Εννέα ιστορικά νοσοκομεία της Αττικής

Ιστορία ενάμιση και πλέον αιώνα έχουν μία σειρά από νοσοκομεία της Αττικής.

Λίγοι γνωρίζουν πως το Οφθαλμιατρείο είναι από τα παλαιότερα νοσοκομεία της Ευρώπης!

Τα παλαιά κτίρια – κοσμήματα που σώζονται έως σήμερα, προκαλούν μία συναισθηματική φόρτιση και παραπέμπουν στα πρώτα βήματα του νεοσύστατου τότε ελληνικού κράτους.

Το Iatronet αναδεικνύει αυτόν τον ιστορικό πλούτο, με σκοπό να αναδείξει κρυμμένους αρχιτεκτονικούς θησαυρούς και να θυμίσει, παράλληλα, πως έχει ωριμάσει το αίτημα για λειτουργία σύγχρονων νοσηλευτικών μονάδων…

Οφθαλμιατρείο

Είναι ένα από τα αρχαιότερα νοσηλευτικά ιδρύματα της “Γηραιάς Ηπείρου”, με μία ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και θαυμάσιες οροφογραφίες.

Διαθέτει πολύτιμο μουσειακό υλικό και θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά ιστορικά μνημεία των νεότερων χρόνων.

Λόγω της θέσης του, συμπληρώνουν την τριλογία της Εθνικής Βιβλιοθήκης, του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Ακαδημίας Αθηνών.

Είναι έργο των Χριστιανού Χάνσεν, Γεράσιμου Μεταξά και Αριστείδη Μπαλάνου.

Η ανέγερσή του εγκρίθηκε τον Αύγουστο του 1843 επί Όθωνος, ως κτίριο για περίθαλψη πασχόντων από οφθαλμικά νοσήματα. Η τελετή θεμελίωσης του κτιρίου έγινε την 21η Απριλίου 1847 και τα επίσημα εγκαίνια την 14η Ιουνίου 1854.

"Ελπίς"

Συμπληρώνει 170 χρόνια αδιάλειπτης κοινωνικής συνεισφοράς στην ελληνική κοινωνία.

Ιδρύθηκε το 1842 ως Δημοτικό Νοσοκομείο Αθηνών, στην οδό Ακαδημίας όπου και λειτούργησε ως το 1971, οπότε μεταστεγάστηκε στις σημερινές του εγκαταστάσεις.

Στο νοσοκομείο ξεκίνησαν τη λαμπρή ιατρική τους σταδιοδρομία πολλές από τις μεγαλύτερες μορφές της ιατρικής επιστήμης στη χώρα μας που μετέπειτα συμμετείχαν στην ίδρυση πολλών από τα άλλα νοσοκομεία της Αθήνας (Αρεταίος, Μαγγίνας, Μακκάς, Αλιβιζάτος, Γερουλάνος).

Στη μακρόχρονη ιστορία του, υπήρξε πρωτοπόρο στον τομέα της Υγείας συμμετέχοντας πάντοτε στις εξελίξεις της ιατρικής επιστήμης.

Περιέθαλψε ισότιμα επώνυμους και ανώνυμους πολίτες, τους τραυματίες του άτυχου πολέμου του 1873, τους Θεσσαλούς και Κρήτες πρόσφυγες, τους τραυματίες των βαλκανικών πολέμων, τους μικρασιάτες πρόσφυγες, τους φαντάρους του '40 και τους Αθηναίους στο λιμό της κατοχής.

"Ευαγγελισμός"

Μεγάλη είναι η ιστορία ενός από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της χώρας. Το νοσοκομείο “Ευαγγελισμός” λειτούργησε τον Απρίλιο του 1884 με δύο κλινικές και δύναμη 48 κρεβατιών.

Όπως φαίνεται από στοιχεία που υπάρχουν στα αρχεία του νοσοκομείου, το Θεραπευτήριο νοσήλευε κυρίως γυναίκες και παιδιά.

Το 1885, δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο πρώτος “οργανισμός” του νοσηλευτικού ιδρύματος.

Το 1888, κτίσθηκε το Α’ Χειρουργείο και το 1897 θεμελιώθηκε ο οίκος Αδελφών, ο οποίος ολοκληρώθηκε το 1898, με δωρεά του Ανδρέα Συγγρού.

"Δρομοκαΐτειο"

Ιδρύθηκε το 1887, με χρήματα που είχε αφήσει στη διαθήκη του ο Ζώρζης Δρομοκαΐτης το 1880.

Η αρχική του ονομασία ήταν “Φρενοκομείο Ζώρζη και Ταρσής Δρομοκαΐτου”, από τα ονόματα του δωρητή και της γυναίκα τους.

Στην αρχική του φάση, λειτούργησαν τέσσερα νοσηλευτικά τμήματα, με δυναμικότητα 110 κλινών.

Για αρκετά χρόνια, ήταν μια από τις ελάχιστες κρατικές υποδομές στην Ελλάδα για τις ψυχιατρικές ασθένειες, δεδομένου ότι ήταν το δεύτερο ψυχιατρικό ίδρυμα μετά από αυτό της Κέρκυρας.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, ενισχύθηκε και από άλλους ευεργέτες, όπως ο Ανδρέας Συγγρός, ο Κωνσταντίνος Σεβαστόπουλος.

"Σωτηρία"

Το νοσοκομείο ιδρύθηκε από τη Σοφία Σλήμαν το 1902, ως το πρώτο “λαϊκό” Σανατόριο της Ελλάδας.

