Της Άννας Παπαδομαρκάκη

Ο δρ. Andrew Schally, βραβεύτηκε το 1977 με το Νόμπελ Φυσιολογίας, για τη συμβολή του στην έρευνα σχετικά με την παραγωγή ορμονών (πεπτιδίων) από τον εγκέφαλο. Η έρευνά του εστιάστηκε στη δράση των ορμονών που παράγονται στον υποθάλαμο.

Το προϊόν της έρευνας αυτής, οδήγησε σε μια σειρά θεραπευτικών σχημάτων που εφαρμόζονται σήμερα στην ογκολογία, ενώ μια σειρά από κλινικές μελέτες διεξάγονται ακόμη στην ίδια κατεύθυνση με σκοπό τη βελτίωση των θεραπειών που υπάρχουν ή την ανακάλυψη νέων μηχανισμών που θα αντιμετωπίσουν πρόσθετα είδη καρκίνου.

Ο δρ. Schally, μίλησε στο Iatronet για το αγαπημένο του πεδίο έρευνας που τον οδήγησε από την ενδοκρινολογία στη νευρο-ενδοκρινολογία και στη σύνδεση της συγκεκριμένης ειδικότητας με την ογκολογία.

‘Ως ενδοκρινολόγος, εργαζόμουν στο τμήμα Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου McGill, στο Μόντρεαλ του Καναδά' είπε ο δρ. Schally, ‘όπου ερευνούσαμε τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος ελέγχει τους ενδοκρινείς αδένες. Τότε υπήρχαν διάφορες θεωρίες βασισμένες καθαρά στην ανατομία, που ανέφεραν ότι η υπόφυση είναι ο μαέστρος της ενδοκρινούς ορχήστρας και ελέγχει το θυρεοειδή, τις ωοθήκες κλπ.

Η αντίληψη ήταν ότι το αίμα ρέει από τον εγκέφαλο στην υπόφυση και έτσι ασκεί τον έλεγχό της η υπόφυση.

Τότε καταφέραμε να φέρουμε την πρώτη απόδειξη, ότι υπάρχουν ουσίες από το αίμα που ξεκινούν από τον εγκέφαλο και ελέγχουν τις εκκρίσεις της υπόφυσης, οι οποίες ενεργοποιούνται ή αναστέλλονται από την επιθυμία. Ήταν μια ανακάλυψη που έγινε από την ομάδα των Καναδών επιστημόνων που εργαζόμασταν μαζί στο ίδιο θέμα’.

Η ανακάλυψη αυτή, έγινε αφορμή για τη μετακίνηση του δρ. Schally στο Χιούστον του Τέξας και στη συνέχεια στο τμήμα βασικής έρευνας του Veterans Administration Hospital στη Νέα Ορλεάνη, όπου και παραμένει, επί 30 συνεχόμενα χρόνια.

Η φυσιολογία

Ο δρ. Shally, εξηγώντας τη σύνδεση της νευροενδοκρινολογίας με την ογκολογία, προχώρησε στη φυσιολογία του εγκεφάλου, λέγοντας ‘εκεί, απομονώσαμε πεπτίδια, αμινοξέα, όπως το TRH που αποτελεί την πρώτη ορμόνη της υπόφυσης και ελέγχει τον θυρεοειδή.

Η TRH ελέγχει την TSH που επίσης επηρεάζει το θυρεοειδή. Από την άλλη πλευρά, η LH και FSH που αποτελούν αναπαραγωγικές ορμόνες, επηρεάζουν τους όρχεις και τις ωοθήκες. Μόνο που και αυτές, ελέγχονται από την υπόφυση.

Το σημαντικό είναι ότι ο υποθάλαμος αποτελεί τον μαέστρο στην ενδοκρινική ορχήστρα, μέσω της υπόφυσης.

Και ο υποθάλαμος είναι επίσης εκείνος που ελέγχει την αδρεναλίνη και την κορτιζόλη φροντίζοντας για την επιβίωσή μας από το στρες, διατηρώντας μια ισορροπία μεταξύ τους.

