Ένα νέο υποστηρικτικό εργαλείο έχουν στα χέρια τους οι νευρολόγοι για την έγκαιρη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ και της ήπιας γνωστικής έκπτωσης πριν αυτή εξελιχθεί σε κάποια μορφή άνοιας. Το "έξυπνο" τεστ, προϊόν ελληνικής startup, αξιοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη και αξιολογεί τον χρήστη όσο αυτός μιλάει σε ένα μικρόφωνο περιγράφοντας μια εικόνα που βλέπει στην οθόνη του υπολογιστή. Το συγκεκριμένο εργαλείο, που λαμβάνει υπόψη 600 βιοδείκτες γλώσσας και ομιλίας, σε συνδυασμό με την κλασική κλινική εξέταση και ειδικές εξετάσεις αίματος που ανιχνεύουν μια συγκεκριμένη παθολογική πρωτεϊνη, μπορούν να συμβάλλουν στη διάγνωση της άνοιας σε πολύ πρωιμότερα στάδια, ίσως ακόμα και πριν από την σαφή εμφάνιση συμπτωμάτων.

Ο νευρολόγος, διδάκτωρ του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ, Μανώλης Δερμιτζάκης (φωτογραφία), μιλάει στο iatronet.gr για τα καινοτόμα εργαλεία που σηματοδοτούν μια νέα εποχή στην διάγνωση της άνοιας και περιγράφει τους τρεις άξονες που υποστηρίζουν σήμερα την διαγνωστική προσέγγιση.

Το στοίχημα της πρώιμης διάγνωσης

Η διάγνωση της άνοιας επιτυγχάνεται με έναν συνδυασμό κλινικής εξέτασης, διαγνωστικών τεστ, απεικονιστικών και αιματολογικών εξετάσεων. Το στοίχημα είναι να εντοπιστούν τα πρόδρομα συμπτώματα, στο στάδιο της ήπιας γνωστικής έκπτωσης.

"Όσο νωρίτερα γνωρίζουμε τι γίνεται μπορούμε να το χειριστούμε καλύτερα, να ζητήσουμε απεικονιστικές εξετάσεις ή να ξεκινήσουμε έγκαιρα την αγωγή, αφού πρώτα επιβεβαιώσουμε την αιτία, γιατί σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί η γνωστική έκπτωση να είναι εκδήλωση κάποιας σωματικής πάθησης, όπως σακχαρώδης διαβήτης, κάποια αβιταμίνωση, διαταραχές θυρεοειδούς κ.ά.", επισημαίνει ο κ. Δερμιτζάκης. Το έξυπνο τεστ ΑΙ συμβάλλει σημαντικά στον εντοπισμό των ασθενών σε αυτό το πρώιμο στάδιο.

Πώς λειτουργεί το τεστ ΑΙ

Ο ασθενής κοιτάει στην οθόνη του υπολογιστή ένα σκίτσο, που δείχνει για παράδειγμα δυο παιδιά να ρίχνουν στο πάτωμα τα μπισκότα στην προσπάθειά τους να τα φτάσουν στο ντουλάπι της κουζίνας, κρυφά από τον πατέρα που πλένει τα πιάτα και από τη μητέρα που κουρεύει το γκαζόν στην αυλή. Ο σκύλος της οικογένειας επωφελείται από το ατύχημα και "κλέβει" τα μπισκότα που έπεσαν στο πάτωμα.

Περιγράφοντας με όσες λεπτομέρειες μπορεί όσα βλέπει, ο ασθενής μιλάει σε ένα μικρόφωνο. Το εργαλείο ΑΙ αναλύει μια σειρά από παραμέτρους που σχετίζονται μεταξύ άλλων με τη λεκτική ροή του, την ποικιλία των λέξεων, την συντακτική πολυπλοκότητα και τα ηχητικά χαρακτηριστικά της ομιλίας του για να αξιολογήσει τη νοητική του κατάσταση και να στείλει με e-mail το αποτέλεσμα μέσα σε λίγα λεπτά, ενώ ο ασθενής βρίσκεται ακόμη στο ιατρείο του νευρολόγου.

