Εσπερίδα της Ένωσης Ελλήνων Χημικών για την Επιδημιολογία Λυμάτων στην εποχή του SARS-CoV-2

Το Περιφερειακό Τμήμα Αττικής και Κυκλάδων της Ένωσης Ελλήνων Χημικών και το Επιστημονικό Τμήμα Αναλυτικής Χημείας της Ένωσης Ελλήνων Χημικών διοργάνωσαν την Παρασκευή 15 Ιανουαρίου 2021 διαδικτυακή εσπερίδα με θέμα «Επιδημιολογία Λυμάτων στην εποχή του SARS-CoV-2: παρελθόν, παρόν και μέλλον».

Την εσπερίδα προλόγισαν ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ, Θάνος Δημόπουλος, Καθηγητής Αιματολογίας-Ογκολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, και ο Δρ. Σπυρίδων Κοϊνης, Πρόεδρος του Περιφερειακού Τμήματος Αττικής και Κυκλάδων της Ε.Ε.Χ.

Με μία σειρά εμπεριστατωμένων παρουσιάσεων ο Δρ. Νικόλαος Θωμαΐδης, καθηγητής Αναλυτικής Χημείας του τμήματος Χημείας του ΕΚΠΑ και τα μέλη της επιστημονικής του ομάδας, Δρ. Μάριος Κωστάκης, Δρ. Νικηφόρος Αλυγιζάκης και η υποψήφια Διδάκτωρ Αικατερίνη Γαλάνη, παρουσίασαν τις γενικές αρχές της Επιδημιολογίας Λυμάτων, το έργο του Εργαστηρίου Αναλυτικής Χημείας του ΕΚΠΑ στο τομέα αυτό, που πραγματοποιείται αδιάλειπτα από το 2010, καθώς επίσης τις προκλήσεις και τις μελλοντικές προοπτικές αναφορικά με τη χρήση αυτής της μεθοδολογίας ως εργαλείου έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη και τη βελτίωση της υγείας μιας κοινότητας. Κατά την διάρκεια της εσπερίδας αναπτύχθηκαν οι κάτωθι ενότητες:

1. Ο υπεύθυνος του εργαστηρίου, συντονιστής της έρευνας, Δρ. Νικόλαος Θωμαΐδης, εισήγαγε τον ορισμό και τις βασικές αρχές της Επιδημιολογίας Λυμάτων, κάνοντας εκτενή ανασκόπηση στο παρελθόν αλλά και στα τρέχοντα επιτεύγματα του αντικειμένου. Παρουσίασε τις διεθνείς συνεργασίες που έχουν αναπτυχθεί με άλλα εργαστήρια, τα Ευρωπαϊκά και Διεθνή δίκτυα που έχουν συσταθεί για την παρακολούθηση των δεδομένων που συλλέγονται, καθώς και όλες τις πρόνοιες που λαμβάνονται για την διασφάλιση της ποιότητας των μετρήσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσα από διεργαστηριακούς ελέγχους και ένα αυστηρό σύστημα διασφάλισης ποιότητας που έχει εγκατασταθεί εδώ και 6 χρόνια.

2. Οι υπόλοιποι ομιλητές ανέπτυξαν με κατανοητό τρόπο τον αντικατοπτρισμό της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης στην ψυχική και σωματική υγεία του πληθυσμού της Αττικής, μέσα από την παρουσίαση της διακύμανσης των ευρημάτων που αφορούν την χρήση φαρμακευτικών και παρανόμως διακινούμενων ουσιών. 

3. Ειδική εκτενής παρουσίαση έγινε στο έργο της εφαρμογής της Επιδημιολογίας Λυμάτων στην ανίχνευση του γενετικού υλικού του SARS-CoV-2 στα λύματα της Αττικής (Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων Ψυττάλειας, EΥΔΑΠ) και στην εκτίμηση του πραγματικού αριθμού των φορέων σε επίπεδο κοινότητας.

Τα αποτελέσματα των αναλύσεων διαβιβάζονται και χρησιμοποιούνται κατάλληλα από Εθνικούς (ΕΚΤΕΠΝ, Υπ. Υγείας) και Ευρωπαϊκούς φορείς (EMCDDA).  Με αυτόν τον τρόπο, η καθημερινή και αδιάκοπη συμπληρωματική δράση της Επιδημιολογίας Λυμάτων στη μάχη κατά της πανδημίας, παρέχει ένα μοντέλο έγκαιρης και έγκυρης προειδοποίησης για την συχνότητα εμφάνισης και εξάπλωσης της νόσου.

Από την εσπερίδα αυτή έγινε σαφές ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να διαμορφώσουμε εφικτές και αξιόπιστες στρατηγικές επιδημιολογικής παρακολούθησης και επαγρύπνησης, που θα βελτιώσουν την ετοιμότητά μας σε μελλοντικές αντίστοιχες περιπτώσεις και σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Συνεπώς οι μελλοντικές προοπτικές οφείλουν να περιλαμβάνουν τη δημιουργία ενός ευρύτερου παρατηρητηρίου της Δημόσιας Υγείας, σε συνεργασία με τη Γενική  Γραμματεία Δημόσιας Υγείας, και τη συνεχή τροφοδότηση με στοιχεία σχετικά με την εξέλιξη της πανδημίας και τον αντίκτυπό της, όπως αυτά προκύπτουν από την ανάλυση των λυμάτων. Αποδεικνύεται επομένως ότι με τη χρήση ενός σχετικά «φθηνού» αλλά ποιοτικού και αξιόπιστου εργαλείου, όπως είναι η ανάλυση, παρέχονται πληροφορίες που καθιστούν τις υποδομές συγκέντρωσης και επεξεργασίας λυμάτων των σύγχρονων πόλεων σε πηγή χρήσιμων πληροφοριών στον τομέα της υγείας του πληθυσμού.

Η εκδήλωση έτυχε μαζικής και ενθουσιώδους ανταπόκρισης, με αριθμό συμμετεχόντων που ξεπέρασε τους τριακόσιους τριάντα (330), και που προέρχονταν από διαφορετικούς επιστημονικούς τομείς, τόσο από την Ελλάδα και την Κύπρο, όσο και από το εξωτερικό.