Αγγλικός όρος

Alzheimers disease

Ορισμός

[Alois Alzheimer, Γερμανός νευρολόγος, 1864-1915]. Μια χρόνια προοδευτική, εκφυλιστική διαταραχή των γνωσιακών λειτουργιών που ευθύνεται για το 60% όλων των ανοιών. Η πιο συνηθισμένη της μορφή εμφανίζεται σε άτομα άνω των 65 ετών (γεροντική άνοια τύπου Alzheimer-SDAT), αλλά η προγεροντική μορφή της μπορεί να πρωτοεμφανισθεί σε ηλικία μεταξύ 40 και 60 ετών. Η νόσος προκαλεί σημαντική λειτουργική ανεπάρκεια, και κοστίζει περισσότερο από 33 δισεκατομμύριο $ στις υπηρεσίες υγείας και από τις απωλεσθείσες εργατοώρες στις Η.Π.Α.



ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ: Είναι πιθανόν ότι υπάρχουν πολλά αίτια που αλληλεπιδρούν για την εμφάνιση της AD, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων γενετικών παραγόντων κινδύνου. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται το αλλήλιο της απολιποπρωτεϊνης Ε4 για τη νόσο όψιμης έναρξης και άλλα γονίδια της προγεροντικής άνοιας για την πρώιμης έναρξης AD. Τα άτομα με σύνδρομο Down, έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Περιβαλλοντικοί παράγοντες, και ειδικά οι ιοί· παλαιότερος τραυματισμός της κεφαλής· παλαιότερα παροδικά εγκεφαλικά επεισόδια· και ανοσολογικοί μηχανισμοί είναι όλοι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση της νόσου.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Η νόσος ξεκινά με ήπια απώλεια της μνήμης (Στάδιο Ι), η οποία στη συνέχεια επιδεινώνεται και εμφανίζονται επιδείνωση των πνευματικών λειτουργιών, μεταβολές της προσωπικότητας και προβλήματα στην ομιλία και στη γλώσσα (Στάδιο ΙΙ). Στο τελικό στάδιο (Στάδιο ΙΙΙ), οι ασθενείς εξαρτώνται από άλλους για την πραγματοποίηση των καθημερινών τους δραστηριοτήτων. Επιληπτικές κρίσεις, ψευδαισθήσεις, παραισθήσεις, παράνοια ή κατάθλιψη μπορεί να εκδηλωθούν στο Στάδιο ΙΙ ή ΙΙΙ. Βλ. πίνακας.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ: Η διάγνωση συνήθως τίθεται μετά από τον αποκλεισμό των υπολοίπων αιτιών γνωσιακής ανεπάρκειας, αν και σε μερικά διαγνωστικά κέντρα χρησιμοποιούνται διάφορες εργαστηριακές εξετάσεις.

ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Οι χαρακτηριστικές παθοφυσιολογικές αλλοιώσεις του εγκεφάλου είναι οι εγκεφαλικές ή νευριτικές πλάκες, τα νευροϊνιδιακά δίκτυα και η σημαντική ατροφία του εγκεφάλου. Εκτός από τις ανατομικές αλλοιώσεις, είναι πιθανόν επίσης να παρατηρηθούν διαταραχές των νευροδιαβιβαστών. Για παράδειγμα, η ακετυλοχολίνη μπορεί να μειωθεί κατά 75%, γεγονός το οποίο συμβάλλει στην επιδείνωση του γνωσιακού ελλείμματος.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Η αντιμετώπιση της νόσου Alzheimer περιλαμβάνει τόσο αλλαγές στη δομή του περιβάλλοντος του ασθενούς όσο και τη χορήγηση φαρμάκων. Στις αλλαγές της δομής του περιβάλλοντος συμπεριλαμβάνεται η παροχή ενός ασφαλούς, και ενθαρρυντικού κοινωνικού περιβάλλοντος το οποίο εξασφαλίζει αρμονία και ασφάλεια στον ασθενή. Η φαρμακοθεραπεία βοηθάει στην βελτίωση της μνήμης και όχι τόσο στην καθυστέρηση της πορείας της νόσου. Αρκετά χολινεργικά φάρμακα, όπως είναι η υδροχλωρική δονεπεζίλη (Aricept) και η σαλικυλική φυσοστιγμίνη, είναι αναστολείς της αντιχολινεστεράσης οι οποίοι εμποδίζουν την διάσπαση της ακετυλοχολίνης και ενισχύουν τις γνωσιακές λειτουργίες. Τα αντικαταθλιπτικά και αντιψυχωτικά θα πρέπει να χορηγούνται μόνο στους ασθενείς στους οποίους έχει τεθεί η επιπρόσθετη διάγνωση της κατάθλιψης ή των ψευδαισθήσεων.

ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ: Η προσαρμογή και η εξοικείωση των ασθενών με την πραγματικότητα βοηθάει τους ασθενείς Σταδίου Ι. Η υποστηρικτική θεραπεία ταιριάζει περισσότερο στους ασθενείς Σταδίου ΙΙ και ΙΙΙ. Αυτοί οι ασθενείς δεν μπορούν να επαναπροσανατολιστούν ως προς το χώρο καιτο χρόνο, μερικές δε φορές δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τα άτομα και χρειάζονται επιβεβαίωση και αποδοχή των αισθημάτων τους και των σκέψε-ών τους. Η υποστηρικτική θεραπεία είναι μια μορφή επικοινωνίας κατά την οποία αναγνωρίζονται και υποστηρίζονται τα αισθήματα του ασθενούς από όλα τα μέλη της ομάδας παροχής υγείας.

