Οι σύγχρονες μέθοδοι αντιγήρανσης

Γράφει ο Ανδρέας Κατσάμπας, Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος, Oμ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Δερματολογίας Ομίλου ΥΓΕΙΑ

Στη σύγχρονη κοινωνία η εξωτερική εμφάνιση έχει ιδιαίτερη σημασία. Άνδρες και γυναίκες αντιμετωπίζονται καλύτερα εφόσον έχουν πιο νεανική εμφάνιση, τόσο σχετικά με τις διαπροσωπικές σχέσεις όσο και στους επαγγελματικούς τους στόχους.

Εντούτοις, η γήρανση έρχεται αμείλικτα. Και η αντιγήρανση, που τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο, αποτελεί πλέον βασικό τμήμα της δερματολογίας, κυρίως, και βεβαίως και της πλαστικής χειρουργικής.

Από τη δερματολογική σκοπιά, η σύγχρονη αντιμετώπιση της πρόκλησης που λέγεται αντιγήρανση, περιλαμβάνει μια πλειάδα μέσων, αυτά που αποτελούν την αντιγήρανση 'χωρίς νυστέρι'.

Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της γήρανσης του δέρματος είναι οι ρυτίδες, οι δυσχρωμικές αλλοιώσεις (κυρίως η ανάπτυξη κηλίδων πιο σκούρων ή πιο ανοικτών από το δέρμα), η κιτρινωπή χροιά με το πέρασμα του χρόνου, η απώλεια της υγρασίας του δέρματος και της ελαστικότητας, η πάχυνση και οι ευρυαγγείες.

Σιγά-σιγά μπορεί να υπάρξουν σοβαρότατες συνέπειες, όπως οι ακτινικές υπερκερατώσεις και τα καρκινώματα του δέρματος.

Καθεμία απ’ αυτές τις βλάβες μπορεί να αντιμετωπιστεί με διαφορετικούς τρόπους, άλλοι εκ των οποίων προορίζονται για συγκεκριμένη βλάβη και άλλοι για αρκετές από αυτές. Τα θεραπευτικά όπλα των δερματολόγων είναι:

