Αγγλικός όρος

endometriosis

Ορισμός

Η παρουσία έκτοπων αδένων και στρώματος του ενδομητρίου εκτός της κοιλότητας της μήτρας. Χαρακτηριστικά, ο ενδομητρικός ιστός εισβάλλει σε άλλους ιστούς και εξαπλώνεται με τοπική επέκταση, με ενδοπεριτοναϊκή διασπορά και αιματογενώς. Τα ενδομήτρια εμφυτεύματα μπορούν να εντοπιστούν σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Στις ΗΠΑ, η κατάσταση αυτή υπολογίζεται ότι εμφανίζεται στο 10- 15% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας μεταξύ 25 και 44 ετών. Yπολογίζεται ότι πάσχουν το 25- 50% των γυναικών με στειρότητα. Οι σάλπιγγες αποτελούν συνήθεις θέσεις ενδομητρίωσης. Τα έκτοπα ενδομήτρια κύτταρα ανταποκρίνονται στα ίδια ορμονικά ερεθίσματα όπως και το ενδομήτριο της μήτρας. Η κυκλική αιμορραγία και η τοπική φλεγμονή γύρω από τα ενδομήτρια εμφυτεύματα μπορεί να προκαλέσει ίνωση, συμφύσεις και απόφραξη των σαλπίγγων, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε στείρωση.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ: Μολονότι η αιτία παραμένει άγνωστη, μια υπόθεση είναι ότι τα ενδομήτρια κύτταρα μεταναστεύουν κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής ανάπτυξης, ή τα κύτταρα διασκορπίζονται κατά τη διάρκεια της εμμηνορρυσίας μέσω των σαλπίγγων στην περιτοναϊκή κοιλότητα.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Δεν υπάρχουν ειδικά συμπτώματα που να καθοδηγούν τη διάγνωση. Οι ασθενείς παραπονούνται συχνά για πυελικό άλγος, προεμμηνορροϊκή δυσπαρεύνεια, άλγος κατά το ιερό οστό κατά τη διάρκεια της εμμηνορρυσίας και στειρότητα. Η δυσουρία μπορεί να υποδηλώνει συμμετοχή της ουροδόχου κύστης.

Το κυκλικό πυελικό άλγος, συνήθως στο κατώτερο τμήμα της κοιλίας, στον κόλπο, στην οπίσθια πύελο και στην οσφύ αρχίζει 5 έως 7 ημέρες πριν από την εμμηνορρυσία, φθάνει μια μέγιστη ένταση και διαρκεί για 2- 3 ημέρες. Προ-εμμηνορροϊκός τεινεσμός και διάρροια μπορεί να υποδηλώνουν συμμετοχή του παχέος εντέρου. Δεν υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στην ένταση του άλγους και στην έκταση της ενδομητρίωσης. Πολλές ασθενείς είναι ασυμπτωματικές.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ: Μολονότι το ιστορικό και τα ευρήματα από την κλινική εξέταση υποδηλώνουν την ύπαρξη ενδομητρίωσης, η οριστική διάγνωση μπορεί να τεθεί μόνο με την άμεση απεικόνιση ή τη βιοψία των έκτοπων βλαβών.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Μπορεί να χρησιμοποιηθούν τόσο φαρμακευτικές όσο και χειρουργικές προσεγγίσεις για τη διατήρηση της γονιμότητας και την αύξηση της πιθανότητας της γυναίκας για επίτευξη εγκυμοσύνης. Η φαρμακολογική προσέγγιση περιλαμβάνει τη χρήση ορμονικών παραγόντων που επάγουν την ατροφία του ενδομητρίου διατηρώντας μια χρόνια κατάσταση ανωορρηξίας.

