Τριγλυκερίδια: ρόλος και πρόληψη

Τα τριγλυκερίδια είναι μια μορφή λίπους που μεταφέρεται από το αίμα. Μαζί με τη χοληστερόλη, όταν διακυμαίνονται σε κανονικές συγκεντρώσεις, αποτελούν λιπίδια που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη και υγιή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού.

Το περισσότερο λίπος του ανθρώπινου σώματος, βρίσκεται αποθηκευμένο υπό μορφή τριγλυκεριδίων στους λιπώδεις ιστούς. Τα τριγλυκερίδια και η χοληστερόλη αποτελούν μαζί, το 95% του συνολικού λίπους του σώματος. Μόνο ένα πολύ μικρό μέρος των τριγλυκεριδίων υπάρχει στην κυκλοφορία του αίματος.

Μεταφορά

Τα τριγλυκερίδια, όπως και η χοληστερόλη, υπάρχουν σε φαγητά αλλά συντίθενται και από τον οργανισμό και συγκεκριμένα από το συκώτι. Η χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια, επειδή είναι λιπίδια, δεν διαλύονται στο αίμα και έτσι για τη μεταφορά τους απαιτούνται οι λιποπρωτεΐνες.

Η χοληστερόλη μεταφέρεται κυρίως από τις λιποπρωτεΐνες υψηλής πυκνότητας (HDL, καλή χοληστερόλη) και τις λιποπρωτεΐνες χαμηλής πυκνότητας (LDL, κακή χοληστερόλη).

Τα τριγλυκερίδια αντίθετα, αποτελούν τη μεγαλύτερη συνιστώσα και μεταφέρονται από τα χυλομικρά (κατά την απορρόφησή σου από το έντερο και την είσοδό τους στην κυκλοφορία του αίματος), όπως επίσης και από τις λιποπρωτεΐνες πολύ χαμηλής πυκνότητας (VLDL, πολύ κακή χοληστερόλη).

Ενεργειακό νόμισμα

Τα τριγλυκερίδια αποτελούν ένα ενεργειακό νόμισμα, καθώς συνιστούν την κυριότερη μορφή αποθήκευσης ενέργειας του οργανισμού. Μετά το φαγητό, ο οργανισμός μετατρέπει τις θερμίδες που δεν χρειάζεται, σε τριγλυκερίδια, τα οποία αποθηκεύει στους λιπώδεις ιστούς του σώματος.

Στα ενδιάμεσα των γευμάτων, για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες σε θερμίδες, ορισμένες ορμόνες κινητοποιούν από τους λιπώδεις ιστούς τα τριγλυκερίδια για να χρησιμοποιηθούν από τα κύτταρα ως πηγή ενέργειας.

Αντίθετα η χοληστερόλη έχει δομικό ρόλο και χρησιμεύει για την κατασκευή των κυττάρων και μερικών ορμονών.

Αυξημένα επίπεδα

Φυσιολογικά, τα επίπεδά τους στο αίμα είναι μικρότερα από 150 mg/dL, με τον κίνδυνο για επιπλοκές να αυξάνεται μεταξύ 200-499 mg/dL και να ‘εκτοξεύεται’ πάνω από τα 500 mg/dL πλάσματος.

Τα υψηλά επίπεδα τριγλυκερίδιων στο αίμα, συμβάλλουν στην πρόκληση αθηρωμάτωσης, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο για καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικά επεισόδια και άλλες παθήσεις των αρτηριών ή της καρδιάς.

Όταν τα τριγλυκερίδια είναι υψηλά στο αίμα, αυτό από μόνο του, δεν σημαίνει ότι υπάρχει και αρτηριοσκλήρυνση, δηλαδή πλάκες αθηρωμάτωσης με χοληστερόλη, ασβέστιο και άλλα λίπη που στενεύουν ή αποφράσσουν τις αρτηρίες. Όμως συχνά, οι λιποπρωτεΐνες του αίματος που δεσμεύουν και μεταφέρουν τα τριγλυκερίδια, είναι πλούσιες όχι μόνο σε τριγλυκερίδια αλλά και σε χοληστερόλη, γεγονός που προκαλεί αθηρωμάτωση.

Επίσης τα υψηλά τριγλυκερίδια αίματος, συχνά συνοδεύονται από χαμηλή συγκέντρωση της λιποπρωτεΐνης HDL - που μεταφέρει την καλή χοληστερόλη – και από αυξημένη τάση για διαβήτη. Για αυτό άλλωστε, ο κίνδυνος καρδιακής πάθησης αυξάνεται.

Με άλλα λόγια τα υψηλά επίπεδά τους στο αίμα συνιστούν ένδειξη ότι υπάρχει πρόβλημα με τις λιποπρωτεΐνες, το οποίο δημιουργεί συνθήκες για στεφανιαία νόσο, άλλες καρδιακές παθήσεις ή εγκεφαλικές παθήσεις.

Αίτια

Μεταξύ άλλων, υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα μπορεί να προκαλέσουν:

• η διατροφή ιδιαίτερα πλούσια σε υδατάνθρακες (άμυλο, ζάχαρη)
• η διατροφή πλούσια σε κορεσμένα λίπη (ζωικά τρόφιμα, τηγανητά κ.α.),
• η παχυσαρκία,
• η απουσία σωματικής άσκησης,
• ο σακχαρώδης διαβήτης,
• ο υποθυρεοειδισμός,
• οι νεφροπάθειες και
• οι γενετικές παθήσεις με οικογενειακές υπερλιποπρωτεϊναιμίες.

Αντιμετώπιση

Για τη μείωση των τριγλυκεριδίων στο αίμα βοηθούν:

• η διατήρηση κανονικού βάρους σώματος με καταπολέμηση της παχυσαρκίας,
• η τακτική σωματική άσκηση,
• η κατανάλωση λιγότερων θερμίδων στα πλαίσια των κανονικών αναγκών του σώματος,
• η αποφυγή της ζάχαρης,
• η μείωση πρόσληψης χοληστερόλης από τη διατροφή,
• η κατανάλωση υγιεινού φυτικού λίπους όπως το ελαιόλαδο,
• η κατανάλωση ψαριών πλούσιων σε ω- 3 λιπαρά οξέα (σκουμπρί, σολομός) και
• η αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ.

Συμβουλή

Εάν έχετε ψηλά τριγλυκερίδια, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας, για να γίνει κατανοητό για ποιο λόγο αυτό συμβαίνει, αλλά και για να σας δοθούν οδηγίες για φαρμακευτική αγωγή ή/ και για αλλαγές στον τρόπο ζωής/ διατροφής.