https://player.vimeo.com/video/58698209

• Διάφορες καλλυντικές κρέμες, που μπορούν να ενυδατώσουν το δέρμα και ν’ αντιμετωπίσουν την ξηρότητα (δερμοκαλλυντικά).
• Διάφορες ενεργές κρέμες που επιβραδύνουν τη φωτογήρανση και αναστρέφουν σε μεγάλο βαθμό τα χαρακτηριστικά της, δηλαδή τις λεπτές ρυτίδες και τις δυσχρωμικές αλλοιώσεις. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν κρέμες που περιέχουν ουσίες όπως τα αλφα-υδροξυ-οξέα, η βιταμίνη C και κυρίως τα ρετινοειδή (είναι παράγωγα της βιταμίνης A). Oι ουσίες αυτές, εφόσον χορηγηθούν και χρησιμοποιηθούν σωστά, μπορεί να βοηθήσουν εντυπωσιακά στην αντιμετώπιση της φωτογήρανσης. Δεν μπορεί ωστόσο να θεωρηθούν καλλυντικά διότι έχουν ορισμένες ανεπιθύμητες παρενέργειες, όπως ερυθρότητα, ξεφλούδισμα και κνησμό (φαγούρα), που καθιστούν αναγκαία την εφαρμογή τους με βάση τη σύμφωνη γνώμη και τις οδηγίες δερματολόγου.
• Η δερμοαπόξεση, δηλαδή η αφαίρεση ορισμένων στιβάδων της επιδερμίδας ή και του χορίου για την άμβλυνση των λεπτών γραμμών και των δυσχρωμικών αλλοιώσεων. Η δερμοαπόξεση μπορεί να γίνει με χημικό ή μηχανικό τρόπο, ακόμα και με χρήση laser. Χημικός τρόπος είναι το χημικό peeling, που μπορεί να γίνει με εφαρμογή ουσιών όπως τα αλφα-υδροξυ-οξέα, το τριχλωρικό οξύ (TCA), η φαινόλη κ.λπ. Την εφαρμογή πρέπει να κάνουν εξειδικευμένοι γιατροί και όχι μη ειδικοί, όπως αισθητικοί, διότι πραγματικά το χημικό peeling έχει πολύ δυσάρεστες επιπτώσεις αν δε χρησιμοποιηθεί σωστά. Μηχανικός τρόπος είναι η χρήση ειδικών ιατρικών συσκευών για απόξεση (dermabrasion, microdermabrasion).
• Τα εμφυτεύματα. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν ουσίες και μέθοδοι που αμβλύνουν ακόμα και τις βαθιές ρυτίδες. Διακρίνονται σε μόνιμα, ημιμόνιμα και απορροφήσιμα εμφυτεύματα, καθένα από τα οποία έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά του. Επειδή τα μόνιμα εμφυτεύματα έχουν το μειονέκτημα ότι, αν κάτι δεν πάει καλά ή αν δεν είναι της αρεσκείας του ασθενούς, δεν μπορεί να απαλλαγεί από αυτά, στη θέση τους χρησιμοποιούνται πλέον περισσότερο τα ημιμόνιμα και απορροφήσιμα εμφυτεύματα, κύριοι εκπρόσωποι των οποίων είναι το υαλουρανικό οξύ, ο υδροξυαπατίτης, το ζωικό κολλαγόνο και η αυτόλογη μεταμόσχευση λίπους (δηλαδή, ο γιατρός παίρνει λίπος από ένα σημείο του σώματος του ασθενούς για να το μεταμοσχεύσει σε ένα άλλο). Το υαλουρανικό οξύ σε διάφορες πυκνότητες είναι το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο και η διόρθωση αφορά σε ελαφριές ρυτίδες, σε βαθύτερες πτυχές και τον τελευταίο καιρό σε αντικατάσταση του χαμένου όγκου του προσώπου, διόρθωση ατελειών της μύτης και βελτίωση του περιγράμματος και του όγκου των χειλιών. Επίσης χρησιμοποιείται για την αποκατάσταση της σφριγηλότητας του δέρματος, του ντεκολτέ και των χεριών. Τα αποτελέσματα είναι άμεσα ορατά, απόλυτα φυσικά και διαρκούν 6-18 μήνες ανάλογα με τη θέση εμφύτευσης και το χρησιμοποιούμενο υλικό.
• Οι ενέσεις βοτουλινικής τοξίνης B.T. (Botox - Dysport) είναι η περισσότερο χρησιμοποιούμενη μέθοδος διόρθωσης των ρυτίδων κίνησης και της χαλάρωσης στο πρόσωπο και το λαιμό. O μηχανισμός της βοτουλινικής τοξίνης στηρίζεται στην υπολειτουργία των μυών που προκαλούν τις ρυτίδες, ενισχύοντας τη δράση των «ανταγωνιστικών» μυών, με αποτέλεσμα ένα αρυτίδωτο, φρέσκο και ξεκούραστο πρόσωπο. Ενώ αρχικά χρησιμοποιούνταν για τις ρυτίδες του άνω προσώπου (μεσόφρυο - μέτωπο - πόδι χήνας), η χρήση του επεκτάθηκε στο μέσο και κάτω πρόσωπο, όπως επίσης και στο λαιμό και στον τράχηλο. Επίσης, οι ενέσεις B.T. εφαρμόζονται και στους άνδρες (10%). Τα τελευταία χρόνια, η βελτίωση της τεχνικής των ενέσεων B.T., η καλή γνώση ανατομικών χαρακτηριστικών του προσώπου και η εξοικείωση με τις ιδιαιτερότητες κάθε προσώπου έχουν τελειοποιήσει τη μέθοδο και, φυσικά, τα αποτελέσματα. Πρέπει να τονιστεί ότι τα αποτελέσματα των ενέσεων B.Τ. κάνουν να εμφανιστούν 5-15 μέρες και διαρκούν περίπου 3-5 μήνες. Η βοτουλινική τοξίνη μπορεί να συνδυαστεί με άλλες θεραπείες ανανέωσης του προσώπου όπως laser αντιγήρανσης, μεσοθεραπείες ανάπλασης και ενυδάτωσης, ενέσιμες θεραπείες με υαλουρανικό οξύ για αντιμετώπιση ρινοπαρειακών ρυτίδων, καθώς και για προσθήκη όγκου στα χείλη.
• Laser. Τα τελευταία χρόνια, στην επαναδιαμόρφωση της επιφάνειας του δέρματος, χρησιμοποιούνται οι διάφοροι τύποι των Laser. Έτσι οι δυσχρωμικές κηλίδες, οι λεπτές ρυτίδες, οι ευρυαγγείες και ο τόνος του δέρματος αντιμετωπίζονται με το κατάλληλο Laser. Τα Laser που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των ρυτίδων, των κηλίδων και του τόνου του δέρματος είναι είτε επεμβατικά, είτε μη επεμβατικά. Τα επεμβατικά LASER χρησιμοποιούν την αρχή της επιλεκτικής φωτοθερμόλυσης και επιτυγχάνουν την αφαίρεση στοιβάδων του δέρματος με τρόπο ακριβή και ελεγχόμενο, με ελάχιστη θερμική βλάβη των γύρω ιστών. Το βάθος της διείσδυσης στο δέρμα εξαρτάται από τον ιατρό χειριστή. Η αντικατάσταση του δέρματος που αφαιρέθηκε γίνεται από τη μετεμφύτευση και τη δημιουργία νέου κολλαγόνου, που προέρχεται από το γειτονικό δέρμα και τους θύλακες τριχών. Τα επεμβατικά Laser που χρησιμοποιούνται συχνότερα είναι τα Laser διοξειδίου του άνθρακα (για βαθύτερη αναδιαμόρφωση) και τα Laser Er-Yag για επιφανειακή αναδιαμόρφωση. Τα μη επεμβατικά είναι ιδανικά για άτομα που δεν θέλουν να έχουν «χρόνο ανάρρωσης» και δεν μπορούν να διακόψουν τις δραστηριότητές τους. Με τα μη επεμβατικά Laser προκαλείται τραύμα χωρίς επιδερμική βλάβη, με συνέπεια την αναδιάρθρωση και την αυξημένη απόθεση νέου κολλαγόνου. Τα τελευταία χρόνια, για ταχύτερη αποκατάσταση των βλαβών χρησιμοποιούνται Laser με κλασματική μόνο βλάβη του δέρματος, που όμως αφήνει μεγάλο μέρος άθικτο, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται γρήγορη αποκατάσταση από τον γύρω άθικτο ιστό, λόγω του μικροσκοπικού μεγέθους των τραυμάτων (Fractional Laser). Τα πιο συχνά Fractional Lasers είναι το Laser CO2 και το Fraxel-Restore. Σημαντικά σημεία-κλειδιά για την επιτυχία της θεραπείας με Laser είναι η προσεκτική επιλογή των ασθενών και η επιδίωξη ενός ρεαλιστικού αποτελέσματος. Εάν ο ασθενής έχει παράλογες προσδοκίες, τότε είναι πιθανό να μην ικανοποιηθεί. Επίσης, είναι απαραίτητο να τονιστεί ότι τις περισσότερες φορές χρειάζονται πολλές θεραπείες με μεσοδιαστήματα 3-5 εβδομάδων για να επιτευχθεί το μεγαλύτερο όφελος.