Προβληματισμό προκαλούν οι παλινωδίες του υπουργείου Υγείας σχετικά με το πρόγραμμα προληπτικών εξετάσεων κατά του καρκίνου τραχήλου της μήτρας.

Το σχετικό πρόγραμμα επρόκειτο να "τρέξει" από το 2023. Χρηματοδοτείται από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF). Αφορά 2,5 εκατομμύρια γυναίκες ηλικίας 21 - 65 ετών. 

Η έναρξή του αναβλήθηκε, προκειμένου να ρυθμιστούν τεχνικά θέματα, όπως και έγινε τον περασμένο μήνα. Στις τεχνικές προδιαγραφές, ωστόσο, προβλέπεται πως η δυναμικότητα των εγκατεστημένων μηχανημάτων στα εργαστήρια ανάλυσης, ιδιωτικά ή δημόσια, που θα εκτελούν τις εξετάσεις για τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV - DNA) θα πρέπει να ανταποκρίνεται σε παραγωγή 300 αποτελεσμάτων ανά 8 ώρες αυτοτελώς χωρίς κάποιο άλλο μηχάνημα.

Εκπρόσωποι διαγνωστικών εργαστηρίων εξέφρασαν την εκτίμηση πως η συγκεκριμένη προδιαγραφή είναι "φωτογραφική" για συγκεκριμένο πάροχο και πως δεν υπάρχει άλλος αναλυτής στην αγορά που να ανταποκρίνεται αυτοτελώς στον συγκεκριμένο αριθμό αποτελεσμάτων ανά 8 ώρες.

Ακολούθησε δημοσίευμα στο Euractiv, στο οποίο γινόταν λόγος για "ξαφνική διακοπή" του προγράμματος, ενώ για το θέμα έγινε την περασμένη εβδομάδα ερώτηση και στον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο Παύλο Μαρινάκη, ο οποίος δεν ήταν σε θέση να απαντήσει.

Στο δημοσίευμα του Euractiv, επισημαίνεται πως τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου Υγείας στην Ελλάδα έχουν επεκταθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά η κάλυψη παραμένει χαμηλή σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ.

Πρόσφατη μελέτη έδειξε πως μόνο το 40% περίπου των Ελλήνων ενηλίκων συμμετείχε σε οποιοδήποτε είδος προληπτικού ελέγχου τα τελευταία πέντε χρόνια, πολύ κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που είναι 58%.

Τα τελευταία δύο χρόνια, το ποσοστό συμμετοχής στον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του μαστού ήταν 36% (μέσος όρος ΕΕ 60%) και για τον καρκίνο του παχέος εντέρου στο 10% σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ 48%.

Η συμμετοχή για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας ήταν στο 40% την τελευταία τριετία, ενώ σε επίπεδο ΕΕ ήταν 63%.

Απάντηση

Διευκρινίσεις για το θέμα έδωσε τη Δευτέρα η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη, κάνοντας λόγο για "παραπλανητικές πληροφορίες". Στην απάντησή της αναφέρει τα ακόλουθα:

"Ο σχεδιασμός του προγράμματος πρόληψης κατά του καρκίνου της μήτρας έγινε με βάση τις εισηγήσεις της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας, η οποία έχει συσταθεί με τον νόμο 4675/2020 και καθορίζει το επιστημονικό πρωτόκολλο κάθε προληπτικού προγράμματος, βασιζόμενη σε διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα και κατευθυντήριες οδηγίες, με στόχο την υψηλότερη ποιότητα παροχής υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας για τους πολίτες. 

Στα δημοσιεύματα αναφέρεται ότι 'άλλαξαν τα κριτήρια' καθιστώντας τον διαγωνισμό 'φωτογραφικό' με απαιτήσεις που δήθεν ευνοούν συγκεκριμένη εταιρεία. Παράλληλα, η προδιαγραφή που προβλέπει υποχρεωτική έγκριση από FDA ή WHO καταγγέλλεται ως αχρείαστη.

Απαντάμε:

Είναι αδιανόητο να στοχοποιείται ένα πρόγραμμα ως δήθεν φωτογραφικό και μάλιστα να αναφέρεται ότι υπάρχει φωτογραφικός διαγωνισμός, τη στιγμή που μιλάμε για την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) η οποία καθορίζει τις προδιαγραφές συμμετοχής των παρόχων Υγείας (ιατρών, κέντρων και εργαστηρίων) στο πρόγραμμα και όχι για διαγωνισμό.

Με άλλα λόγια, δεν αποκλείεται κανένας ο οποίος διαθέτει τις υψηλής ποιότητας προδιαγραφές που έχουν τεθεί με γνώμονα την ποιότητα της Δημόσιας Υγείας και το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στους πολίτες. Αν κάθε πρόγραμμα που γίνεται με στόχο την παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας θεωρείται ότι εξυπηρετεί συμφέροντα, δε θα έπρεπε να βάζουμε κανένα ποιοτικό κριτήριο ποτέ, διότι πάντα κάποιος θα αποκλειόταν.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι πολίτες ότι κάθε πρόγραμμα προληπτικών εξετάσεων διενεργείται με τα πλέον αυστηρά ποιοτικά κριτήρια και επιστημονικά πρωτόκολλα, όπως άλλωστε υπαγορεύουν οι κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ευρωπαϊκών και διεθνών επιστημονικών φορέων.

