Περισσότεροι από 135.000 πολίτες είχαν εμβολιαστεί στο σπίτι κατά της COVID-19 ως το Νοέμβριο του 2022, σύμφωνα με επίσημες ανακοινώσεις του Υπουργείου Υγείας, στο πλαίσιο της εκστρατείας εμβολιασμού ατόμων που για διάφορους λόγους αντιμετώπιζαν δυσκολία ή και αδυναμία μετακίνησης προς τα εμβολιαστικά κέντρα.

Μελέτη του Ερευνητικού Δικτύου Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας του ΑΠΘ απευθύνθηκε στους επαγγελματίες Υγείας που συμμετείχαν στο επιτυχημένο εγχείρημα, κατέγραψε την εμπειρία τους και διερεύνησε την δυνατότητα δημιουργίας μιας πανελλαδικής, οριζόντια οργανωμένης υπηρεσίας φροντίδας υγείας στο σπίτι, στα χνάρια του κατ’ οίκον εμβολιασμού.

Εννέα στους δέκα από τους περίπου 1.200 επαγγελματίες Υγείας που ανταποκρίθηκαν, βλέπουν θετικά ένα τέτοιο εγχείρημα, ενώ 3 στους 4 δήλωσαν διατεθειμένοι να συμμετάσχουν, υπό την προϋπόθεση ότι θα αρθούν κάποια εμπόδια, με κυριότερα την έλλειψη χρόνου και επαρκών ανθρώπινων και υλικών πόρων.

Ο επιστημονικά υπεύθυνος της μελέτης, Εμμανουήλ Σμυρνάκης (φωτογραφία), γενικός οικογενειακός ιατρός, (εκλ) καθηγητής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας - Ιατρικής Εκπαίδευσης στο ΑΠΘ, και η εκ των βασικών συγγραφέων, γενικός οικογενειακός γιατρός στην 6η ΤΟΜΥ Θεσσαλονίκης, υποψήφια διδάκτωρ στο Τμήμα Ιατρικής του ΑΠΘ, Δήμητρα - Ιωσηφίνα Παπαγεωργίου (φωτογραφία), μιλούν στο iatronet.gr για τα ευρήματα, καθώς και για τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να οργανωθεί η πρωτοβάθμια φροντίδα στο σπίτι για ασθενείς, αλλά και τους φροντιστές τους.

Η μελέτη

Στη μελέτη, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, επισημαίνεται ότι τα συστήματα Υγείας είναι ανάγκη να προσαρμοστούν στο σημερινό τοπίο παροχής υγειονομικής περίθαλψης, που χαρακτηρίζεται από τη γήρανση του πληθυσμού, τον αυξανόμενο επιπολασμό χρόνιων ασθενειών και την αύξηση της πολυνοσηρότητας. Ένα σημαντικό μέρος ευπαθών και ευάλωτων ατόμων αντιμετωπίζει προκλήσεις στην πρόσβαση ή αδυνατεί να επισκεφθεί κάποια δομή ή ιατρείο πρωτοβάθμιας φροντίδας.

Οι υπηρεσίες πρωτοβάθμιας περίθαλψης στο σπίτι έχει αποδειχτεί ότι βελτιώνουν την τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής, την ικανοποίηση των ασθενών και την ποιότητα ζωής που σχετίζεται με την υγεία, ενώ παράλληλα μειώνουν το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης, ανακουφίζοντας την επιβάρυνση του συστήματος.

Στην Ελλάδα, οι υφιστάμενες πρωτοβουλίες κατ΄ οίκον φροντίδας περιορίζονται σε προγράμματα όπως το Βοήθεια στο Σπίτι των Δήμων ή άλλα κεντρικά που αφορούν συγκεκριμένες παθήσεις.

"Ένα σύστημα με οριζόντια οργάνωση θα μπορούσε να αξιοποιήσει τα ‘πατήματα’ του εμβολιασμού κατ’ οίκον για την COVID-19", αναφέρει στο iatronet.gr η κ. Παπαγεωργίου, προσθέτοντας πως αυτό θα μπορούσε να εδράζεται στις κατά τόπους δομές της Πρωτοβάθμιας, τις ίδιες που είχαν αναλάβει και τους εμβολιασμούς.

