Η Γερμανική Νευρολογική Εταιρεία και η Γερμανική Εταιρεία Έρευνας του Ύπνου και Ιατρικής του Ύπνου δημοσίευσαν μια νέα κατευθυντήρια γραμμή S2k για τη θεραπεία του συνδρόμου ανήσυχων ποδιών (restless legs syndrome, RLS). Η νέα σύσταση είναι η βελτιστοποίηση του μεταβολισμού του σιδήρου και η αργή και συμπτωματική χρήση φαρμακευτικών και μη φαρμακευτικών μέτρων.

Το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών χαρακτηρίζεται από αισθήματα δυσφορίας, μυρμηγκιάσματος, πόνου και έντασης στα πόδια - ιδίως κατά την ανάπαυση.

Ανήσυχη περιπλάνηση και συνεχής βάδιση για την ανακούφιση των αισθήσεων δυσφορίας, μυρμηγκιάσματος, πόνου και σφιξίματος στα πόδια: Αυτή είναι μια τυπική εικόνα - ιδίως τις βραδινές και νυχτερινές ώρες - σε άτομα με σύνδρομο ανήσυχων ποδιών (RLS). Η νευρολογική διαταραχή προσβάλλει τις γυναίκες σε διπλάσιο ποσοστό συγκριτικά με τους άνδρες.

Ο επιπολασμός της διαταραχής κατά τη διάρκεια της ζωής είναι περίπου 10 τοις εκατό και η συχνότητα της νόσου αυξάνεται με την ηλικία. Τα πρώτα συμπτώματα αρχίζουν συνήθως μετά την ηλικία των 30 ετών και τα παιδιά προσβάλλονται πολύ σπάνια.

Αν και το RLS δεν είναι απειλητικό για τη ζωή, μειώνει σημαντικά την ποιότητα ζωής. Ο πόνος για τους πληγέντες είναι μεγάλος.

Το φαρμακείο μπορεί να τους υποστηρίξει με πολλούς τρόπους. Τα άτομα που πάσχουν από RLS αλλά δεν υποβάλλονται ακόμη σε ιατρική θεραπεία συχνά προσπαθούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα μόνοι τους με βιταμινούχα σκευάσματα, συμπληρώματα διατροφής ή υπνωτικά.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, το φαρμακείο αποτελεί ένα καταληκτικό σημείο χαμηλής απόδοσης.

Εάν το προσωπικό του φαρμακείου σκέφτεται το RLS σε τέτοιες περιπτώσεις και ρωτά για τις αισθήσεις στα πόδια, καθώς και για τα παράπονα κατά την ανάπαυση και τη βελτίωση με την κίνηση, μπορεί να παραπέμψει τους πάσχοντες σε γιατρό σε πρώιμο στάδιο, εάν αυτό κριθεί απαραίτητο.

Οι φαρμακοποιοί διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη της θεραπείας, χρησιμεύουν ως πρόσωπα επικοινωνίας σε περίπτωση παρενεργειών και μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς στη διαχείριση της θεραπείας.

Η εκτεταμένη φαρμακευτική συμβουλευτική δραστηριότητα είναι επίσης μια σημαντική προσφορά για τα άτομα με RLS, καθώς συχνά λαμβάνουν περισσότερα από πέντε φάρμακα στο πλαίσιο της μακροχρόνιας φαρμακευτικής αγωγής τους.

Η νέα κατευθυντήρια γραμμή S2k "Σύνδρομο ανήσυχων ποδιών" επικεντρώνεται τώρα στα τελευταία ευρήματα σχετικά με την παθοφυσιολογία, τη διάγνωση και τις θεραπευτικές επιλογές για το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών.

Πώς αναπτύσσεται το "σύνδρομο ανήσυχων ποδιών";

Ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσεται το RLS είναι ακόμη ατελώς κατανοητός. Μέχρι τώρα γινόταν διάκριση μεταξύ ιδιοπαθούς και δευτεροπαθούς μορφής. Η ταξινόμηση αυτή είναι παρωχημένη, σύμφωνα με τη νέα κατευθυντήρια γραμμή. Σήμερα θεωρείται ότι υπάρχει πολυπαραγοντική παθογένεια, στην οποία εμπλέκονται γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες καθώς και συννοσηρότητες.

Ειδικά σε ασθενείς με πρώιμη έναρξη του RLS, δηλαδή πριν από την ηλικία των 45 ετών, το οικογενειακό ιστορικό είναι συχνά θετικό. Μελέτες συσχέτισης σε επίπεδο γονιδιώματος μπόρεσαν να εντοπίσουν τόπους κινδύνου για τη νόσο.

Ειδικότερα, αλλαγές στο μεταβολισμό του σιδήρου και της ντοπαμίνης φαίνεται επίσης να εμπλέκονται στη γένεση. Ο προσδιορισμός των επιπέδων σιδήρου αποτελεί σημαντική πτυχή της έρευνας στο πλαίσιο του ιατρικού ιστορικού.

Τα άτομα με RLS έχουν συχνά έλλειψη σιδήρου στο κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ).

Μελέτες έχουν διαπιστώσει μειωμένα επίπεδα της πρωτεΐνης αποθήκευσης σιδήρου φερριτίνης και αυξημένα επίπεδα της πρωτεΐνης μεταφοράς σιδήρου τρανσφερρίνης στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό των ατόμων με RLS, καθώς και μειωμένα επίπεδα σιδήρου στη substantia nigra και σε άλλες περιοχές του εγκεφάλου.

Σύμφωνα με την κατευθυντήρια γραμμή, τα ευρήματα υποστηρίζουν την επιστημονική υπόθεση ότι μια διαταραχή της ρύθμισης του σιδήρου, η οποία οδηγεί σε δυσλειτουργίες των μιτοχονδρίων στο ΚΝΣ, εμπλέκεται στη διαδικασία της νόσου.

Από καιρό είναι γνωστό ότι η ανισορροπία της ντοπαμίνης παίζει ρόλο στην ανάπτυξη του RLS.

Οι απεικονιστικές μελέτες δείχνουν προσυναπτικά αυξημένες και μετασυναπτικά μειωμένες συγκεντρώσεις ντοπαμίνης.

Για την αντιστάθμιση αυτής της ανισορροπίας, οι αγωνιστές ντοπαμίνης και η λεβοντόπα, που ανήκει στην οικογένεια φαρμάκων αντιπαρκινσονικών παραγόντων και ασκεί τη δράση της στο κεντρικό νευρικό σύστημα, χρησιμοποιούνται εδώ και χρόνια στη θεραπεία.

Διάφορες μελέτες επισημαίνουν επίσης τον ρόλο της υποξίας, δηλαδή της έλλειψης οξυγόνου στο αίμα, στην παθογένεια του RLS.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Καρκίνος στο πάγκρεας: Πειραματική θεραπεία πέτυχε τον κύριο στόχο σε δοκιμή τελικού σταδίου
Ο Ηλίας Μόσιαλος επίτιμος διδάκτορας στην Ιατρική του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης
Τι συμβαίνει στο σώμα μας όταν χαλαρώνουμε