Το 1936, μετατράπηκε σε Νομικό πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, επεκτάθηκε κτιριακά με παράλληλη σημαντική αναβάθμιση των προσφερόμενων υγειονομικών υπηρεσιών. Μετά το 1945, εγκαταστάθηκε και η πρώτη Φυματιολογική κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Από το 1950, βαθμιαία μεταβάλλεται σε διαγνωστικό και θεραπευτικό κέντρο του συνόλου των νοσημάτων του αναπνευστικού, ιδρύοντας παράλληλα το πρώτο κέντρο αντιμετώπισης της αναπνευστικής ανεπάρκειας της χώρας.

Το μικρό σανατόριο των αρχών του 20ου αιώνα, αναγνωρίζεται σήμερα ως το μεγαλύτερο πνευμονολογικό κέντρο στην Ελλάδα και από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης.

"Ιπποκράτειο"

Χτίσθηκε στο τέλος του 19ου αιώνα και στέγασε το Μαράσλειο Χημείο μέχρι τις αρχές του Α' Βαλκανικού πολέμου (1912).

Σύμφωνα με τις "Αναμνήσεις (1867 - 1957) "Του Μαρίνου Γερουλάνου", το κτίριο είχε μετατραπεί εις προσωρινό νοσοκομείο και είχε αποκτήσει επαρκείς εγκαταστάσεις χειρουργείων και άλλων χώρων. Αυτό επετεύχθη στις αρχές του Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου:

"Ωργανώθη ούτως εξαίρετον Νοσοκομείον όπου εγκατεστάθη η Αποστολή του Γερμανικού Ερυθρού Σταυρού υπό τον Coenen, μετέπειτα καθηγητήν εις το Μύνστερ της Βεστφαλίας. Μετά την αναχώρησιν του Γερμανικού Ερυθρού Σταυρού, παρέμεινεν τούτο καθ ολα τα μετέπειτα έτη, ως Στρατιωτικόν Νοσοκομείον υπό στρατιωτικήν διοίκησιν".

Το 1922, μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, επιτάσσεταιο και με βασιλικό Διάταγμα ιδρύεται στον ίδιο χώρο το "Νοσοκομείο Προσφύγων Αθηνών".

"Ασκληπιείο"

Ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1921 υπό τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό (ΕΕΣ), ως σανατόριο για την θεραπεία της φυματίωσης των οστών, των αρθρώσεων και του ραχιτισμού, που πρόσβαλε τότε κυρίως τα παιδιά.

Λειτουργεί από την ίδρυσή του στη Βούλα σε ένα πευκόφυτο κτήμα 104 στρεμμάτων. Τα περισσότερα νοσηλευτικά περίπτερα ανεγέρθηκαν από δωρεές ευεργετών και φιλανθρώπων προς τον ΕΕΣ.

Από το 1948, εξελίχθηκε σε ένα Γενικό Ορθοπαιδικό νοσοκομείο, που κάλυπτε ορθοπαιδική χειρουργική και τραυματολογία. Σταδιακά αναπτύχθηκαν και άλλες ειδικότητες, όπως Γενικής Χειρουργικής, Νευροχειρουργική, Παθολογική, Καρδιολογική, Φυσικής Ιατρικής και αποκατάστασης.

"Έλενα"

Το μαιευτήριο “Μαρίκα Ηλιάδη” ιδρύθηκε από την Έλενα Βενιζέλου, η οποία διαπίστωσε το 1926 ότι σε ολόκληρη την Αθήνα των 400.000 κατοίκων δεν υπήρχαν παρά τρία μαιευτήρια.

Επρόκειτο για το Δημόσιο Μαιευτήριο 70 κλινών, το Μαιευτικό Τμήμα Τζανείου 10 κλινών και το Δημοτικό Μαιευτήριο, τα οποία λειτουργούσαν υποτυπωδώς.

Αποφάσισε, έτσι, να δωρίσει ένα άρτιο επιστημονικά μαιευτήριο, που να καλύπτει τις ανάγκες της πρωτεύουσας και να καταρτίζει μορφωμένες επιστήμονες μαίες για όλη την Ελλάδα και κυρίως για την ύπαιθρο.

Προς το σκοπό αυτό επισκέφτηκε το μαιευτήριο της Λωζάνης και συζήτησε με τον αρχιτέκτονα του, καθηγητή G. Epitaux.

Στις 16 Φεβρουαρίου 1933 εγκαινιάστηκε το μεγάλο κεντρικό κτίριο του σημερινού νοσοκομείου - μαιευτηρίου, το οποίο πήρε το όνομα της αγαπημένης φίλης της Μαρίκας Ηλιάδη.

Το 1940, με την Ιταλική επίθεση, διακόπηκε η λειτουργία του, επιτάχθηκε και χρησιμοποιήθηκε σαν στρατιωτικό νοσοκομείο μέχρι την απελευθέρωση.

Παίδων Πεντέλης

Το 1937, το ΠΙΚΠΑ Πεντέλης μίσθωσε από την Ιερά Μονή Πεντέλης έκταση 400 στρεμμάτων στην περιοχή της Κοινότητας Πεντέλης.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1940, δημιουργήθηκαν οι κτιριακές εγκαταστάσεις του ΠΙΚΠΑ, στις οποίες λειτουργούν με τη σημερινή μορφή τους το Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης και το Αναρρωτήριο Πεντέλης.