Σε αυτό το πλαίσιο, με βάση τα ίδια κριτήρια, οι ωφελούμενοι θα είναι, ενδεικτικά, άτομα με κινητικές δυσκολίες, άτομα μεγάλης ηλικίας, ασθενείς δεσμευμένοι στο σπίτι με συσκευές οξυγόνου, άτομα που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές και έχουν δυσκολία πρόσβασης στη δομή, αλλά και ηλικιωμένοι που ζουν σε αστικά κέντρα και διαμένουν σε πολυκατοικίες χωρίς ανελκυστήρα. Ένα αξιοσημείωτο σημείο της πρότασης αφορά τη διεύρυνση των ωφελούμενων, με την προσθήκη και των φροντιστών τους.

"Το διαπιστώνουμε στην κλινική πράξη ότι αυτοί οι άνθρωποι συχνά είναι ‘παγιδευμένοι’ στο σπίτι, δεσμευμένοι στην φροντίδα του οικείου τους προσώπου και έχουν παραμελήσει τη δική τους υγεία. Μπορούμε να δούμε τον ασθενή και τον φροντιστή σαν ενιαία μονάδα", επισημαίνει, προσθέτοντας πως χρειάζεται διασύνδεση με κοινωνικές υπηρεσίες και υπηρεσίες των Δήμων που αφορούν βοήθεια σε τακτικές ανάγκες των ωφελούμενων.

Ευρήματα

Σύμφωνα με τα βασικά ευρήματα της μελέτης, τα οποία έχουν σταλεί στις διοικήσεις των Υγειονομικών Υπηρεσιών:

  • Η συντριπτική πλειοψηφία των συμμετεχόντων (93,4%) συμφώνησε ότι η φροντίδα στο σπίτι είναι κατάλληλη για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ).
  • Πάνω από το 90% των συμμετεχόντων απάντησε ότι ένα πρόγραμμα φροντίδας στο σπίτι θα μπορούσε να βελτιώσει τη συνολική υγεία των ασθενών και των φροντιστών τους, καθώς και να προωθήσει ισχυρότερες σχέσεις μεταξύ ασθενών και επαγγελματιών Υγείας.
  • Το 74,6% δήλωσαν πρόθυμοι να συμμετάσχουν σε ένα πρόγραμμα φροντίδας στο σπίτι στο μέλλον.
  • Ωστόσο ένα σημαντικό ποσοστό 56,9% ανέφερε εμπόδια και δυσκολίες, όπως η εξεύρεση χρόνου εντός του προγράμματος εργασίας

"Εγώ θα κρατούσα ότι παρά τις δυσκολίες που υπήρχαν και εκείνη την περίοδο της μελέτης (σ.σ. 2022), οι επαγγελματίες Υγείας φαίνεται να αντιλαμβάνονται τη σημασία μιας τέτοιας υπηρεσίας, τη βλέπουν ως κομμάτι της πρωτοβάθμιας, και είναι θετικοί να σκεφτούν την επέκταση του πρώτου βήματος που έγινε με τον εμβολιασμό", καταλήγει η κ. Παπαγεωργίου.

"Υπάρχει η εμπειρία, ξέρουμε τον τρόπο"

Η κατ’ οίκον πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας είναι εφικτή στη χώρα μας, υποστηρίζει από την πλευρά του ο Εμ. Σμυρνάκης, ο οποίος παραθέτει το πλαίσιο, που θα μπορούσε να αποτελέσει τη «μαγιά» για την οργάνωση μιας ολοκληρωμένης υπηρεσίας.

