Ακόμη και οι καρκινοπαθείς χαίρονται για το καλοκαίρι, τον ήλιο και τη ζέστη. Αλλά προσοχή: η επαρκής προστασία από τον ήλιο είναι ένα θέμα που αφορά όλους. Αυτό ισχύει όμως σε ιδιαίτερο βαθμό για τους ασθενείς κατά τη διάρκεια και μετά τη χημειοθεραπεία.

Ανάλογα με το θεραπευτικό φάρμακο που χρησιμοποιείται, μπορεί να εμφανιστεί έντονη ευαισθησία στο φως, ιδίως στις ακτίνες UV-A μακρού μήκους κύματος. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα ηλιακό έγκαυμα, ερυθρότητα του δέρματος και φουσκάλες. Η υπηρεσία πληροφόρησης για τον καρκίνο του Γερμανικού Κέντρου Έρευνας για τον Καρκίνο εξηγεί τα αίτια και υποδεικνύει μέτρα προστασίας.

Υπάρχουν πολλά φάρμακα κατά του καρκίνου που μπορούν να προκαλέσουν αυξημένη ευαισθησία στο φως σε ασθενείς με καρκίνο.

Ακόμη και μια σύντομη έκθεση στον ήλιο ή ακόμα και σε συννεφιασμένο ουρανό μπορεί να προκαλέσει έντονες δερματικές αντιδράσεις στα σημεία που εκτίθενται στο φως, όπως το πρόσωπο ή τα χέρια.

Αυτές μοιάζουν με κλασικό ηλιακό έγκαυμα ή εκδηλώνονται ως αποχρωματισμός του δέρματος. Μπορεί μάλιστα να επηρεαστούν και τα νύχια. Η ευαισθησία του δέρματος στο φως δεν εξαρτάται μόνο από τη χορηγούμενη χημειοθεραπεία. Σημαντικό ρόλο παίζουν και οι ιδιότητες του δέρματος, δηλαδή ο τύπος δέρματος, ο βαθμός μαυρίσματος, το πάχος του δέρματος, η τριχοφυΐα και η ατομική ευαισθησία.

Τραυματισμένα δερματικά κύτταρα και αλλεργικές αντιδράσεις

Συχνή συνέπεια της υψηλής ευαισθησίας στο φως είναι οι φωτοτοξικές αντιδράσεις. Η αυξημένη έκθεση του δέρματος στο φως προκαλεί την παραγωγή ουσιών που βλάπτουν τα κύτταρα του δέρματος και μπορούν να προκαλέσουν αντιδράσεις παρόμοιες με αυτές ενός ισχυρού ηλιακού εγκαύματος.

Μια φωτοτοξική αντίδραση μπορεί επίσης να εμφανιστεί όταν ένα φάρμακο αποδυναμώνει τους φυσικούς μηχανισμούς προστασίας του δέρματος, με αποτέλεσμα οι βλαβερές ουσίες να μην μπορούν πλέον να αποικοδομηθούν επαρκώς. Στις σπανιότερες φωτοαλλεργικές αντιδράσεις, υπάρχει η υποψία ότι το αντικαρκινικό φάρμακο, υπό την επίδραση του φωτός, συνδέεται με βιολογικές δομές, όπως για παράδειγμα πρωτεΐνες του δέρματος. Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος αναγνωρίζουν αυτές τις συνδέσεις ως "ξένες" και τους επιτίθενται. Το αποτέλεσμα είναι μια αλλεργική αντίδραση με ερυθρότητα, κνησμό ή εξάνθημα.

Δεν ισχύει μόνο για τη χημειοθεραπεία

Εκτός από τη χημειοθεραπεία, οι λεγόμενες στοχευμένες θεραπείες μπορούν επίσης να προκαλέσουν αυξημένη ευαισθησία στο φως. Αυτή η μορφή θεραπείας αναστέλλει την ανάπτυξη του όγκου, επιτίθεται στοχευμένα σε δομές εντός ή επί των καρκινικών κυττάρων που είναι υπεύθυνες για την ανάπτυξη, τον πολλαπλασιασμό ή την επιβίωση των καρκινικών κυττάρων. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται συμπληρωματικά στην πραγματική θεραπεία του καρκίνου μπορεί επίσης να περιέχουν φωτοευαίσθητες δραστικές ουσίες: για παράδειγμα, αντιβιοτικά, ορμονικά σκευάσματα ή αντικαταθλιπτικά.