Από την άλλη πλευρά υπάρχει και η σωματοστατίνη που ελέγχει την αυξητική ορμόνη, βοηθά να αναπτυχθούμε και έχει και άλλες μεταβολικές επιπτώσεις'.

Η ογκολογία

Αυτή η διαπίστωση στη φυσιολογία του εγκεφάλου, οδήγησε τον δρ. Shally να προχωρήσει στην έρευνα για τον καρκίνο το 1973, συνδυάζοντάς τον πάντα, με τις επιδράσεις των ορμονών.

Η έρευνα αυτή, οδήγησε στη δημιουργία παραγώγων ορμονών (ανάλογα) ή αναστολείς (ανταγωνιστές) τους.

Όπως τόνισε ο δρ. Shally, τα ανάλογα ή οι ανταγωνιστές, χρησιμοποιούνται την τελευταία 20ετία – 25ετία για τη θεραπεία σειράς ασθενειών. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται ασθένειες όπως η ενδομητρίωση, τα ινομυώματα, αλλά και καρκίνοι όπως αυτοί του προστάτη ή του μαστού.

‘Το σημαντικό από την ανακάλυψη των αναλόγων και ανταγωνιστών των διαφόρων ορμονών του ανθρώπινου οργανισμού’ είπε ο δρ. Shally, ‘είναι ότι επέτρεψαν την έναρξη της στοχευμένης αντικαρκινικής θεραπείας, καθώς είναι γνωστές οι παρενέργειες των χημειοθεραπευτικών σχημάτων.

Όταν διαπιστώνεται ο καρκίνος η μόνη διαθέσιμη θεραπεία είναι χειρουργική. Όμως όταν υπάρχει μετάσταση, εκεί χρειάζονται τα χημειοθεραπευτικά σχήματα, που παρεμβαίνουν και αναστέλλουν τον όγκο’.

Θεραπεία

Εξηγώντας τη δράση των ορμονών στον καρκίνο, ο καθηγητής τόνισε πως οι όγκοι διαθέτουν υποδοχείς. Αυτοί οι υποδοχείς αποτελούν τις κλειδαριές και οι ορμόνες τα κλειδιά, για να ‘κλειδώσουν’ και να σταματήσουν την επέκταση του όγκου.

Έτσι, αναπτύχθηκαν θεραπείες που συνδυάζουν τις ορμόνες με χημειοθεραπευτικά φάρμακα, εγκαθίστανται στον όγκο και τον σκοτώνουν.

Σύμφωνα με τον δρ. Shally, οι εφαρμογές που σχετίζονται με την αυξητική ορμόνη, έχουν οδηγήσει σε κλινικές μελέτες για θεραπεία καρκίνων του γαστρεντερικού, του παγκρέατος και των πνευμόνων, ενώ ενδέχεται να έχουν εφαρμογή και σε κάποιες κατηγορίες μελανωμάτων ή και στον καρκίνο του νεφρού, που είναι ιδιαίτερα δύσκολο να ανταποκριθεί στις υπάρχουσες θεραπείες.

Καταλήγοντας ο καθηγητής, υπογράμμισε ότι στην πορεία των χρόνων, ξεκίνησαν οι θεραπείες με ανάλογα και ανταγωνιστές, ενώ σήμερα χρησιμοποιούνται τα εστιασμένα ανάλογα είτε για χημειοθεραπεία, είτε για ραδιοθεραπεία (γίνεται στην Ολλανδία), όπου οι όγκοι εντοπίζονται και αντιμετωπίζονται.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Εφαρμογή Ψηφιακών Εργαλείων για την Ποιότητα της Φροντίδας στον Ογκολογικό Τομέα
Ο αέρας που αναπνέουμε και η καρδιαγγειακή μας υγεία
Αίσθημα συνεχούς κόπωσης: Τι μπορεί να σημαίνει