Γράφει ο Πάνος Ευσταθίου, Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών

Η ανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών μικροβίων στα ισχυρότερα αντιβιοτικά αποτελεί σήμερα σοβαρό κίνδυνο για τη Δημόσια Υγεία. Η μη συνετή χρήση των αντιβιοτικών και η ανεπαρκής λήψη μέτρων προστασίας έναντι της διασποράς των μικροβίων από το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και άλλους επαγγελματίες υγείας στους χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας, έχει δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη μικροβιακών στελεχών, ανθεκτικών στα αντιβιοτικά τελευταίας γενεάς.

Πρόσφατες κλινικές έρευνες στην Ευρώπη και την Αμερική, καταδεικνύουν την αύξηση των νοσοκομειακών λοιμώξεων από μικροβιακά στελέχη ανθεκτικά στα περισσότερα ισχυρά αντιβιοτικά, όπως για παράδειγμα οι καρβαπενέμες. Από τις μελέτες προκύπτει επίσης, ότι μέχρι και 50% των χορηγηθέντων ισχυρών αντιβιοτικών, σε νοσοκομειακούς ασθενείς, θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί.

Οι προσπάθειες των επιστημόνων για τον περιορισμό και τον έλεγχο των λοιμώξεων από πολυανθεκτικά στελέχη μικροβίων, όπως ο σταφυλόκοκκος, ο πνευμονιόκοκκος, ο εντερόκοκκος, η κλεμπσιέλλα, η ψευδομονάδα και το ασινετομπάκτερ αποτελούν κύριο στόχο της στρατηγικής των Υπουργείων Υγείας παγκοσμίως, αλλά και των Ευρωπαϊκών και Διεθνών Οργανισμών Υγείας .

Στην Ευρώπη η 18η Νοεμβρίου έχει οριστεί ως ‘Ευρωπαϊκή Ημέρα Αντιβιοτικής Εγρήγορσης’ (European Antibiotic Awareness Day).

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση καταγράφονται ετησίως 400.000 ασθενείς με νοσοκομειακές λοιμώξεις από πολυανθεκτικά στελέχη μικροβίων για τα οποία είναι δυνατόν να μην υπάρχει αντιμικροβιακή θεραπεία.

Η συνετή χρήση των αντιβιοτικών (Prudent antibiotic Use) αποτελεί τον πρωτεύοντα στόχο της ενημερωτικής εκστρατείας για το 2010, του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Λοιμώξεων (ECDC-European Center for Disease Prevention and Control) σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επιτήρησης Αντιμικροβιακής Αντοχής (European Antimicrobial Resistance Surveillance Network).

Ωστόσο, μέτρα όπως η υγιεινή των χεριών και προσφάτως η χρήση του Αντιμικροβιακού Χαλκού στις επιφάνειες αφής, έχουν περιορίσει σε σημαντικό βαθμό την ανάπτυξη και μετάδοση μικροβιακών στελεχών, βακτηριδίων, ακόμα και ιών στην καθημερινή λειτουργία των νοσοκομείων.

Έρευνες που αφορούν τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις των μυοσκελετικών λοιμώξεων στις ΗΠΑ αναφέρουν ότι οι περιπτώσεις λοιμώξεων μετά από αρθροπλαστική ισχίου υπολογίζεται να ανέλθουν στις 46.000 το 2030 από 3.400 που καταγράφηκαν το 2005.

Αντίστοιχα, οι λοιμώξεις μετά από αρθροπλαστική γόνατος υπολογίζεται να ανέλθουν σε 175.500 το 2030 από 6.400 που καταγράφηκαν το 2005.

Στην ίδια έρευνα, έχει υπολογιστεί ότι το κόστος νοσηλείας-θεραπείας για κάθε περίπτωση οστεομυελίτιδας ανέρχεται σε 35.000 δολάρια, για κάθε περίπτωση σηπτικής αρθρίτιδας σε 35.100$ και κάθε περίπτωση χειρουργικής λοίμωξης γενικότερα κοστίζει 21.800$.

Σε μελέτη που έγινε σε 11 νοσοκομεία της Γερμανίας και σε σύνολο 313.942 περιστατικών, (αντιπροσωπεύει το 1,9% του συνόλου των νοσηλευθέντων ασθενών σε ολόκληρη τη Γερμανία), τα περιστατικά που ανέπτυξαν λοίμωξη από σταφυλόκοκκο ανθεκτικό στη μεθυκιλλίνη (MRSA), νοσηλεύτηκαν 11 ημέρες επιπλέον, από τα περιστατικά εκείνα που είχαν λοιμώξεις με σταφυλόκοκκο όχι ανθεκτικό στη μεθυκιλλίνη (MRSA).