  • Το πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι προϋπήρχε της πανδημίας, λειτουργεί και σήμερα με ευθύνη των δήμων, εξυπηρετεί συγκεκριμένα άτομα, με ηλικιακά και οικονομικά κριτήρια, αλλά δεν συνδέεται με τις κεντρικές υπηρεσίες Υγείας.
  • Στην ύπαιθρο τους ανθρώπους εξυπηρετούσαν και εξυπηρετούν οι αγροτικοί γιατροί, ενώ στα αστικά κέντρα την κατ’ οίκον φροντίδα την έχει αναλάβει ο ιδιωτικός τομέας. Κυρίως ιδιώτες γιατροί που καλούνται στο σπίτι, και παράλληλα ιδιωτικές ομάδες νοσηλευτικής φροντίδας.
  • Στην πανδημία, προέκυψε η ανάγκη εμβολιασμού στο σπίτι. "Ως μέλος της Επιτροπής Εμβολιασμών έχω ζήσει από κοντά την αγωνία του τι γίνεται με τους ανθρώπους που βρίσκονταν στο σπίτι και αν μπορούσαμε να τους εμβολιάσουμε. Και προέκυψε ότι η Ελλάδα δεν γνωρίζει ποιοι άνθρωποι έχουν ανάγκη επίσκεψης στο σπίτι, για διάφορους λόγους", αναφέρει ο καθηγητής, προσθέτοντας: "Μέσα από αυτή την εμπειρία, κατάφερε το σύστημα Υγείας με τη βοήθεια των Κέντρων Υγείας και ιδιωτών να γίνουν οι αιτήσεις και να εξυπηρετηθούν οι άνθρωποι στο σπίτι. Άρα είναι εφικτό".
  • Οι ΚΟΜΥ, οι οποίες αποτέλεσαν το κύριο «όχημα» μετακίνησης στα σπίτια των ανθρώπων που εμβολιάστηκαν στην πανδημία, θα μπορούσαν να συνεχίσουν τον εμβολιασμό κατ’ οίκον, π.χ. με το εποχικό εμβόλιο κατά της γρίπης.
  • Η πιο πρόσφατη πρωτοβουλία του Υπουργείου Υγείας, η κατ’ οίκον διανομή φαρμάκων υψηλού κόστους, βασίζεται πάλι σε ένα σύστημα καταγραφής ανθρώπων που δεν χρειάζονται μόνο το φάρμακό τους, αλλά και φροντίδα κατ’ οίκον.

"Άρα υπάρχει εμπειρία, φαίνεται ότι ξέρουμε τον τρόπο, το είδαμε στην πράξη", τονίζει ο κ. Σμυρνάκης, προσθέτοντας πως χρειάζεται ένα μητρώο καταγραφής των ανθρώπων που χρειάζονται φροντίδα στο σπίτι.

Σε επίπεδο εφαρμογής, ένα μέτρο που θα μπορούσε να άρει το εμπόδιο της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού, θα ήταν σύμφωνα με τον ίδιο η παροχή κινήτρων προς τους γιατρούς, ώστε να επισκέπτονται ασθενείς στο σπίτι. "Ήμουν στην Κύπρο πρόσφατα και συζητούσα με συναδέλφους οικογενειακούς γιατρούς στο ΓεΣΥ. Για να πληρωθεί ένας γιατρός συμβεβλημένος στο σύστημα πρέπει να συμπληρώσει έναν αριθμό επισκέψεων κατ’ οίκον", σημειώνει, προσθέτοντας πως το οικονομικό κόστος δεν είναι μεγάλο, καθώς η πρόληψη καταστάσεων μέσα από ένα καλό σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας στην πραγματικότητα εξοικονομεί πόρους.

"Αναγνωρίζοντας τις ανάγκες, αναγνωρίζουμε το δικαίωμα ίσης πρόσβασης στο σύστημα Υγείας", επισημαίνει, καταλήγοντας: "Ανάπτυξη κατ’ οίκον φροντίδας είναι κυρίως υπηρεσίες αξιοπρέπειας προς τους πολίτες, χωρίς υψηλό κόστος για το σύστημα".

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Α. Γεωργιάδης: ''Τέλος Αυγούστου θα είναι έτοιμα τα νέα ΤΕΠ στο Νοσοκομείο “Αττικόν”
Ομαδική τροφική δηλητηρίαση:- Έλεγχοι σε καντίνες στον Νέο Μαρμαρά Χαλκιδικής
8 μωρά γεννήθηκαν από 3 γονείς με νέα μέθοδο IVF