Η μεδροξυπρογεστερόνη αναστέλλει την ωορρηξία και την εμμηνορρυσία προκαλώντας ψευδοκύηση. Η δαναζόλη αναστέλλει την υποφυσιακή έκκριση των γοναδοτροπινών. Η εκλυτική ορμόνη των γοναδοτροπινών (GnRH), ο αγωνιστής leuprolide και η ναφαρελίνη δρουν μέσω της καταστολής της υποφυσιακής έκκρισης των γοναδοτροπινών. Η διεγερτική δράση της FSH και της LH στην ωοθήκη ελαττώνονται σημαντικά, οδηγώντας σε μείωση της ωοθηκικής λειτουργίας. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται μια φαρμακοεπαγόμενη εμμηνόπαυση.

Η μεθυλτεστοστερόνη έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για την πρόκληση ατροφίας του ενδομητρίου και ανακούφιση από το άλγος. Ωστόσο, δεν επηρεάζονται η ωορρηξία και η εμμηνορρυσία, με αποτέλεσμα να μπορεί να συμβεί εγκυμοσύνη κατά τη διάρκεια της θεραπείας.

Η χειρουργική θεραπεία περιλαμβάνει λαπαροτομή, λύση των συμφύσεων και αφαίρεση των έκτοπων ενδομητρικών κύστεων και εμφυτευμάτων ώστε να υποβοηθηθεί η γονιμότητα. Η οριστική θεραπεία της ενδομητρίωσης καθιστά τη γυναίκα ανίκανη για τεκνοποίηση, αφού απαιτεί την αφαίρεση της μήτρας, των σαλπίγγων και των ωοθηκών.

ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ: Σημαντικό στοιχείο της φροντίδας είναι η παροχή συναισθηματικής υποστήριξης και όλων των απαραίτητων πληροφοριών στην πάσχουσα γυναίκα. Η ασθενής ενθαρρύνεται να εκφράσει τα συναισθήματά της και τις ανησυχίες της και να εκφράσει τις επιπτώσεις της νόσου στις διαπροσωπικές της σχέσεις. Συζητείται η ανάγκη ανοικτής επικοινωνίας για την ελαχιστοποίηση της δυσφορίας και της απογοήτευσης. Η ασθενής βοηθάται στο να αναγνωρίσει αποτελεσματικές στρατηγικές αντιμετώπισης και να αναζητήσει τις κατάλληλες πηγές καθοδήγησης και υποστήριξης.

Εξηγούνται στην ασθενή οι διαγνωστικές και θεραπευτικές επιλογές. Ξεκαθαρίζονται οι λανθασμένες αντιλήψεις και αξιολογείται η κατανόηση του θέματος και η ενημερωμένη συγκατάθεση. Η γυναίκα προετοιμάζεται σωματικά και ψυχολογικά για οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση. Οι επεμβάσεις περιλαμβάνουν τη διαγνωστική λαπαροσκόπηση και βιοψία, λαπαροσκόπηση με εξάχνωση με λέιζερ των εμφυτεύσεων, λαπαροτομή με αφαίρεση των ωοθηκικών μαζών ή ολική υστερεκτομή με αμφοτερόπλευρη σαλπιγγοωοθηκεκτομή. Χορηγούνται τα απαραίτητα φάρμακα και αναλγητικά και η ασθενής ενημερώνεται για τις αναμενόμενες δράσεις και τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες.

Τα έφηβα κορίτσια που εμφανίζουν στενό κόλπο ή στενό στόμιο του κόλπου συμβουλεύονται να χρησιμοποιούν σερβιέτες αντί για ταμπόν προκειμένου να αποφεύγεται η παλίνδρομη ροή των εμμήνων. Επειδή η στείρωση είναι μια πιθανή επιπλοκή, η ασθενής που επιθυμεί να τεκνοποιήσει συμβουλεύεται να μην καθυστερήσει την εγκυμοσύνη. Συνιστάται ετήσια πυελική εξέταση και τεστ Παπανικολάου.

Ετυμολογία

[" + " + osis, κατάσταση]

Υπώνυμος όρος

peritoneal endometriosis
transplantation endometriosis