Αγγλικός όρος

tetanus

Ορισμός

Μία οξεία, επικίνδυνη νόσος που προκαλείται από μια τοξίνη (τετανοσπασμίνη) παραγόμενη από μολυσμένες πληγές από το κλωστηρίδιο του τετάνου. Η ασθένεια χαρακτηρίζεται από ακραία μυϊκή ακαμψία, βίαιους μυϊκούς σπασμούς, και συχνά, αναπνευστική ανεπάρκεια και ανεπάρκεια του αυτονόμου νευρικού συστήματος. Λόγω των προγραμμάτων προενεργούς ανοσοποίησης στις ΗΠΑ, η ασθένεια αυτή προσβάλλει μόνο 100 ασθενείς ετησίως. Σε κράτη χωρίς προγράμματα αποτελεσματικής ανοσοποίησης, η ασθένεια είναι εξαιρετικά κοινή και συνήθως θανατηφόρα.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ: Τα υπεύθυνα βακτήρια είναι πιθανότερο να αναπαράγονται σε επιρρεπείς σε τέτανοπληγές (π.χ. πληγές μολυσμένες με χώμα ή συντρίμματα), πληγές που έχουν υποστεί παρακέντηση ή δάγκωμα, εγκαύματα, κρυοπαγήματα, νεκρωτικούς ιστούς, γάγγραινες, μολύνσεις στο σημείο της ένεσης, μολύνσεις ομφαλικού κολοβώματος ή μολύνσεις μήτρας. Είναι λιγότερο πιθανό να μολυνθούν επιφανειακές πληγές με καθαρές κοπτικές άκρες. Τα σπόρια του Clostridium tetani αναπτύσσονται στα αναερόβια βάθη των επιρρεπών σε τέτανο βλαβών, παράγοντας βακτήρια που απελευθερώνουν τετανοπλασμίνη. Αυτή η νευροτοξίνη μεταφέρεται στο κεντρικό νευρικό σύστημα, όπου εμποδίζει ώσεις που ρυθμίζουν τη μυϊκή συστολή. Ο χρόνος επώασης ποικίλλει από 1 με 2 μέρες έως λίγους μήνες. Όσο μικρότερος ο χρόνος επώασης, τόσο πιθανότερο η ασθένεια να είναι περισσότερο θανατηφόρα.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Η συνεχής μυϊκή σύσπαση οδηγεί σε ακαμψία και σπαστικότητα, ειδικότερα των μυών γνάθου, λαιμού, ράχης, κοιλίας και οισοφάγου. Ο τριγμός οδόντων είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της ασθένειας, όπως είναι η βίαιη κύρτωση των μυών της ράχης (οπισθότονος), και ένα άκαμπτο καθηλωμένο χαμόγελο (σαρδόνιο γέλιο). Έντονοι μυϊκοί σπασμοί δημιουργούνται από θορύβους, έντονα φώτα, προσπάθειες κατάποσης ή βρώσης, ή άλλα ερεθίσματα. Επιπροσθέτως, ο ασθενής ίσως υποφέρει από τραχείς διακυμάνσεις σε παλμό, πίεση του αίματος, και αναπνοές.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Ο καθαρισμός μπορεί να ελαττώσει το φορτίο των βακτηρίων που παράγουν τοξίνη στην πληγή. Μυοχαλαρωτικά φάρμακα, όπως η διαζεπάμη, μειώνουν τους μυϊκούς σπασμούς. β-αποκλειστές όπως η προπρανολόλη μειώνουν την συχνότητα εμφάνισης ταχυκαρδιών και υπέρτασης. Η υποστήριξη των αεραγωγών και του αερισμού παρέχονται καλύτερα σε μία μονάδα εντατικής θεραπείας. Η αντιτοξίνη τετάνου (ανοσοσφαιρίνη τετάνου) τυπικά χορηγείται για την παροχή παθητικής ανοσίας. Η πενικιλλίνη G ή η μετρόϊνιδαζόλη χορηγείται ενδοφλέβια για την παρεμπόδιση της παραγωγής της τοξίνης.

ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ: Ο ασθενής διατηρείται σε ήρεμο, αμυδρά φωτισμένο δωμάτιο, όπου η διέγερση ελαχιστοποιείται. Η σίτιση από του στόματος αποτρέπεται για τον περιορισμό οισοφαγικών σπασμών και την αποφυγή εισπνοής θρεπτικών ουσιών. Ενδοφλέβια ενυδάτωση και διατροφή μπορεί να χρειαστούν. Ένας καθετήρας Foley τοποθετείται για την αποτροπή κατακράτησης ούρων.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Ανάρρωση από τέτανο δεν εγγυάται φυσιολογική ανοσία. Επομένως, ο ασθενής πρέπει να ξεκινήσει μια σειρά ανοσοποιήσεων πριν εξέλθει από το νοσοκομείο.

ΠΡΟΛΗΨΗ: Η αρχική ανοσοποίηση πρέπει να ξεκινά στην βρεφική ηλικία. Το τοξοειδές πρέπει να χορηγείται σε τρεις δόσεις με μεσοδιαστήματα των 4 με 8 εβδομάδων όταν το βρέφος είναι 6 με 8 εβδομάδων, και μία τέταρτη δόση 6 με 12 μήνες μετά. Μια πέμπτη δόση χορηγείται συνήθως στα 4 με 6 έτη πριν από την είσοδο στο σχολείο. Το τοξοειδές τετάνου παρέχεται κοινώς σε συνδυασμό με τοξοειδές διφθερίτιδας και ακυτταρικό εμβόλιο κοκκύτη. Η ενεργός ανοσοποίηση με προσροφημένο τοξοειδές τετάνου παρέχει προστασία για τουλάχιστον 10 χρόνια. Παρ όλο που πρακτικά παρέχεται μια ενισχυτική δόση τετάνου κάθε 10 χρόνια, η τρέχουσα συμβουλή είναι να χορηγείται μια μοναδική ενισχυτική δόση στην ηλικία των 50 ετών εάν το άτομο έχει λάβει και τις 5 δόσεις ως παιδί. Ο εμβολιασμός ενισχυτικής δόσης τετάνου πρέπει να παρέχεται στους ασθενείς με επιρρεπείς σε τέτανο πληγές που δε έχουν λάβει τοξοειδές στα τελευταία 5 χρόνια.

Ετυμολογία

[Ελλ. tetanos, εκτεταμένος]

Υπώνυμος όρος

tetanus anticus
artificial tetanus
ascending tetanus
cephalic tetanus
cerebral tetanus
chronic tetanus
cryptogenic tetanus
descending tetanus
tetanus dorsalis
extensor tetanus
hydrophobic tetanus
idiopathic tetanus
imitative tetanus
tetanus infantum
tetanus lateralis
local tetanus
tetanus neonatorum
tetanus paradoxus
postoperative tetanus
puerperal tetanus
toxic tetanus