Πράγματι, το Υπουργείο Υγείας υιοθέτησε την επιστημονική εισήγηση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας και ζητά τα τεστ και τα αντιδραστήρια που θα χρησιμοποιηθούν για τη συγκεκριμένη εξέταση να έχουν πιστοποίηση για πρωτογενή πληθυσμιακό έλεγχο για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας από οργανισμούς υψηλού επιστημονικού κύρους όπως είναι ο FDA και ο WHO.                                             

Μια απλή αναζήτηση στον ιστότοπο των οργανισμών αυτών αποδεικνύει ότι υπάρχουν πολλές εταιρείες που πληρούν αυτές τις προδιαγραφές, αρκετές εκ των οποίων δραστηριοποιούνται και στη χώρα μας.

Για κάθε προϊόν, είτε είναι φαρμακευτικό σκεύασμα είτε ιατρική συσκευή, είναι απαραίτητο να υπάρχουν οι πλέον αυστηρές προδιαγραφές που στηρίζονται στην υψηλή αποτελεσματικότητα και ασφάλεια των εκάστοτε προϊόντων. Αυτό ζητάμε κι εμείς: τις πιο αυστηρές προδιαγραφές και την υψηλότερη αποτελεσματικότητα.

Με βάση λοιπόν τις προδιαγραφές της ΕΕΔΥ, το Υπουργείο έθεσε προδιαγραφές με υψηλά πρότυπα προκειμένου να έχουμε την τελευταία τεχνολογία σε επίπεδο δειγματοληψίας και εργαστηριακής ανάλυσης ώστε να διασφαλίζεται:

α) υψηλή ευαισθησία: να ανιχνεύει δηλαδή η ανάλυση ακόμα και την ελάχιστη παρουσία του ιού HPV και κάθε τύπου του ιού HPV και

β) υψηλή ειδικότητα: να ανιχνεύει τον συγκεκριμένο ιό και όχι κάποιον άλλο, και να διαχωρίζει τους συγκεκριμένους τύπου ιού που συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Στα δημοσιεύματα αναφέρεται ότι 'δεν δικαιολογείται' το κριτήριο της μεγαλύτερης δυναμικότητας και πως 'δεν έχει καμία πρακτική σημασία'.

Απαντάμε:

Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες που αξιολογούν την ποιότητα των πληθυσμιακών προγραμμάτων πρόληψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, η πιο επιτυχημένη χώρα της Ευρώπης στο HPV-DNA screening είναι η Ολλανδία. H Ολλανδία έχει μειώσει τον αριθμό των εργαστηρίων που διενεργούν τις αναλύσεις HPV-DNA test από 40 σε 5 με ημερήσια παραγωγικότητα 450 δείγματα ανά εργαστήριο. Κάτι που επιβεβαίωσαν και διακεκριμένοι επιστήμονες στη χώρα μας, στο 7ο επιστημονικό συνέδριο με θέμα 'HPV και Βιοδείκτες στη Μαιευτική και Γυναικολογία' που έγινε στη Λάρισα τον Δεκέμβριο του 2023, όπου επεσήμαναν ότι πρέπει να ακολουθήσουμε το υπόδειγμα της Ολλανδίας, της Γαλλίας καθώς και άλλων χωρών της Ευρώπης που έχουν λίγα εργαστήρια να πραγματοποιούν τις αναλύσεις για το HPV-DNA test κεντρικά, με τελευταίας τεχνολογίας μηχανήματα που παράγουν άνω των 300 δειγμάτων ανά 8ωρο, ώστε να διασφαλίζεται ότι αφενός δεν παρεμβαίνει ανθρώπινο χέρι στην ανάλυση, ώστε να υπάρχει ομοιομορφία ως προς την υψηλή ποιότητα και καλύτερη διαχείριση των αποτελεσμάτων. Επίσης ανέφεραν το παράδειγμα της Ολλανδίας που πρόκειται να μειώσει περαιτέρω από 5 σε 3 τα σχετικά εργαστήρια.

Εμείς ακολουθούμε τις βέλτιστες πρακτικές των χωρών που έχουν τα καλύτερα αποτελέσματα στην πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Αυτή είναι η μόνη μας προτεραιότητα.  Αυτό δεν αποτελεί ισχυρισμό, αλλά κάτι που αποδεικνύεται με ισχυρά επιστημονικά τεκμήρια.

Ξεκαθαρίζουμε για άλλη μια φορά ρητά ότι δεν αποκλείουμε κανέναν από το να συμμετέχει στο πρόγραμμα εφόσον πληροί τις προδιαγραφές, ίσα ίσα που δίνουμε κίνητρο με τη δράση αυτή σε όποιον θέλει να συμμετέχει, ώστε να εξυπηρετήσουμε τους πολίτες σε όλη την επικράτεια".

Δημ.Κ.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ο διπλός "Μαραθώνιος" των παιδιάτρων της Β. Ελλάδας με...τερματισμό τη Μαδαγασκάρη
Η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ψηφιακή Δεκαετία
Πασχαλινές δραστηριότητες για όλη την οικογένεια