Σε συνεργασία με τον φυσιοθεραπευτή και τον εργοθεραπευτή, η νοσηλεύτρια εκτιμά την ανάγκη που έχει ο ασθενής για βοήθεια στις καθημερινές του δραστηριότητες. Ο ασθενής θα πρέπει να ενθαρρύνεται όσο είναι δυνατόν ώστε να φροντίζει μόνος του τον εαυτό του, να ασκείται ή να διατηρήσει και άλλες δραστηριότητες. Εάν παρατηρηθούν διαταραχές του ύπνου, ο ασθενής θα πρέπει να αναπαύεται ανάμεσα στις δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά θα ήταν προτιμότερο να μην κοιμάται. Οι νευρολογικές λειτουργίες συμπεριλαμβανομένης της νοητικής και συναισθηματικής κατάστασης καθώς και αυτές των κινητικών ικανοτήτων, παρακολουθούνται για τυχόν περαιτέρω επιδείνωση. Τα ζωτικά σημεία καθώς και η κατάσταση της αναπνοής αξιολογούνται τακτικά για τυχόν ύπαρξη σημείων και συμπτωμάτων πνευμονίας και άλλων λοιμώξεων. Ο ασθενής εξετάζεται για τυχόν ευρήματα ενδεικτικά γαστρεντερικών και ουρολογικών προβλημάτων (ανορεξία, δυσφαγία, ακράτεια κοπράνων και ούρων), ενώ παρακολουθείται η πρόσληψη νερού και τροφής για εξασφαλιστεί ένα ισοζύγιο. Η νοσηλεύτρια ή το βοηθητικό νοσηλευτικό προσωπικό συνοδεύει τον ασθενή στην τουαλέτα ή του φέρνει τη σκωραμίδα πριν και μετά από κάθε γεύμα και κάθε 2 ώρες στα χρονικά διαστήματα μεταξύ των γευμάτων. Το δέρμα του ασθενούς θα πρέπει να επιθεωρείται για στοιχεία τραυματισμού, όπως μώλωπες, εκδορές ή άλλες λύσεις της συνέχειάς του. Ο εργοθεραπευτής ή η νοσηλεύτρια που φροντίζει κατ' οίκον τον ασθενή, αξιολογούν την κατάσταση του περιβάλλοντος στο οποίο διαμένει, φροντίζουν ώστε να περιορισθούν οι κίνδυνοι και να εκπαιδευθεί η οικογένεια και να παρακολουθούνται οι δραστηριότητές του προκειμένου να προληφθούν οι πτώσεις, τα εγκαύματα και άλλοι τραυματισμοί. Οι προσδοκίες δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν τις ικανότητες του ασθενούς. Δεδομένου του ότι ο ασθενής μπορεί να εμφανίζει διαταραχή της αντίληψης του περιβάλλοντος, οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να μιλούν ήρεμα και ήπια και να παρέχουν επαρκή χρόνο για απαντήσεις από την πλευρά του ασθενούς, δεδομένης της βραδύτητας της σκέψης του και της δυσχέρειας που έχει στην προφορική επικοινωνία.

Ο υπεύθυνος για τον συγκεκριμένο ασθενή επαγγελματίας υγείας ή η νοσηλεύτρια εκτιμούν την ικανότητα του φροντιστή να φροντίζει τον ασθενή κατ' οίκον και κάνει τις κατάλληλες συστάσεις σχετικά με τις διαθέσιμες τοπικές υπηρεσίες όπως σύμβουλους, ομάδες υποστήριξης και άλλες υπηρεσίες παροχής φροντίδας, ανάλογα με το ποια ενδείκνυται.

Η μοναξιά, η απογοήτευση και η απουσία ενδιαφέροντος είναι όλα προβλήματα που συνδέονται με τον ιδρυματισμό και μπορούν να περιορισθούν με την ενασχόληση με φυτά, κατοικίδια, πτηνά και παιδιά, όπως επίσης και με την δυνατότητα χειρισμού κάποιων αντικειμένων διαφορετικής υφής. Η διακόσμηση του περιβάλλοντος όταν μοιάζει με αυτή του δωματίου της παιδικής ηλικίας του ασθενούς μπορεί να τον κάνει να αισθανθεί άνετα. Η μουσικοθεραπεία είναι δυνατόν να ενισχύσει την συναισθηματική και σωματική ευφορία, τις γνωσιακές ικανότητες, την ικανότητα επικοινωνίας και την κοινωνικότητα. Στην εργοθεραπεία, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται τα παλαιότερα ενδιαφέροντα και οι προτιμήσεις του ασθενούς. Αυτές οι δραστηριότητες ωφελούν τον ασθενή ενθαρρύνοντας την αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους (ασθενείς ή επαγγελματίες υγείας) και παρέχοντας πνευματικά ερεθίσματα.

Το τοπικό παράρτημα της Εταιρίας Alzheimer και Σχετιζόμενων Διαταραχών (ADRDA), που μερικές φορές αναφέρεται απλώς ως Εταιρία Alzheimer, είναι μια πολύ χρήσιμη υπηρεσία. Μπορείτε να βρείτε τον κατάλογο με τα τοπικά παραρτήματα, είτε επικοινωνώντας με την εθνική εταιρεία ADRDA στη διεύθυνση 919 N. Michigan Avenue, Suite 1000, Chicago, IL 60611-1676 ή στην ιστοσελίδα www.alz.org.

Συντομογραφία

AD