Πώς μπορεί να επιβεβαιωθεί μια υποψία;

Εάν υπάρχει υποψία φωτοτοξικής αντίδρασης, μπορεί να γίνει ένα τεστ με φωτο-έμπλαστρο για να διαπιστωθεί εάν ένα φάρμακο είναι υπεύθυνο για αυτό – και αν ναι, ποιο.

Για το τεστ, η ύποπτη ουσία εφαρμόζεται σε δύο περιοχές του δέρματος, μία από τις οποίες εκτίθεται σε ακτινοβολία UV-A υπό τυποποιημένες συνθήκες.

Εάν μόνο η περιοχή που εκτέθηκε στην ακτινοβολία κοκκινίσει περισσότερο από το περιβάλλον δέρμα, θεωρείται ότι υπάρχει φωτοευαισθησία λόγω της εξεταζόμενης ουσίας. Συχνά, οι αλλαγές εξαφανίζονται από μόνες τους όταν το δέρμα δεν εκτίθεται πλέον σε ακτινοβολία UV. Εάν το επιτρέπει η θεραπεία του καρκίνου, σε μεμονωμένες περιπτώσεις μπορεί να γίνει αλλαγή φαρμάκου.

Τήρηση των μέτρων προστασίας

Η πλήρης αποφυγή της ηλιακής ακτινοβολίας κατά τη διάρκεια και για κάποιο χρονικό διάστημα μετά τη λήψη φαρμάκων που αυξάνουν την ευαισθησία στο φως είναι σχεδόν αδύνατη και θα σήμαινε επίσης μεγάλη παρέμβαση στην ποιότητα ζωής των ατόμων που πάσχουν από αυτή την πάθηση.

Είναι επομένως ακόμη πιο σημαντική η συνεπής προστασία από τις ακτίνες UV-A μακρού μήκους κύματος. Αυτές συχνά δεν απορροφώνται επαρκώς από ορισμένα αντηλιακά και τα λεπτά ρούχα. Επομένως, οι καρκινοπαθείς πρέπει να εφαρμόζουν αντηλιακό με φίλτρο UV-A και πολύ υψηλό δείκτη προστασίας (SPF 50+) κάθε 2 ώρες κάθε φορά που βρίσκονται σε εξωτερικούς χώρους και να αποφεύγουν συστηματικά την άμεση έκθεση στον ήλιο μεταξύ 11 και 15.

Για την προστασία των ματιών από πιθανές φωτοτοξικές βλάβες, συνιστάται η χρήση γυαλιών ηλίου με φίλτρο UV-A και UV-B. Ένα καπέλο και πυκνά ρούχα μπορούν επίσης να προσφέρουν καλή προστασία, ενδεχομένως και κατά τη διάρκεια μακρινών ταξιδιών με αυτοκίνητο.

Για τα αυτοκίνητα υπάρχουν επίσης προστατευτικές μεμβράνες που δεν αφήνουν να περάσουν τα UV-A και μπορούν να τοποθετηθούν στα παράθυρα ή στο γυάλινο ταβάνι του αυτοκινήτου. Δεν υπάρχουν επί του παρόντος ακριβείς πληροφορίες σχετικά με το πόσο καιρό πρέπει να συνεχίζονται αυτές οι προστατευτικές μέθοδοι μετά την ολοκλήρωση της χημειοθεραπείας.

Πηγές:
Γερμανικό Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Λάρισα: Ανοικτή συζήτηση κατά της διάλυσης της Παιδιατρικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου
Προχωρημένες επαφές για πώληση της Innovis Pharma
Πρώτη προκήρυξη για 53 μόνιμους ψυχιάτρους του Εθνικού Δικτύου Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας (ΕΔΥΨΥ)