"Αυτό το τεστ με το σκίτσο υπάρχει και το χρησιμοποιούμε εδώ και δεκαετίες ως εργαλείο αξιολόγησης. Το νέο είναι πως η τεχνητή νοημοσύνη έχει εκπαιδευτεί να το κάνει, αναλύοντας και συνυπολογίζοντας εκατοντάδες βιοδείκτες που σχετίζονται με την ομιλία", διευκρινίζει ο νευρολόγος, προσθέτοντας: "Είναι ένας αξιόπιστος τρόπος που μας βοηθάει στη διάγνωση, φιλτράρει τους ασθενείς που βρίσκονται στο στάδιο της ήπιας γνωστικής έκπτωσης".

Το τεστ μπορεί να λειτουργήσει και ως μέσο επιβεβαίωσης μιας διάγνωσης σε λιγότερο έμπειρους γιατρούς. Για την ακριβή αξιολόγηση ο γιατρός λαμβάνει υπόψη παραμέτρους που μπορεί να την επηρεάσουν, όπως την ηλικία, το φύλο, το επίπεδο μόρφωσης και την κατάσταση της σωματικής υγείας του ασθενούς, προκειμένου να αποκλείσει άλλες αιτίες της βραδυγλωσσίας, της δυσαρθρίας ή του φτωχού λεξιλογίου στην περιγραφή της εικόνας. Η πραγματοποίηση του τεστ σε τακτά διαστήματα μπορεί να παρακολουθήσει την εξέλιξη με την πάροδο του χρόνου και την αποτελεσματικότητα της θεραπευτικής παρέμβασης.

Οι τρεις άξονες διάγνωσης

Συνοψίζοντας, ο κ. Δερμιτζάκης υπογραμμίζει ότι στη νέα εποχή για τη διάγνωση της άνοιας σε πολύ πρώιμα στάδια (και όχι μόνο), αυτή στηρίζεται πλέον σε 3 άξονες:

  • Στη κλασική νευρολογική εξέταση με το ιστορικό του ασθενούς που συνδυάζονται με κάποια τέστ (MMSE, δοκιμασία ρολογιού κλπ) που κάνει ο νευρολόγος. Ο τελευταίος είναι πιθανό να χρειαστεί επιπλέον απεικονιστικές εξετάσεις (Αξονική ή Μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου).
  • Στο διαδικτυακό τεστ μνήμης - περιγραφής που γίνεται ενώ ο ασθενής κοιτάει μια οθόνη υπολογιστή πάνω στο γραφείο του νευρολόγου και μιλάει σε ένα μικρόφωνο.
  • Σε ειδικές εξετάσεις αίματος που, μεταξύ άλλων, αναλύουν το γενετικό υλικό του ασθενούς για την παρουσία της απολιποπρωτεϊνης Ε4, ή της παθολογικής πρωτείνης p-Tau217 που παράγεται από τα πρώτα στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ. Τα τεστ αίματος, διευκρινίζει, μπορεί να μην είναι απαραίτητα αν ο νευρολόγος είναι σίγουρος για τη διάγνωση, αλλά μπορούν να γίνουν μετά το τέλος της εξέταση αν το επιθυμεί ο ασθενής.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Επιπλοκές στην εγκυμοσύνη συνδέονται με καρδιαγγειακές νόσους στην οικογένεια [μελέτη]
Μηνιγγίτιδα: Τι πρέπει να γνωρίζουμε
ΠΦΣ: ''Otp: Μία ταλαιπωρία των ηλικιωμένων που πάσχουν από Διαβήτη χωρίς κανένα ουσιαστικό όφελος για τον ΕΟΠΥΥ''