Αγγλικός όρος

vitamin

Ορισμός

Συμπληρωματική, αλλά ζωτικής σημασίας θρεπτική ουσία που δρα ως συνένζυμο ή συμπαράγοντας σε μια απαραίτητη μεταβολική αντίδραση. Μικρές ποσότητες της ουσίας συμβάλλουν σε βιολογικές αντιδράσεις, όπως οι οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις, η σύνθεση νουκλεϊκών οξέων, αιμοσφαιρίνης, παραγόντων πήξης ή κολλαγόνου. Η ανεπάρκεια βιταμινών μπορεί να προκαλέσει αναγνωρισμένα σύνδρομα (πχ., σκορβούτο [ανεπάρκεια βιταμίνης C], ή Beri-beri [ανεπάρκεια θειαμίνης]). Σε αντίθεση με τις πρωτεΐνες, τους υδατάνθρακες, τα λίπη και τα οργανικά άλατα, οι βιταμίνες δεν αποτελούν πηγή ενέργειας ή στοιχεία των σωματικών δομών. Αντίθετα, επιταχύνουν ή διευκολύνουν τις βιοχημικές αντιδράσεις που αφορούν αυτά τα μόρια.

Μόνο οι βιταμίνες A, D και Κ συντίθενται στο σώμα. Οι υπόλοιπες πρέπει να προσλαμβάνονται με τη διατροφή. Η βιταμίνη Α σχηματίζεται από την πρόδρομη ουσία της, την καρωτίνη· η βιταμίνη D σχηματίζεται από την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας στο δέρμα· και η βιταμίνη Κ σχηματίζεται από τη συμβιωτική δράση βακτηρίων στο έντερο. Ένα σύνηθες σύστημα ταξινόμησης διακρίνει τις λιποδιαλυτές βιταμίνες (Α, D, E, K) από τις υδατοδιαλυτές (Β και C). Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες απορροφώνται ανεπαρκώς στην περίπτωση που το άτομο πάσχει από κάποια νόσο που παρεμβαίνει στην πέψη των λιπών, όπως είναι η στεατόρροια., αλλά συσσωρεύονται σε όργανα, όπως το ήπαρ, στην περίπτωση υπέρμετρης πρόσληψής τους. Οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες χάνονται εύκολα από το σώμα με τα ούρα και τον ιδρώτα και είναι πιθανότερο να παρουσιάσουν έλλειψη παρά υπερεπάρκεια.

Οι ανάγκες κάποιου σε βιταμίνες αυξάνουν σε καταστάσεις, στις οποίες εξαντλούνται τα αποθέματά τους στον οργανισμό, όπως στην κύηση και στο θηλασμό, στον αλκοολισμό και σε εμπύρετες νόσους. Ορισμένα φάρμακα εμποδίζουν τη δράση συγκεκριμένων βιταμινών ή δημιουργούν νόσους που μπορούν να προληφθούν με τη συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης. Σε ασθενείς που λαμβάνουν ισονιαζίδη για τη φυματίωση, για παράδειγμα, η συμπληρωματική χορήγηση πυριδοξίνης είναι απαραίτητη για την πρόληψη περιφερικής νευροπάθειας.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Παράρτημα Βιταμινών για σημεία και συμπτώματα ανεπάρκειας βιταμινών.

Ετυμολογία

Λατ. vita ζωή, + amine