Παρατηρήθηκε δε, ότι είχαν 7% μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας. Στην ίδια έρευνα, στα χειρουργικά περιστατικά με λοιμώξεις από σταφυλόκοκκο ανθεκτικό στη μεθυκιλλίνη (MRSA), η παραμονή στο νοσοκομείο ανήλθε στις 16 ημέρες επιπλέον με κόστος νοσηλείας άνω των 40.000$ ανά ασθενή.

Σύμφωνα με το Ελληνικό Ινστιτούτο Ανάπτυξης Χαλκού, η μικροβιοκτόνος δράση κραμάτων αντιμικροβιακού χαλκού εξουδετερώνει πάνω από το 90% των σταφυλοκόκκων ανθεκτικών στη μεθικιλλίνη (MRSA). Η χρήση του αντιμικροβιακού χαλκού στις επιφάνειες αφής ενδονοσοκομειακά και κυρίως η επιχάλκωση μονάδων εντατικής θεραπείας έχει τα καλύτερα αποτελέσματα στη μείωση της νοσοκομειακής μικροβιακής χλωρίδας.

Όπως αναφέρεται, στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιαπωνία και άλλες χώρες έχει ξεκινήσει ήδη η εφαρμογή των παραπάνω μέτρων και η χρήση του αντιμικροβιακού χαλκού στις επιφάνειες αφής σε ολόκληρα νοσοκομεία.

Επισημαίνεται ότι η αξία ενός τόνου χαλκού ανέρχεται σήμερα στα 8.500$ και με την ανωτέρω ποσότητα μπορούν να παραχθούν αντιμικροβιακά κράματα για την επιχάλκωση νοσοκομείου 200 κλινών με 10 κλίνες Mονάδας Eντατικής Θεραπείας.

Στην Ελλάδα, έχουν ξεκινήσει ήδη στο Εργαστήριο Βιοπαθολογίας του Αρεταίειου Νοσοκομείου του Πανεπιστημίου Αθηνών, έρευνες για τη δράση του αντιμικροβιακού χαλκού και την αξιοποίησή του κυρίως στον τομέα υγείας αλλά και σε χώρους υψηλής επικινδυνότητας μικροβιακής διασποράς.

Οι τελευταίες οικονομικές εξελίξεις επιβάλλουν την αναγκαιότητα για μια ανοικτή συζήτηση στον τομέα αυτό και την αξιοποίηση όλων των νεοτέρων μεθόδων - ανακαλύψεων με στόχο τη μείωση της θνητότητας από νοσοκομειακές λοιμώξεις, τη μείωση του κόστους νοσηλείας, την αντιμετώπιση της ανθεκτικής μικροβιακής χλωρίδας και τη συνετή χρήση των αντιβιοτικών.

Πηγές:
1. Davey P, Brown E, Fenelon L, Finch R, Gould I, Hartman G, et al. Interventions to improve antibiotic prescribing practices for hospital inpatients. Cochrane Database Syst Rev. 2005(4):CD003543
2. Willemsen I, Groenhuijzen A, Bogaers D, Stuurman A, van Keulen P, KluytmansJ.Appropriateness of antimicrobial therapy measured by repeated prevalence surveys. Antimicrob Agents Chemother. 2007 Mar;51(3):864-7
3. ΕCDC: Mutlidrug resistant bacteria remain a public health issue in Europe- Brussels, 16 November 2010
4. ΕCDC-EMEA Technical Report:The bacterial Challenge : Time to React, Stockholm, Sept 2009
5. Lazaros A. Poultsides, Lycurgus L. Liaropoulos and Konstantinos N. Malizos: Journal of Borne & Joint Surg Am. 2010;92:13.
6. ΕυσταθίουΠ. , Ηδράσητουαντιμικροβιακούχαλκού. 5 Οκτ. 2010, 2nd Copper Day , Thessaloniki. ΕλληνικόΙνστιτούτοΑνάπτυξης Χαλκού.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Να δοκιμάσω να παίρνω μικροδόσεις καφέ;
Κάνε το όπως το "Γ. Παπανικολάου": Δεκάδες πρώιμες διαγνώσεις καρκίνου του πνεύμονα
ΠΟΥ: Εντοπίστηκε ιός γρίπης των πτηνών σε αγελαδινό γάλα