Γράφει η Μαρία Χαλάτση, Διευθύντρια Διαγνωστικών ΕΝΟΡΑΣΙΣ Α.Ε.

Με πρόσφατη δήλωσή του ο πρόεδρος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), Dr T.A. Ghebreyesus, παρότρυνε τα κράτη να εφαρμόσουν καινοτόμες μεθόδους και να συνεχίσουν να εξασφαλίζουν τις απαραίτητες υπηρεσίες υγείας για την πρόληψη και θεραπεία νοσημάτων, ακόμα και εν μέσω καταπολέμησης του κορωνοιού. Εάν οι γυναίκες ελέγχονται τακτικά για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και τα νεαρά κορίτσια εμβολιάζονται, τότε μπορούμε να πλησιάσουμε εγγύτερα στην εξάλειψη αυτής της νόσου. Η συντριπτική πλειονότητα των γυναικών που θα διαγνωστούν έγκαιρα, θα θεραπευθούν από την νόσο.

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο τρίτος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες. Σχεδόν όλες οι περιπτώσεις προκαλούνται από τον ιό HPV. Είναι ένας αργά εξελισσόμενος καρκίνος και εκδηλώνεται μόνον εφόσον η λοίμωξη από τους ογκογόνους τύπους του HPV επιμείνει για αρκετά χρόνια. Ο ιός HPV είναι πολύ συχνός και σχεδόν κάθε άτομο που είναι σεξουαλικά ενεργό, θα μολυνθεί κάποια στιγμή στη ζωή του. Όμως, μόνο πολύ λίγες γυναίκες θα αναπτύξουν καρκινική βλάβη στη μήτρα.

Στοιχεία από το International Agency for Research on Cancer (IARC) για την Ελλάδα δείχνουν ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αποτελεί τον τέταρτο πιο συχνό σε γυναίκες ηλικίας 15-44 ετών και την τρίτη πιο συχνή αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες αυτής της ηλικίας.

Πάνω από 20% των νέων περιστατικών εμφανίζονται σε γυναίκες ηλικίας άνω των 65 ετών. Παρ’ όλα αυτά, ο καρκίνος σπάνια εμφανίζεται σε εκείνες τις γυναίκες που κάνουν τακτικό έλεγχο.

Ο ιός HPV (Human Papilloma Virus)

Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων είναι ένας ιός που βασίζεται στο DNA και μολύνει το δέρμα και τις βλεννογόνους μεμβράνες. Μέχρι σήμερα έχουν αναγνωριστεί πάνω από 170 υπότυποι του ιού. Περίπου 40 από αυτούς προσβάλλουν το επιθήλιο των γενετικών οργάνων, ενώ επιδημιολογικές μελέτες έδειξαν ότι τουλάχιστον 14 εξ αυτών (οι λεγόμενοι τύποι υψηλού κινδύνου ή ογκογόνοι) μπορούν να οδηγήσουν αρχικά σε προκαρκινικές αλλοιώσεις, που αργότερα ενδέχεται να εξελιχθούν σε καρκίνο.

Η εμμένουσα λοίμωξη από τους ογκογόνους τύπους έχει την τάση να μην υποστρέφει. Οι τύποι HPV 16, 18 και 45 έχουν το μεγαλύτερο δυναμικό καρκινογένεσης σε σχέση με όλους τους άλλους επικίνδυνους τύπους.

Πώς προλαμβάνεται

Η σημαντική μείωση της εμφάνισης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας οφείλεται κατά κύριο λόγο στον τακτικό προληπτικό έλεγχο. Η εισαγωγή του Τεστ Παπανικολάου και αργότερα του ThinPrep Pap Test, που αποτελεί την εξέλιξή του, συνέβαλαν στη μείωση εμφάνισης αυτού του καρκίνου σε ποσοστό άνω του 60% από τη δεκαετία του 1970 και μετέπειτα. Για μεγάλο διάστημα υπήρχαν ενδείξεις ότι ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας οφείλεται σε κάποιον σεξουαλικά μεταδιδόμενο παράγοντα. Ωστόσο, η φύση αυτού του παράγοντα ήταν άγνωστη έως και τη δεκαετία του 1980. Κάποια χρόνια αργότερα, χάρη στην έρευνα του καθηγητή Herald zur Hausen, τεκμηριώθηκε η συσχέτιση της καρκινογένεσης με τον ιό HPV. Σύντομα η μοριακή βιολογία και η τεχνολογία ανέπτυξαν τεστ για την ανίχνευση του ιού HPV, τα HPV Τεστ.

mRNA HPV τεστ

Τα HPV Τεστ διακρίνονται σε δύο κατηγορίες, ανάλογα με το τι ανιχνεύουν και πού στοχεύουν. Υπάρχουν τα HPV DNA Τεστ και τα HPV mRNA Τεστ. Ένα HPV DNA Τεστ ανιχνεύει απλά την παρουσία του ιού στα κύτταρα του επιθηλίου του τραχήλου. Ανιχνεύει εκείνη τη φάση της λοίμωξης, όπου ο ιός βρίσκεται σε λανθάνουσα μορφή και παραμένει ανενεργός, άρα και ακίνδυνος.

Η δεύτερη κατηγορία, το HPV mRNA Τεστ, είναι το τεστ τελευταίας γενιάς και ανιχνεύει την ενεργό HPV λοίμωξη. Συγκεκριμένα, ανιχνεύει δύο ογκοπρωτεΐνες του ιού, τις Ε6/Ε7, οι οποίες ενέχονται κατά κύριο λόγο στην ογκογόνο δράση του HPV. Ο ιός στην περίπτωση αυτή έχει ενεργοποιηθεί, έχει περάσει σε επιθετική κατάσταση. Η ενεργοποίηση του ιού και η διαδικασία της τραχηλικής καρκινογένεσης είναι πλέον αναγνωρίσιμες με τη χρήση του νέου HPV mRNA Τεστ, περισσότερο γνωστού με το όνομα Aptima HPV Τεστ.

Δεδομένου ότι το Aptima HPV Τεστ ανιχνεύει τον ιό HPV μόνο αν αυτός είναι ενεργοποιημένος, όταν μια γυναίκα ελέγχεται με το συγκεκριμένο τεστ, θα ανησυχήσει αν και μόνο αν υπάρχει λόγος να ανησυχήσει.

Η συνδυασμένη εφαρμογή του Παπ Τεστ με το HPV test, που φέρει το όνομα Co-testing, έχει καθιερωθεί σήμερα ως η πρότυπη στρατηγική στον προσυμπτωματικό έλεγχο κυρίως στις γυναίκες άνω των 30 ετών. Οι κατευθυντήριες οδηγίες όλων των μεγάλων επιστημονικών φορέων, όπως των American Cancer Society, American Society for Colposcopy & Cervical Pathology, American College of Obstetricians & Gynecologists και US Preventive Services Task Force, συνιστούν οι γυναίκες να ελέγχονται με το συνδυασμένο Τεστ. Ο καρκίνος αυτός που κάποτε ήταν πολύ συχνός, σήμερα προλαμβάνεται σε ποσοστό 93%.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
GSK: Μήνυση κατά Pfizer-BioNTech για τις πατέντες των εμβολίων mRNA
Το Τai chi βελτιώνει την ποιότητα ύπνου ασθενών με προχωρημένο καρκίνο πνεύμονα [μελέτη]
Πώς θα αυξήσουμε την αντοχή μας