Χημικές ουσίες που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα

Τον Οκτώβριο του 2022, μέλη της BEUC – Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών διεξήγαγαν έρευνα σε 11 Ευρωπαϊκές χώρες (Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχία, Δανία, Γερμανία, Ιταλία, Νορβηγία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σλοβενία και Ισπανία), για να διαπιστώσουν την εμπειρία, τις γνώσεις και τη συμπεριφορά των καταναλωτών, για τους κινδύνους, που μπορεί να προκαλέσουν οι συσκευασίες τροφίμων, τα μαγειρικά σκεύη και τα σκεύη αποθήκευσης τροφίμων, στην υγεία των καταναλωτών. Η έρευνα έδειξε:

• Μόλις το 10% των καταναλωτών πιστεύουν ότι είναι καλά πληροφορημένοι, για τις συσκευασίες τροφίμων και τα μαγειρικά σκεύη.
• 26% των καταναλωτών δεν κατανοούν την πληροφόρηση που περιέχεται πάνω στις συσκευασίες.
• 36% των καταναλωτών θεωρούν ανεπαρκή την πληροφόρηση που περιέχεται πάνω στις συσκευασίες.
• 75% των καταναλωτών αναγνωρίζουν το επίσημο σήμα, για τα «υλικά που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα», αλλά μόνον το 25% γνωρίζει τι σημαίνει αυτό το σήμα (ποτήρι και πιρούνι).
• 25% των καταναλωτών πιστεύουν ότι λαμβάνουν ελάχιστη πληροφόρηση, για τις συσκευασίες τροφίμων και τα μαγειρικά σκεύη.
• 75% των καταναλωτών πιστεύουν ότι απουσιάζουν σημαντικές πληροφορίες, ή λαμβάνουν θολή πληροφόρηση, όταν αγοράζουν ή χρησιμοποιούν δοχεία αποθήκευσης τροφίμων, ή μαγειρικά σκεύη.
• 90% των καταναλωτών πιστεύουν ότι τα παραπάνω σκεύη θα έπρεπε να φέρουν εύκολα κατανοητές οδηγίες χρήσης.
• Η πλειοψηφία των καταναλωτών έχει μια γενική γνώση ότι από κάποια δοχεία αποθήκευσης τροφίμων μπορούν να μεταφερθούν στα τρόφιμα χημικές ουσίες. Τα πλαστικά θεωρούνται από τους καταναλωτές Τα πλέον επικίνδυνα.
• 50% των καταναλωτών χρησιμοποιούν φθαρμένα δοχεία αποθήκευσης, ή μαγειρικά σκεύη.
• 20% των καταναλωτών επαναχρησιμοποιούν συσκευασίες μιας χρήσης, για να αποθηκεύσουν, ή να συσκευάσουν τρόφιμα, ακόμα και ζεστά.
• 40% των καταναλωτών πιστεύουν ότι δε λαμβάνουν ξεκάθαρη πληροφόρηση, για την ασφάλεια των δοχείων αποθήκευσης, ή των μαγειρικών σκευών, που χρησιμοποιούν. Από αυτούς, το 59% εμπιστεύονται τους ελέγχους των αρχών, αν και γνωρίζουν ότι οι αρχές αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις.
• 70% των καταναλωτών ανησυχούν, για τις επιπτώσεις, στην υγεία τους από τις χημικές ουσίες, στις συσκευασίες τροφίμων και στα μαγειρικά σκεύη.
• 40% των καταναλωτών δε μπορούν να διακρίνουν ποια σκεύη αποθήκευσης, ή ποιες συσκευασίες τροφίμων είναι φιλικές στο περιβάλλον.
• 90% των καταναλωτών πιστεύουν ότι οι πράσινοι ισχυρισμοί πρέπει να ρυθμιστούν, με αυστηρό τρόπο.
• 80% των καταναλωτών ανησυχούν, για τις επιπτώσεις των συσκευασιών τροφίμων, στο περιβάλλον και 90% αυτών υποστηρίζουν πως πρέπει να επιβληθούν αυστηροί κανόνες, για να σταματήσουν αυτές οι αρνητικές επιπτώσεις.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, το 2017, ανέλαβε την πρωτοβουλία HBM4EU, για την παρακολούθηση της ανθρώπινης βιολογίας. Η πρωτοβουλία αυτή επικεντρώνεται στις ουσίες  PFAS (υπερφθοριωμένες  αλκαλιωμένες ουσίες), αποτελεί συλλογική προσπάθεια 30 χωρών, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παράγει γνώση, για την ασφαλή διαχείριση των χημικών ουσιών και προσφέρει αποδεικτικά στοιχεία, για την πραγματική έκθεση των πολιτών, στις χημικές ουσίες, προστατεύοντας την ανθρώπινη υγεία στην Ευρώπη. Οι υπερφθοριωμένες  αλκαλιωμένες ουσίες PFAS περιλαμβάνουν πάνω από 4.700 χημικές ουσίες, χρησιμοποιούνται ευρέως και συσσωρεύονται, με την πάροδο του χρόνου, στους ανθρώπους και στο περιβάλλον. Είναι γνωστές ως «παντοτινά χημικά» καθώς είναι εξαιρετικά ανθεκτικές, όταν βρίσκονται στο περιβάλλον και στους οργανισμούς. Μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα υγείας, όπως βλάβες στο ήπαρ, παθήσεις του θυρεοειδούς, παχυσαρκία, προβλήματα γονιμότητας και καρκίνο. 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε πρόταση, για τον περιορισμό όλων ουσιών, από όλα τα καταναλωτικά προϊόντα, επιτρέποντας, όμως, μια μεταβατική περίοδο 18 μηνών, από τη στιγμή που εγκριθεί η πρότασή της.

Το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών ζητά τον άμεσο περιορισμό των χημικών ουσιών στις συσκευασίες των τροφίμων, στα μαγειρικά σκεύη και στα σκεύη αποθήκευσης τροφίμων ταυτόχρονα συμβουλεύει τους καταναλωτές:

Τα φθαρμένα σκεύη μαγειρικής τα πετάμε αμέσως.
Δε χρησιμοποιούμε τις συσκευασίες τροφίμων μιας χρήσης, ξανά και ξανά, για αποθήκευση τροφίμων.
Προτιμούμε σκεύη αποθήκευσης τροφίμων από ανοξείδωτο ατσάλι, ή γυαλί.
Όταν αγοράζουμε σκεύη μαγειρικής, ή αποθήκευσης τροφίμων, ή γενικά σκεύη που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα, πρέπει να αναζητήσουμε ενδείξεις, όπως τη φράση «για επαφή με τρόφιμα», ή την ειδική ένδειξη σχετικά με τη χρήση τους, όπως «μηχανή του καφέ», «φιάλη κρασιού» κ.λπ., ή το σύμβολο με το ποτήρι και το πιρούνι.

Πηγές:
ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών