Ένας στους τέσσερις θανάτους παγκοσμίως οφείλονται σε καταστάσεις που προκαλούνται από την θρόμβωση, η οποία ευθύνεται για τις τρεις πρώτες καρδιαγγειακές αιτίες θανάτου: το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, το ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και την πνευμονική εμβολή.

"Η θρόμβωση είναι η κυριότερη αιτία θανάτου που μπορεί να προληφθεί", λέει στο iatronet.gr ο αιματολόγος Φώτης Γκιρτοβίτης (φωτογραφία), διευθυντής ΕΣΥ στο Κέντρο Αίματος του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ, υπεύθυνος του Ιατρείου Αιμόστασης και πρόεδρος Διοικούσας Επιτροπής του Τμήματος Αιμόστασης της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Θρόμβωσης, στις 13 Οκτωβρίου, αναφέρεται στις βασικές κατηγορίες θρομβώσεων, την κύρια συμπτωματολογία που πρέπει να κινητοποιήσει τον ασθενή για την αναζήτηση ιατρικής βοήθειας, καθώς και για την πρόληψη, η οποία συνδέεται άμεσα με την τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου.

Είδη θρόμβωσης

Ένας θρόμβος αίματος σε αιμοφόρο αγγείο (αρτηρία ή φλέβα), που θα εμποδίσει ή και θα διακόψει τη ροή του αίματος, θα προκαλέσει - ανάλογα με το σημείο όπου θα σχηματιστεί - εγκεφαλικό επεισόδιο, έμφραγμα του μυοκαρδίου, περιφερική αποφρακτική αρτηριοπάθεια των κάτω άκρων ή εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, με κίνδυνο στην τελευταία περίπτωση να αποσπαστεί τμήμα του θρόμβου, να πάει στους πνεύμονες και να κάνει πνευμονική εμβολή.

Ο Γερμανός παθολόγος Ρούντολφ Βίρχοφ περιέγραψε το 1864 τους τρεις βασικούς άξονες διαταραχών που προκαλούν θρόμβωση:

  • Βλάβη του ενδοθηλίου, κυρίως η αθηροσκλήρυνση.
  • Υπερπηκτικότητα (θρομβοφιλίες, αυξημένη προδιάθεση για θρόμβωση).
  • Κυκλοφορική στάση του αίματος, λόγω ακινησίας κατά τη διάρκεια νοσηλείας ή άλλων αιτιών.

Συμπτωματολογία

Τα συμπτώματα που θα οδηγήσουν τον ασθενή σε αναζήτηση ιατρικής βοήθειας, διαφέρουν, ανάλογα με το είδος και το σημείο εντοπισμού.

"Στην αρτηριακή θρόμβωση που αφορά την καρδιά και προκαλεί ένα στεφανιαίο επεισόδιο ή έμφραγμα, τα συμπτώματα μπορεί να είναι ένα έντονο προκάρδιο άλγος, που αντανακλά προς τον τράχηλο, τον ώμο και το αριστερό χέρι", σημειώνει ο κ. Γκιρτοβίτης και συμπληρώνει: "Στο εγκεφαλικό, ανάλογα με την εντόπιση του θρόμβου, υπάρχει ποικιλία συμπτωμάτων. Μπορεί κάποιος να αρχίσει να μη μιλάει σωστά, να έχει δυσαρθρία που λέμε, να έχει μουδιάσματα στο χέρι ή στο πόδι από τη μία πλευρά, να μη μπορεί να κουνήσει καλά το χέρι του ή το πόδι του. Μαζί με αυτά μπορεί να εμφανίζει έντονη κεφαλαλγία".

Σε ό,τι αφορά τα άκρα, η αρτηριακή θρόμβωση μπορεί να προκαλέσει έντονο πόνο στο άκρο, το οποίο θα είναι ψυχρό, λευκό και δεν θα έχει σφύξεις, ενώ η φλεβική εκδηλώνεται κυρίως με πόνο στη γάμπα, ερυθρότητα και οίδημα. Σε πολλές περιπτώσεις, όπως διευκρινίζει ο αιματολόγος, τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια και να είναι δύσκολο ακόμη και στον γιατρό να τα αναγνωρίσει.

"Πρόλαβε τη θρόμβωση"

Το φετινό μήνυμα της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας, ενόψει του φετινού, 12ου εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Θρόμβωσης, είναι: "Από την κεφαλή μέχρι τα άκρα: κάνε έλεγχο, πρόλαβε τη θρόμβωση, προστάτευσε την υγεία σου".

"Η πρόληψη συνδέεται κυρίως με την τροποποίηση του βίου μας και των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου", διευκρινίζει ο κ. Γκιρτοβίτης και εξηγεί: "Κάποιος που είναι παχύσαρκος πρέπει να αδυνατίσει, γιατί η παχυσαρκία είναι ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για θρόμβωση. Ένας που έχει υπέρταση πρέπει να ρυθμίσει την πίεσή του, κάποιος που έχει σακχαρώδη διαβήτη πρέπει να ρυθμίσει το σάκχαρό του, πρέπει να ρυθμίσει τα λιπίδιά του, να κινείται, να μην κάθεται, να μην αφυδατώνεται".

Επιπρόσθετα, κάποιος που έχει στην οικογένειά του επεισόδιο θρόμβωσης, κυρίως φλεβικής, μπορεί με την υπόδειξη και τη συμβουλή του γιατρού του να κάνει τον ειδικό έλεγχο θρομβοφιλίας. "Αν υπάρχει θρομβοφιλία πρέπει να ληφθούν κάποια ειδικά μέτρα, που πάλι συνδέονται κυρίως με την τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου, ενώ αν ο συγκεκριμένος άνθρωπος βρεθεί σε ειδικές καταστάσεις, π.χ. σε ακινησία λόγω νοσηλείας, πρέπει να λάβει ειδικά μέτρα θρομβοπροφύλαξης, ακόμα και φαρμακευτικά, για να προλάβει τη θρόμβωση", σημειώνει ο αιματολόγος.

Ενημέρωση και των γιατρών

Περίπου 6 στις 10 θρομβώσεις συμβαίνουν σε ασθενείς κατά τη νοσηλεία τους στο νοσοκομείο ή μέσα σε 3 μήνες μετά το εξιτήριο. Η ενημέρωση της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας, απευθύνεται και στους επαγγελματίες Υγείας. "Πολλοί συνάδελφοι που δεν είναι του συγκεκριμένου αντικειμένου και δεν ασχολούνται με τη θρόμβωση χρειάζεται να δείξουν αυξημένη ευαισθητοποίηση", υπογραμμίζει ο κ. Γκιρτοβίτης και καταλήγει: "Η κατάκλιση και η νοσηλεία είναι καταστάσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο για θρόμβωση, όπως επίσης ο καρκίνος, το εμπύρετο, η αφυδάτωση, οι χειρουργικές επεμβάσεις. Οι χειρουργοί είναι περισσότερο ευαισθητοποιημένοι και από παλιά χρησιμοποιούν μέτρα προφύλαξης, άλλες ειδικότητες δεν είναι το ίδιο ευαισθητοποιημένες".

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί
Ενδυνάμωση των ασθενών: Καμπάνια ευαισθητοποίησης για την ενίσχυση υιοθέτησης της περιτοναϊκής κάθαρσης στην Ελλάδα
Πνευμονία: Βακτηριακό ένζυμο είναι πιθανό να προκαλεί μοιραίες καρδιακές επιπλοκές [μελέτη]