδιαφέροντα για την Αυστρία, εκτός των αλπικών περιοχών.

Ένα κεντρικό συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι τα διαταραγμένα οικοσυστήματα παρουσιάζουν, παραδόξως, μεγάλη ποικιλότητα μικροοργανισμών. Ωστόσο, η σύνθεση των ειδών είναι σχεδόν ίδια σε όλες τις εντατικά χρησιμοποιούμενες από τον άνθρωπο περιοχές. 

Στον τομέα των νιτροποιητών – ειδικό αντικείμενο των ερευνητικών ομάδων του Βάγκνερ – η μελέτη έδειξε ξανά πόσο λίγα γνωρίζουμε για αυτούς τους μικροοργανισμούς και πόσο σημαντικό είναι να τους κατανοήσουμε καλύτερα.

Σε αυτούς βρίσκεται το κλειδί για τη βελτίωση της αξιοποίησης του αζώτου.

Γίνονται προσπάθειες να ανασταλεί η δραστηριότητά τους μέσω προσθέτων στα λιπάσματα. Ωστόσο, δεν είναι σαφές τι ακριβώς επηρεάζεται και με ποιο αποτέλεσμα, καθώς διαφορετικές ομάδες νιτροποιητών αντιδρούν διαφορετικά στους αναστολείς και δεν είναι ξεκάθαρο ποιοι οργανισμοί είναι ενεργοί σε κάθε περιοχή.

Επιπλέον, πολλοί νιτροποιητές, όπως οι σημαντικοί στην Ευρώπη τύποι TA-21 και "Comammox-Nitrospira Clade B", δεν έχουν ακόμη καλλιεργηθεί σε καθαρή μορφή στο εργαστήριο για να μελετηθούν λεπτομερώς.

Στη Δανία, η ομάδα της Βιέννης πιθανότατα ανακάλυψε και μια εντελώς νέα ομάδα νιτροποιητών. Αυτό δείχνει ότι "βρισκόμαστε ακόμη στην επιφάνεια της κατανόησης", σύμφωνα με τον Βάγκνερ.

Το μοναδικό αυτό σύνολο δεδομένων από τη Δανία είναι, επομένως, ιδιαίτερα πολύτιμο για μελλοντική έρευνα στην Αυστρία και σε άλλες χώρες. 

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Βράβευση ΕΟΠΑΕ στο 7ο Συνέδριο Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας στην Υγεία – ΠΟΚοιΣΠΕ 2025
Ο τραυματισμός στο κεφάλι συνδέεται με αύξηση του κινδύνου για αυτοκτονία [μελέτη]
Ο 'Ά.Γεωργιάδης για την επίτευξη του στόχου απορρόφησης του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος 2025 στα έργα του ΤΑΑ